Rau xanh có dư lượng hóa chất làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, gây lo lắng cho người dân. Trước thực trạng đó, nhiều người chọn cách trồng rau bằng phương pháp thủy canh nhằm hạn chế đến mức tối đa tác hại từ các loại hóa chất, đồng thời mang lại nguồn rau xanh có giá trị dinh dưỡng cao.
Mô hình trồng rau thủy canh đang được sinh viên Trường đại học Khoa học tự nhiên thực hiện - Ảnh: T.HÀ
DỄ THỰC HIỆN
Anh Lê Viết Hoa, sinh viên Trường đại học Khoa học tự nhiên (ĐH quốc gia TP Hồ Chí Minh) quê ở thôn 2 (xã Hòa Vinh, Đông Hòa) đã thực hiện đề tài trồng rau xanh bằng phương pháp thủy canh. Đề tài nhằm tìm ra phương pháp trồng rau ở những vùng đất có khí hậu khắc nghiệt (các đảo), đồng thời, đem lại nguồn rau an toàn cho người dân.
Đối tượng thí nghiệm của đề tài là cây rau muống, được trồng bằng phương pháp thủy canh bè nổi với diện tích 1,4x0,5m. Quy trình trồng được thực hiện như sau: Hạt giống được ngâm ủ cho nảy mầm, sau đó, gieo mầm vào các khay bằng xốp và thả nổi trong 10 lít dung dịch dinh dưỡng đã được pha sẵn. Cần khoảng 100g hạt giống cho diện tích 1,4x0,5m.
Trong quá trình thí nghiệm, chủ nhiệm đề tài tiến hành theo dõi và đo đạc các chỉ tiêu: hàm lượng diệp lục tố, hàm lượng cellulose, hàm lượng nitrate, cường độ quang hợp, cường độ hô hấp; xác định hoạt tính của chất điều hòa sinh trưởng thực vật trên các môi trường bổsung nitơ khác nhau của cây rau muống. Các thí nghiệm trên được tiến hành tại khu vực thí nghiệm bộmôn Sinh lý thực vật, Trường đại học Khoa học tự nhiên. Anh Hoa cho biết: “Kết quả thí nghiệm cho thấy: môi trường MS 1/4 cải tiến bổ sung 0,25g amoni nitrat là môi trường giúp cây phát triển tốt nhất, biểu hiện qua các chỉ tiêu nông học, chỉ tiêu sinh lý: chiều cao, đường kính thân, chiều rộng lá, trọng lượng tươi, trọng lượng khô, cường độquang hợp, hàm lượng diệp lục tố, hàm lượng các chất điều hòa sinh trưởng thực vật. Đồng thời, phương pháp này cho sản phẩm rau sạch, có dư lượng nitrat thấp hơn so với mức giới hạn tối đa cho phép của BộNN-PTNT (300μg/g). Đem so sánh rau trồng theo phương pháp thủy canh với mẫu rau đang bán ngoài thị trường, thu tại chợ Rạch Ông (phường 2, quận 8, TP Hồ Chí Minh), chủ nhiệm đề tài nhận thấy, rau bán trên thị trường có lượng nitrat là 1220μg/g, gấp 4 lần so với mức giới hạn tối đa cho phép”.
Trồng rau bằng phương pháp thủy canh đảm bảo an toàn cho người sử dụng nhưng không cần nhiều không gian, có thể tận dụng bancon, sân vườn, sân thượng, mái hiên… để trồng. Vì vậy, phương pháp này thích hợp cho các hộgia đình ở thành phố có diện tích nhỏ hẹp. Bên cạnh đó, các dụng cụ để trồng rau cũng đơn giản, dễ kiếm: khay nuôi trồng thủy canh dài 1,4m, rộng 0,5m, cao 0,15m; lót nilon mặt trong; bổ sung khoảng 10 lít dung dịch dinh dưỡng. Ngoài ra, có thể sử dụng khay trồng là các dụng cụ phế liệu như thau nhựa, hộp giấy, khay nhựa. Các giá thể rẻ tiền, dễ sử dụng như cát, mút xốp, xơ dừa, vải cũ cũng cho kết quả tương tự. Phương pháp thủy canh có thể áp dụng cho nhiều loại rau khác như rau muống, cải trắng, xà lách, cải, tần ô, mồng tơi, rau dền, ngò rí, hướng dương…
LỢI ÍCH THIẾT THỰC
Trồng rau xanh bằng phương pháp thủy canh mang lại những lợi ích thiết thực. Ví như, phương pháp trồng rau này đã giúp các chiến sĩ ở quần đảo Trường Sa có thể trồng rau xanh để sử dụng vào mùa mưa bão; giúp các hộgia đình ở thành phố với không gian chật hẹp có thể chủ động nguồn rau xanh. Ngoài ra, người dân còn có thể tận dụng khoảng không gian nhỏ hẹp, tạo không gian xanh nhằm giảm căng thẳng, góp phần điều hòa tiểu khí hậu. Quan trọng hơn, sản phẩm rau trồng bằng phương pháp thủy canh sạch và an toàn cho người sử dụng. Thời gian thu hoạch ngắn dài tùy vào loại rau và nhu cầu sử dụng. Cụ thể như rau mầm có thể được sử dụng trước 7 ngày; rau trưởng thành được sử dụng sau 21 ngày.
Rau trồng theo phương pháp này có hàm lượng dinh dưỡng cao, giàu vitamin và khoáng (như sắt và canxi) giúp người sử dụng an tâm khi sử dụng sản phẩm. Lượng chất xanh, lượng xenluloz trong rau cũng được đảm bảo. Ngoài ra, rau trồng theo phương pháp thủy canh hoàn toàn không có thuốc trừ sâu, chất bảo quản, dư lượng nitrat rất thấp. Mô hình trồng rau này có thể thực hiện quanh năm, ít chịu ảnh hưởng của điều kiện thời tiết bất lợi.
Nhận xét về đề tài này, PGS, TS Võ Thị Bạch Mai, giảng viên Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học quốc gia TP Hồ Chí Minh) cho biết: “Phương pháp trồng rau thủy canh dễ thực hiện, cho sản phẩm rau sạch, lượng nitrat tích lũy thấp nên an toàn cho người sử dụng. Đề tài đã cho thấy tính ứng dụng cao, góp phần mang lại nguồn rau có giá trị dinh dưỡng cho người dân. Chủ nhiệm đề tài đã bố trí thí nghiệm chặt chẽ, khoa học, khảo sát nhiều chỉ tiêu sinh lý của thực vật, cho kết quả đáng tin cậy”.
Từ việc nghiên cứu khoa học cấp trường, đề tài trên đã được lựa chọn trong số rất nhiều đề tài để tham dự cuộc thi Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ 14 năm 2012 tại TP Hồ Chí Minh. Đề tài trên còn được Hội đồng khoa học cuộc thi đánh giá là có mục tiêu rõ ràng; phương pháp, nội dung phù hợp và khả năng ứng dụng rộng rãi.
THÁI HÀ
