Phần mềm nguồn mở (PMNM) là những phần mềm được cung cấp dưới cả dạng mã và nguồn. Với những tiện ích rất lớn, đặc biệt là giảm thiểu chi phí mua bản quyền, PMNM đã và đang thu hút được sự chú ý mạnh mẽ của cộng đồng. Tuy nhiên, việc triển khai ứng dụng PMNM vẫn gặp không ít khó khăn.
Ông Nguyễn Chí Sỹ thuyết minh về ứng dụng PMNM tại Phú Yên - Ảnh: T.QUỚI
NHIỀU TIỆN ÍCH
Ở Phú Yên, PMNM được tiếp cận khá sớm. Năm 2003, Trung tâm Công nghệ Thông tin - Truyền thông (CNTT-TT) thuộc Sở TT-TT đã cử cán bộ tham gia tập huấn chương trình B-Linux tại Hà Nội. Năm 2004, tỉnh tổ chức hai lớp đào tạo tại chỗ (mời các chuyên gia từ TP Hồ Chí Minh, Hà Nội đào tạo) về Quản trị viên hệ thống mạng Linux và lớp Lập trình Java cơ bản và nâng cao cho 40 học viên. Năm 2009, Sở TT-TT đã tham mưu UBND tỉnh ban hành chỉ thị về việc đẩy mạnh sử dụng PMNM trong hoạt động của cơ quan, tổ chức Nhà nước. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để Sở TT-TT tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu cũng như đào tạo các lớp về PMNM. Từ năm 2008-2011, Trung tâm CNTT-TT đã đào tạo 425 học viên là cán bộ công chức, giáo viên các trường tiểu học, THCS, THPT về các phần mềm ứng dụng như Open Office, FireFox, ThunderBir, Unikey, hệ điều hành Unbuntu...
Sau khi triển khai các giải pháp PMNM, các học viên đều áp dụng các phần mềm ứng dụng đã được đào tạo, từng bước thay thế thói quen sử dụng các phần mềm thương mại. Nhiều sản phẩm cụ thể nhờ ứng dụng PMNM như: Phần mềm điều hành một cửa, một cửa liên thông của UBND TP Tuy Hòa (ứng dụng giải pháp mở của InetSolution), ứng dụng soạn bài giảng điện tử MS Powerpoint, e-Learning, các website ở Phú Yên đang sử dụng giải pháp PMNM như: www.phuyen.edu.vn, http://xaydung.phuyen.info.vn, www.tinhdoanphuyen.org.vn, http://xosophuyen...
Ông Nguyễn Lương Sinh, Chánh văn phòng UBND TP Tuy Hòa, cho biết: “Hệ thống một cửa điện tử đang thí điểm tại Văn phòng UBND-HĐND TP Tuy Hòa từ đầu năm 2011 sử dụng phần mềm iOneGate của Công ty cổ phần tin học giải pháp tích hợp mở (iNet Solution). Với phần mềm này, tổ một cửa đã tiếp nhận và cập nhật 3.800 hồ sơ lên hệ thống ở các lĩnh vực tài nguyên môi trường, tư pháp, xây dựng - quản lý đô thị và đăng ký kinh doanh đang mang lại hiệu quả tốt.
Nhận thức được lợi ích của PMNM, Trường đại học Phú Yên cũng đã đưa học phần “Phát triển PMNM” vào chương trình đào tạo chính quy các lớp chuyên ngành CNTT. Thạc sĩ Trần Minh Cảnh, Trưởng khoa Kỹ thuật - Công nghệ Trường đại học Phú Yên, cho biết: “Từ nhiều năm nay nhà trường đã đưa nội dung này vào giảng dạy chương trình đại học, cao đẳng cho khối sinh viên ngành Kỹ thuật và đang tiếp tục mở rộng”.
Tại hội thảo Ứng dụng CNTT trong hoạt động cơ quan Nhà nước và phần mềm dùng chung tại Phú Yên mới đây, lãnh đạo các Sở TT-TT, đại diện các công ty tin học cung cấp phần mềm một lần nữa khẳng định sự tiện ích và tiếp tục đẩy mạnh sử dụng PMNM trong các cơ quan Nhà nước như một giải pháp hữu ích. PMNM cho phép giảm thiểu tối đa kinh phí bản quyền, giảm thiểu sự phụ thuộc vào các nhà sản xuất và cung cấp phần mềm ứng dụng nước ngoài ít nhất là trong thời điểm hiện tại và trong tương lai gần, cho phép chủ động mở rộng, nâng cấp các chức năng đã có, bổ sung các chức năng mới…
KHÓ TRIỂN KHAI
Tuy PMNM mang lại nhiều tiện ích, nhưng hiện không ít doanh nghiệp ở Phú Yên vẫn còn nghi ngại với phần mềm này. Đại diện của Công ty cổ phần Giải pháp thông tin iWay (Hà Nội) cho biết: Hiện một số doanh nghiệp, cá nhân vẫn còn nhiều băn khoăn, nghi ngại vì cho rằng sử dụng PMNM không được hỗ trợ tốt. Ngoài ra, PMNM cũng liên quan tới vấn đề bản quyền, sở hữu trí tuệ. Phần lớn các khía cạnh trong PMNM liên quan đến “sự mở” cũng như quá trình phát triển cộng tác. Và một lý do nữa là PMNM không tạo ra tiền...
Ông Lê An Pha, Phó trưởng phòng Khoa học - Công nghệ thông tin (Sở GD-ĐT Phú Yên) cho biết: Việc ứng dụng PMNM rất cần thiết và hữu ích, tuy nhiên vẫn còn khó khăn, hạn chế gặp phải về nghiệp vụ, công nghệ, tổ chức thực hiện và quản lý, vận hành, khai thác. Tại hội thảo ứng dụng phần mềm PMNM do Hội Tin học Phú Yên phối hợp với Viện công nghệ viễn thông Sài Gòn tổ chức cuối năm 2011, nhiều đại biểu đã chỉ ra những khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai PMNM, đó là: Thói quen sử dụng phần mềm thương mại; nhận thức chưa đầy đủ về bản quyền phần mềm, người sử dụng không biết mình có hành vi vi phạm pháp luật; các đơn vị bán máy tính thường cài đặt tất cả các phần mềm bẻ khóa theo yêu cầu của khách mà không có cảnh báo nào; nhiều cơ quan, đơn vị sử dụng các phần mềm chỉ chạy được trên hệ điều hành thương mại (Ms Windows...); chương trình thi cấp các chứng chỉ và các cuộc thi tin học thông thường khác đều thực hành trên hệ điều hành Windows; thiếu đội ngũ giảng viên về CNTT trên nền nguồn mở... Ngoài các khó khăn về kỹ thuật thì chính sách xung quanh ứng dụng PMNM như đầu tư, quản lý dự án, chuyển giao công nghệ, đào tạo cũng là vấn đề mà các đơn vị chức năng cần giải quyết.
Ông Nguyễn Chí Sỹ, Giám đốc Trung tâm CNTT-TT Phú Yên, cho biết: Để giải quyết những khó khăn đang gặp phải, Nhà nước cần có chính sách cụ thể, rõ ràng; tiếp tục tuyên truyền mạnh mẽ hơn nữa về sự hữu ích của PMNM. Đối với tỉnh Phú Yên, Sở TT-TT giao Trung tâm xây dựng đề án dài hơi phát triển, ứng dụng PMNM tiến đến thay thế từng bước phần mềm thương mại. Trước mắt, trong năm 2012, trung tâm sẽ tổ chức 8 lớp đào tạo về ứng dụng PMNM, đây cũng là một hợp phần của đề án.
THẾ NHƠN
