Theo quy chế hiện hành, thí sinh tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng muốn liên thông lên đại học buộc phải thi đầu vào, trong khi hiện thí sinh tốt nghiệp THPT là đủ điều kiện xét tuyển đại học chính quy. Điều này cho thấy việc thi tuyển liên thông từ trung cấp hoặc cao đẳng lên đại học đang yêu cầu cao hơn hẳn việc xét tuyển học bạ THPT vào đại học.
Đầu vào thi tuyển liên thông khó hơn xét tuyển đại học
Theo quy định của Thủ tướng Chính phủ về liên thông giữa trình độ trung cấp, cao đẳng với trình độ đại học được ban hành năm 2017, người có bằng tốt nghiệp trung cấp đăng ký tuyển sinh liên thông lên đại học phải dự thi cùng thí sinh THPT ở kỳ tuyển sinh vào đại học hàng năm của cơ sở giáo dục đại học. Người có bằng tốt nghiệp cao đẳng liên thông lên đại học thì hiệu trưởng trường đại học được quyết định một trong các phương thức tuyển sinh: tham dự kỳ thi trên hoặc kỳ thi tuyển sinh liên thông riêng do trường đại học tự ra đề và tổ chức thi tuyển. Với quy định này thì thí sinh tốt nghiệp trung cấp muốn liên thông lên đại học bắt buộc phải tham dự kỳ thi THPT như các học sinh mới hoàn thành bậc THPT. Người tốt nghiệp bậc cao đẳng liên thông lên đại học cũng có khả năng phải dự kỳ thi này mới có thể được liên thông lên đại học nếu trường đại học không tổ chức đợt thi riêng. Trong khi đó, quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng các ngành đào tạo giáo viên hệ chính quy lại cho phép người có bằng tốt nghiệp THPT được xét tuyển vào đại học bằng chính kết quả học tập bậc THPT.
Sự bất hợp lý này càng lộ rõ khi mà năm nay, xét tuyển vào đại học Bộ GD-ĐT không quy định điểm sàn. Theo đề án tuyển sinh của các trường năm 2018, nhất là các trường đại học tốp dưới, có không ít trường đã đưa ra mức điểm sàn xét tuyển rất thấp khi nhận hồ sơ xét tuyển. Ở phương thức xét tuyển học bạ, có trường chỉ xét dựa vào điểm học tập lớp 12 nhưng nhận hồ sơ điểm trung bình 3 môn chưa đến 15/30 điểm. Như vậy, trung bình mỗi môn trong học bạ chưa đến 5 điểm là học sinh đủ điều kiện để nộp hồ sơ xét tuyển vào đại học.
Theo các trường đại học, những năm gần đây, lượng hồ sơ dự thi liên thông đại học giảm mạnh do đầu vào đại học không còn khó khăn như trước kia. Thí sinh thay vì học cao đẳng, trung cấp để liên thông thì chọn xét tuyển ngay vào đại học khi tốt nghiệp THPT. ThS Nguyễn Vân Trạm, Trưởng Phòng Quản lý đào tạo Trường đại học Xây dựng Miền Trung cho hay: Hàng năm, trường vẫn tuyển sinh liên thông từ cao đẳng lên đại học đối với những ngành trường có đào tạo ở bậc cao đẳng. Kỳ thi này do trường tổ chức. Với đối tượng này, các em không khó khăn để vượt qua kỳ thi tuyển sinh liên thông. Riêng thí sinh tốt nghiệp trung cấp liên thông lên đại học bằng hình thức tham gia kỳ thi THPT quốc gia thì không có.
Hiện chỉ có một số ngành như khối sức khỏe, kinh tế, tài chính - ngân hàng đòi hỏi bằng cấp cao nên các ngành này có nhiều thí sinh tham gia thi liên thông, còn các ngành khác, một khi người lao động đã ổn định công việc với tấm bằng cao đẳng, trung cấp thì không muốn thi liên thông.
Giảm mạnh học cao đẳng, trung cấp
Học liên thông, thí sinh bắt buộc phải thi đầu vào dù đã tốt nghiệp THPT, có bằng trung cấp hoặc cao đẳng trong khi hiện nay thí sinh tốt nghiệp THPT muốn vào đại học chỉ cần xét tuyển. Chính những quy định “làm khó” này trong tuyển sinh liên thông đã ảnh hưởng mạnh đến công tác phân luồng, mà trước hết là số lượng người học các bậc trung cấp, cao đẳng và chương trình liên thông ngày càng giảm mạnh.
Tại Trường đại học Phú Yên, những năm trước đây, số thí sinh dự thi liên thông tại trường này rất đông. Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, người dự thi bậc học này giảm mạnh. Tương tự, tại Trường đại học Xây dựng Miền Trung, do lượng sinh viên theo học trình độ cao đẳng ít nên công tác đào tạo liên thông lên đại học cũng ít theo. Lý giải nguyên nhân tình trạng trên, các trường cho rằng điều kiện để vào được đại học ngày càng dễ chính là nguyên nhân khiến số lượng người học các bậc trung cấp, cao đẳng và chương trình liên thông ngày càng giảm. Điều này cũng làm cho các trường thuộc hệ thống giáo dục nghề nghiệp, năm nào cũng không tuyển đủ chỉ tiêu đào tạo trung cấp, cao đẳng vì nguồn tuyển bị “cạn”.
Ông Nguyễn Chí Trường, Vụ trưởng Vụ Công tác học sinh, sinh viên (Tổng Cục Giáo dục nghề nghiệp) chia sẻ: “Nếu thi liên thông còn khó hơn vào trực tiếp đại học thì người học sẽ không cần đi “đường vòng” từ các bậc học thấp rồi lên bậc học cao mà đi luôn đường thẳng. Việc tuyển sinh đại học ngày càng dễ như hiện nay sẽ khiến các bậc học thấp hơn thuộc hệ thống giáo dục nghề nghiệp ngày càng teo tóp số lượng người học. Về mặt lâu dài, điều này sẽ ảnh hưởng công tác phân luồng và gây mất cân đối về nguồn nhân lực”.
Theo các trường, hiện nay, ngay cả bậc đại học chính quy thí sinh cũng được quyền xét tuyển từ kết quả học bạ THPT thì với hình thức liên thông lên đại học cũng nên áp dụng theo cách tương tự (trừ một số ngành đặc thù như y dược hoặc sư phạm, tuyển sinh liên thông cần có quy định riêng). Bởi việc phải thi liên thông làm gia tăng áp lực đồng thời làm hạn chế số người học trung cấp, cao đẳng. Còn theo thí sinh, việc yêu cầu học sinh tốt nghiệp trung cấp khi liên thông lên đại học phải thi kỳ thi THPT quốc gia là một rào cản quá lớn để các em có thể học tiếp. Vậy nên, các em chọn vào đại học ngay từ đầu bằng xét tuyển học bạ THPT chứ không chọn học trung cấp hay cao đẳng.
THÚY HẰNG
