Sơn Hòa nổi tiếng với món đặc sản bò một nắng. Tuy nhiên trước đây, thịt bò một nắng phơi theo kiểu thủ công tốn rất nhiều thời gian, công sức và không đảm bảo vệ sinh. Xuất phát từ thực tế đó, anh Đặng Xuân Thanh, giáo viên môn Vật lý Trường THCS Suối Trai (xã Suối Trai, huyện Sơn Hòa) đã chế tạo chiếc máy sấy cho ra sản phẩm có nhiều ưu điểm hơn cách làm truyền thống.
Theo anh Đặng Xuân Thanh, máy sấy khô thực phẩm được cấu tạo từ những bộ phận chính là: vỏ máy, buồng sấy, giá để khay, khay, bộ phận phát nhiệt, bộ phận tạo gió, bộ phận hút ẩm và bộ điều khiển tự động. Trong đó, các chi tiết như vỏ máy, buồng sấy, giá để khay, khay đựng thực phẩm là do anh Thanh dùng các thanh kẽm có kích thước khác nhau để hàn khoan bắn vít. Các thiết bị còn lại như bộ phận phát nhiệt, bộ phận tạo gió, bộ phận hút ẩm và bộ điều khiển tự động, tác giả dựa vào những hiểu biết của mình để tự lắp mạch điện và ghép chúng lại với nhau.
Mấy sấy thực phẩm hoạt động theo lệnh của bộ điều khiển. Cụ thể, khi dòng điện được phép đi vào mạch có các điện trở đốt nóng thì điện trở sẽ nóng lên, đồng thời quạt tạo gió sẽ quay với tốc độ nhanh đưa luồng không khí nóng đến khắp nơi trong buồng sấy để hơi nóng tiếp xúc với bề mặt thực phẩm, làm cho nước trong thực phẩm bay hơi.
Phần hơi nước bay lên không đọng lại mà sẽ được hút ra ngoài bằng quạt hút. Khi nhiệt độ lên cao (cao hơn nhiệt độ cài đặt) thì dòng điện sẽ tự động ngắt, điện trở sẽ lạnh dần làm cho nhiệt độ buồng sấy giảm xuống (dưới nhiệt độ cài đặt). Khi nhiệt độ đã giảm dưới mức được cài đặt, bộ điều khiển (gồm rơ le nhiệt, rơ le trung gian, rơ le thời gian) sẽ cho dòng điện đi qua điện trở. Và cứ thế máy hoạt động. Khi thực phẩm khô, máy sẽ tự động tắt (rơ le thời gian điều khiển toàn mạch) theo thời gian cài đặt vào máy.
Gia đình chị Huỳnh Thị Tường Vi (thị trấn Củng Sơn, huyện Sơn Hòa) hay phơi chuối khô, dưa món để sử dụng quanh năm. Gần đây, chị thường sử dụng máy sấy do anh Thanh chế tạo và thấy rất thuận tiện. Chị Vi cho biết: “Trước đây khi chưa có máy sấy, gia đình tôi phơi chuối khô và dưa món bằng nắng trời là chủ yếu. Tuy nhiên, do phải phơi lâu, bụi bặm nên bản thân tôi nhận thấy không đảm bảo vệ sinh. Từ khi có máy sấy, tôi cùng nhiều gia đình khác ở đây đều đến nhà anh Thanh sấy cho nhanh, sạch, mà chất lượng cũng đồng đều hơn là phơi nắng thông thường”.
Còn ông Nguyễn Văn Công ở khu phố Tịnh Sơn, thị trấn Củng Sơn, huyện Sơn Hòa cho biết chiếc máy sấy thực phẩm của anh Đặng Xuân Thanh mang lại những hiệu quả rất rõ rệt. Trước đây, việc phơi thịt bò bằng nắng trời hoặc sấy khô bằng lò than thường tốn rất nhiều thời gian, phụ thuộc nhiều vào thời tiết và dễ bị nhiễm bẩn, ảnh hưởng đến chất lượng, màu sắc thịt bò. Hiện tại rất nhiều người dân ở huyện Sơn Hòa không còn phơi theo kiểu thông thường nữa mà đều đến nhà anh Thanh để sấy bằng máy sấy. Việc sấy bằng máy nhanh, gọn và giúp chất lượng thịt bò ổn định hơn.
Từ một vài người đến sấy thực phẩm ở nhà anh Thanh, đến nay không chỉ người ở thị trấn Củng Sơn mà ở các xã khác nghe tiếng đều mang thực phẩm đến sấy khô. Để đáp ứng nhu cầu sấy khô thực phẩm ngày càng tăng, anh Thanh đã chế tạo thêm một máy sấy thực phẩm khác với công suất lớn hơn và mở dịch vụ sấy khô thực phẩm. Thời gian tới, anh Thanh dự định sẽ mở thêm các cơ sở sấy khô tại các huyện khác.
Vừa qua, tại Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh lần thứ 7, giải pháp trên của anh Thanh được hội đồng giám khảo đánh giá cao. Bà Huỳnh Thị Kim Ánh, Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường cho rằng, giải pháp của anh Đặng Xuân Thanh được đầu tư nghiên cứu rất công phu trong thời gian khá dài, có nguyên lý hoạt động mang tính khoa học, giá thành không cao nhưng hiện máy hoạt động rất hiệu quả trong thực tiễn.
AN NAM
