Nếu không có nền móng vững chắc từ bậc mầm non, tiểu học thì không thể phổ cập THCS, nếu có thực hiện được thì lại xảy ra tình trạng tụt chuẩn. Năm 2000, nước ta được công nhận hoàn thành công tác phổ cập giáo dục tiểu học – xóa mù chữ. Đây là một thuận lợi để thúc đẩy quá trình phổ cập giáo dục các bậc học tiếp theo. Ở Phú Yên công tác phổ cập giáo dục THCS dự kiến sẽ hoàn tất vào năm 2006. Kế hoạch này với các huyện đồng bằng có phần thuận lợi, còn với các huyện miền núi, vùng sâu thì khá vất vả. Bởi hiện nay, hiệu quả chu kỳ đào tạo của bậc tiểu học ở các vùng này thường không ổn định. Nghĩa là tỷ lệ học sinh ra lớp vào đầu năm học thì cao, nhưng trong quá trình học lại “rơi rụng” không ít. Chỉ cần bỏ học giữa chừng một thời gian ngắn là các em tái mù chữ ngay. Đây là nguyên nhân của tình trạng tái mù chữ đang diễn ra ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số hiện nay.
Huy động và giữ vững hiệu quả đào tạo giáo dục chính quy sẽ góp phần lddaayr nhanh tiến độ giáo dục phổ cập - Ảnh: T. Hằng
Cuối tháng 9 vừa qua, trong một lần về Đa Lộc, xã đặc biệt khó khăn của huyện miền núi Đồng Xuân, chúng tôi đã bắt gặp một lớp học rất lạ. Gọi là lớp học nhưng mỗi lớp chỉ có 7 – 10 em, tuổi tác cũng chênh nhau 2 - 3 tuổi. Các em giống nhau ở chỗ gia cảnh khó khăn, không có điều kiện đến trường hoặc có đến cũng chưa học xong bậc tiểu học. Lớp học được tổ chức vào ban đêm. Theo giáo viên, đây là thời gian thuận lợi cho việc đến lớp của học sinh thuộc diện này. Các em đa phần vượt số tuổi quy định được học tiểu học ở các lớp chính khóa. Ra lớp học này, các em được hỗ trợ kiến thức để hoàn thành chương trình tiểu học và tiến đến phổ cập THCS. Với cách mở những lớp học linh hoạt, huyện Đồng Xuân không chỉ chống được tình trạng tái mù chữ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho công tác phổ cập THCS hiện nay.
Đa dạng hóa các hình thức học tập, tổ chức mạng lưới trường lớp thích hợp để thu hút trẻ đến trường là điều hết sức cần thiết. Song với kiểu làm mang tính chắp vá thì tình trạng phổ cập chồng phổ cập là không thể nào tránh khỏi. Thực tế, việc phổ cập THCS không dễ dàng như ở bậc tiểu học. Một lớp phổ cập cần ít nhất 2 năm học, phải có giáo viên dạy cấp THCS, vì nhiều môn học cần kiến thức chuyên môn chứ không đơn giản là người biết chữ dạy người chưa biết chữ. Trong khi đó, độ tuổi 15 – 18 là lao động chính trong gia đình. Một số người ở lứa tuổi này, nhất là phụ nữ, đã có gia đình. Họ không thể bỏ 2 năm kiếm tấm bằng rồi để đấy! Song để các đối tượng này không bị tái mù chữ và được phổ cập cấp 2, không còn cách nào khác là phải huy động họ ra lớp. Rõ ràng, để hạn chế tình trạng phải phổ cập dài dài, vấn đề cần được quan tâm là duy trì các chỉ số của các bậc học phổ thông. Nếu hiệu quả đào tạo cũng như tỷ lệ huy động trẻ ra lớp thấp thì không biết đến bao giờ mới chấm dứt việc mở các lớp phổ cập cũng như khó mà đạt các chuẩn phổ cập mang tính bền vững.
Hướng đi lâu dài cho công tác giáo dục phổ cập không ở đâu xa mà nằm ở giáo dục phổ thông chính quy. Một khi huy động được trẻ 5 tuổi ra lớp mẫu giáo, trẻ 6 tuổi vào lớp 1, trẻ tốt nghiệp tiểu học đúng độ tuổi (11 tuổi) và tiếp tục đưa các em vào lớp 6 thì công tác phổ cập giáo dục đúng độ tuổi mới có khả năng đạt tỷ lệ cao. Đây là một nhiệm vụ quan trọng trong mục tiêu đẩy nhanh phổ cập giáo dục THCS. Phát triển giáo dục bắt đầu từ nền móng thì mới có được sự ổn định, bền vững.
MẠNH THÚY
