Tăng nhanh và mạnh trong vài năm gần đây, song bậc học THCN vẫn có những tồn tại nhất định. Một trong những yếu tố gây đau đầu cho các nhà quản lý chính là công tác tuyển sinh. Đổi mới công tác tuyển sinh sao cho giảm thiểu tốn kém, chi phí đi lại cho thí sinh nhưng vẫn phải đảm bảo tính công bằng, chất lượng là những vấn đề được đặt ra cho các nhà quản lý hệ thống giáo dục THCN.
HƯỚNG ĐẾN HÌNH THỨC XÉT TUYỂN HOÀN TOÀN
Theo Kế hoạch tuyển sinh năm 2005, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trương khuyến khích các trường THCN xét tuyển, tiến tới việc xét tuyển hoàn toàn. Nhà trường có quyền chủ động lựa chọn hình thức tuyển sinh phù hợp với điều kiện đặc thù của trường, đồng thời đảm bảo nguyện vọng và lợi ích chính đáng của học sinh. Tuy nhiên, những trường có số đăng ký dự thi lớn hơn chỉ tiêu trên 250% thì có quyền lựa chọn hình thức tuyển sinh là thi tuyển.
Học sinh hệ trung học của Trường Cao đẳng Xây dựng số 3 đang thực hành - Ảnh: Mạnh Thúy
Những trường hợp chọn hình thức thi tuyển thông thường yên tâm vì qui trình thi tuyển rõ ràng chi tiết, nhờ đó đảm bảo được tính công khai, công bằng, hạn chế tối thiểu những gian lận và ý chí chủ quan. Tuy nhiên, việc tổ chức thi tuyển vấp phải nhiều nhược điểm là thí sinh phải đi lại vất vả, tốn kém, đặc biệt là các thí sinh dự thi vào các trường trung ương không đóng trên địa bàn. Ngoài ra, nhà trường cũng phải chi một khoản không nhỏ cho các hoạt động ra đề, coi thi, chấm thi… trong khi số lượng thí sinh đăng ký dự thi vào trường luôn có sự biến động, không dự đoán trước được.
Chính vì thế mà trong những năm gần đây, số lượng trường lựa chọn hình thức xét tuyển ngày càng tăng. Riêng trong năm 2005, 232 trường xét tuyển trên tổng số 435 trường THCN.
Bên cạnh vấn đề tiết kiệm thì ưu thế của xét tuyển là giảm bớt việc đi lại để thi cử (đối với các thí sinh dự thi vào các trường trung ương không đóng trên địa bàn). Còn nếu xét tuyển theo học lực phổ thông thì thí sinh không phải trải qua bất kỳ kỳ thi nào.
XÉT TUYỂN DỰA TRÊN TIÊU CHÍ NÀO?
Xét tuyển đang là xu hướng của các trường THCN. Đó cũng là hình thức mà Bộ GD&ĐT đang khuyến khích, hướng đến việc xét tuyển hoàn toàn trong tương lai.
Tuy nhiên, xét tuyển như thế nào để đảm bảo tính trung thực, công bằng, khách quan thì vẫn còn là vấn đề đáng bàn. Có người cho rằng, việc xét tuyển nên dựa vào học bạ bởi vì nó phản ánh một quá trình học tập của học sinh.
Song nếu dựa vào tiêu chí này thì xem ra chưa đảm bảo, bởi vì nó phụ thuộc quá nhiều vào việc đánh giá, xếp loại học sinh của giáo viên. Trong khi, việc giáo viên đánh giá, cho điểm và xếp loại học sinh có khách quan, trung thực hay không thì vẫn chưa thể bảo đảm.
Còn nếu việc xét tuyển dựa vào điểm thi tốt nghiệp THPT thì yên tâm ở chỗ đề thi của Bộ là mặt bằng chung, song lại đáng lo ở khâu coi thi và chấm thi. Thêm vào đó, việc xét tuyển dựa vào điểm thi tốt nghiệp THPT, vậy điểm tốt nghiệp bổ túc THPT thì sao, ai đảm bảo chất lượng?
Điều đáng lo hiện nay là việc xét tuyển đã bắt đầu xuất hiện những gian lận khó kiểm soát, như tình trạng sửa học bạ phổ thông, sửa giấy khai sinh,…
Nhìn chung, các kết quả đánh giá qua học bạ hoặc kết quả tốt nghiệp chưa bảo đảm độ tin cậy với tình hình giáo dục hiện nay. Nếu như giáo viên công tâm trong việc cho điểm, đánh giá xếp loại học sinh; nếu như không có tình trạng học sinh thi đỗ tốt nghiệp với tỷ lệ “ảo” thì chẳng cần phải bận tâm trong việc xét tuyển.
Chính vì vậy, vẫn có nhiều ý kiến tán đồng việc xét tuyển nên dựa vào điểm thi đại học vì nó bảo đảm tính công bằng. Một khi các em không đủ điểm thi đỗ vào các trường đại học thì có thể được xét tuyển vào các trường THCN. GS, TS Nguyễn Đại Thành, Vụ trưởng Vụ giáo dục chuyên nghiệp nhận xét: “Quả thật việc xét tuyển theo hình thức này bảo đảm tính công bằng hơn. Song, nếu qui định học sinh muốn vào THCN thì phải đi thi đại học chỉ để lấy điểm thi xét tuyển vào THCN thì e rằng không phù hợp với việc phân luồng học sinh, vả lại gây khó khăn cho học sinh phải tốn kém đi lại”.
Cứ như thế, việc xét tuyển vào các trường THCN tuy dễ mà lại không dễ. Không ai biết nên dựa vào tiêu chí nào cho phù hợp. Cuối cùng, đại đa số ý kiến đều tán đồng phương thức: Giữ lại chủ trương đổi mới như năm 2005 nhưng phải rà soát chặt chẽ qui chế xét tuyển, tránh gian lận, đồng thời, thanh kiểm tra chặt chẽ hoạt động xét tuyển của các trường THCN. Không thể trên cùng địa bàn lại có tình trạng 4 trường chuyên nghiệp có 4 cách xét tuyển khác nhau!
THANH HOÀNG
