Chiều 14/12, Ủy ban thường vụ Quốc hội thảo luận về dự án Luật phòng, chống rửa tiền và Luật Bảo hiểm tiền gửi.
 |
| Phiên họp thứ tư Ủy ban Thường vụ Quốc hội - Ảnh Chinhphu.vn |
Chủ trì phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị về dự án Luật phòng, chống rửa tiền, các đại biểu tập trung thảo luận, làm rõ các nội dung phạm vi điều chỉnh và tên gọi của Luật; tính thống nhất của hệ thống pháp luật và sự tương thích với điều ước quốc tế; mô hình Cơ quan phòng chống rửa tiền; bảo đảm quyền bí mật riêng tư của cá nhân... Về phạm vi điều chỉnh và tên gọi của Luật, qua thảo luận tại Tổ và Hội trường tại kỳ họp thứ hai, một số ý kiến nhất trí về phạm vi điều chỉnh của Luật bao gồm cả nội dung về “tài trợ khủng bố” như dự án Luật trình Quốc hội.
Một số ý kiến đề nghị chỉ nên có 1 Chương hoặc một vài điều quy định về tài trợ khủng bố trong Luật này. Có ý kiến đề nghị đổi tên gọi của Luật là “Luật phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố”. Nhiều ý kiến khác đề nghị không nên đưa nội dung “tài trợ khủng bố” vào Luật này mà để quy định trong Luật phòng, chống khủng bố sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua trong năm 2012 theo Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2012. Thường trực Ủy ban Kinh tế có quan điểm nhất trí với đề nghị trong dự án Luật phòng, chống rửa tiền cần có quy định mang tính nguyên tắc về phòng, chống rửa tiền liên quan đến tài trợ khủng bố, việc xử lý cụ thể sẽ theo quy định của Bộ luật hình sự và Luật phòng, chống khủng bố. Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng cần có quy định mang tính nguyên tắc về phòng, chống rửa tiền liên quan đến tài trợ khủng bố để thể hiện sự cam kết của Nhà nước với quốc tế, tránh tác động bất lợi ảnh hưởng đến các giao dịch về tài chính, tiền tệ của Việt Nam trên trường quốc tế, trong dự án Luật phòng, chống rửa tiền.
Về mô hình Cơ quan phòng chống rửa tiền (Điều 43), Chủ tịch Hội đồng Dân tộc K'sor Phước bày tỏ sự băn khoăn nếu quy định Cơ quan phòng chống rửa tiền thuộc Ngân hàng Nhà nước. Trên cơ sở lập luận Ngân hàng nhà nước chỉ là một trong những cơ quan tham gia phòng, chống rửa tiền, đại biểu đề nghị cần thảo luận, làm rõ nội dung này.
Có ý kiến đề nghị, nếu quy định nội dung “phòng, chống tài trợ khủng bố” trong Luật này thì Cơ quan phòng chống rửa tiền nên thuộc Bộ công an thì mới có thể thực hiện phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố. Về vấn đề này, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng cơ quan phòng chống rửa tiền thuộc Ngân hàng nhà nước chỉ thực hiện chức năng tiếp nhận, xử lý và chuyển giao thông tin về rửa tiền. Chức năng điều tra, xử lý vi phạm do các cơ quan có thẩm quyền khác thực hiện. Trên thực tế, cơ quan phòng, chống rửa tiền ở Việt Nam được thành lập từ năm 2006 với vị trí là một đơn vị trực thuộc Ngân hàng nhà nước.
Trao đổi về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nêu rõ không có một cơ quan độc lập nào có thể làm hết các công việc về phòng, chống rửa tiền. Mỗi một cơ quan khác nhau như ngân hàng, công an hay địa phương... đều có những công việc cụ thể trong hoạt động này. Vấn đề cần bàn đến trong dự án Luật là những nhiệm vụ cụ thể của từng cơ quan trong phòng chống rửa tiền, chức năng quản lý chung thuộc về Nhà nước...
Về dự án Luật bảo hiểm tiền gửi, các nội dung còn có ý kiến khác nhau đã được Thường vụ Quốc hội tiếp tục thảo luận, làm rõ, tập trung vào các vấn đề đối tượng áp dụng của Luật; quyền và nghĩa vụ của người được bảo hiểm tiền gửi, tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, tổ chức bảo hiểm tiền gửi; quản lý nhà nước về bảo hiểm tiền gửi và mô hình tổ chức bảo hiểm tiền gửi; mô hình hoạt động và chức năng giám sát của tổ chức bảo hiểm tiền gửi; loại tiền gửi được bảo hiểm; phí bảo hiểm tiền gửi; Hạn mức trả tiền bảo hiểm; thanh tra và khiếu nại về bảo hiểm tiền gửi...
Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cho rằng trong điều kiện số lượng ngân hàng ngày càng nhiều và số lượng người dân giao dịch tại ngân hàng cũng ngày càng lớn thì mô hình tổ chức bảo hiểm tiền gửi cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện theo hướng giảm thiểu rủi ro.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Phùng Quốc Hiển nêu vấn đề trong Báo cáo, Ủy ban Kinh tế đề nghị bảo hiểm tiền gửi đối với tiền đồng Việt
Trước đó, trong buổi sáng cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp và cho ý kiến vào dự án Pháp lệnh Pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật và dự án Pháp lệnh hợp nhất văn bản quy phạm pháp luật. Tán thành với việc cần thiết phải ban hành Pháp lệnh, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho rằng việc xây dựng Bộ pháp điển tuy không có giá trị sử dụng như văn bản gốc nhưng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân dễ tra cứu, thực hiện pháp luật; đồng thời giúp cán bộ, công chức trong thực thi nhiệm vụ, áp dụng được chính xác các quy định của pháp luật; qua đó phát hiện các quy định của pháp luật còn chồng chéo để tiến hành sửa đổi, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ý kiến băn khoăn về giá trị pháp lý, giá trị sử dụng của Bộ pháp điển, cũng như địa vị pháp lý và thời gian hoạt động của Ủy ban pháp điển quốc gia, có ý kiến cho rằng nên sáp nhập Pháp lệnh này với Pháp lệnh hợp nhất văn bản pháp luật vì khi đã thực hiện được pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật thì không còn cần thiết phải thực hiện hợp nhất văn bản quy phạm pháp luật nữa.
Băn khoăn về ý nghĩa của việc ra đời Bộ pháp điển, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng thành lập Ủy ban quốc gia để chỉ đạo, điều phối việc thực hiện pháp điển là rất khoa học, việc pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật là rất hệ thống, dễ tìm nhưng không dùng được, nhà đầu tư không dám dùng vì tất cả đều phải tìm đến văn bản gốc.
Cũng như vậy, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đề xuất, nếu chỉ dừng ở mức độ pháp điển hình thức để tra cứu thì nên chăng chỉ coi đây là đề tài cấp nhà nước và giao cho Thư viện quốc gia hoặc trường Đại học Luật để làm đề tài nghiên cứu. Việc Ủy ban Thường vụ có pháp lệnh rồi lại thành lập Ủy ban quốc gia là quá lãng phí. Bộ pháp điển không có giá trị sử dụng vì tất cả đều phải có văn bản gốc.
Sâu xa hơn, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội K'so Phước đặt vấn đề về tính pháp lý của Bộ pháp điển không có gì hơn, không khác gì thư viện khoa học lưu trữ. Việc cập nhật như thế nào, tính thời sự ra sao, nếu mỗi năm sản xuất một tập thì bao nhiêu tiền của phải đổ ra.
Lý giải của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho thấy pháp điển là việc vô cùng phức tạp. Pháp điển sẽ làm cho hệ thống pháp luật rõ ràng minh bạch. Việc pháp điển lần đầu chỉ ở mức độ pháp điển hình thức, tức là chỉ rà soát, tập hợp, sắp xếp các quy phạm pháp luật vào Bộ pháp điển theo trật tự hợp lý để dễ tra cứu; chưa đặt vấn đề sửa đổi, bổ sung toàn bộ các quy phạm pháp luật hiện hành trước khi đưa vào Bộ pháp điển là phù hợp. Bộ pháp điển không có giá trị thay thế cho văn bản gốc, song song tồn tại với nó vẫn có hệ thống văn bản gốc có giá trị pháp lý.
Quy định này cũng phù hợp với quy định hiện hành của Hiến pháp và Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Cần sớm thực hiện pháp điển hóa để tránh tình trạng quy phạm pháp luật trùng dẫm sẽ kéo dài, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Công tác pháp điển phải do Nhà nước làm nhưng kết quả của pháp điển có thể xã hội hóa sau khi được Nhà nước thông qua.
Không có nhiều ý kiến băn khoăn về giá trị pháp lý như dự án Pháp lệnh Pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật, nhưng dự án Pháp lệnh hợp nhất văn bản quy phạm pháp luật cũng gặp không ít những quan điểm trái chiều giữa cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra, cũng như của các ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Điều 5 dự thảo Pháp lệnh quy định: Văn bản hợp nhất được sử dụng chính thức trong áp dụng và thi hành pháp luật. Trường hợp văn bản hợp nhất có nội dung khác với nội dung của văn bản được hợp nhất thì áp dụng nội dung của văn bản được hợp nhất.
Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng quy định này vừa mâu thuẫn, vừa không nhất quán, vô hình trung đã phủ nhận giá trị của văn bản hợp nhất, làm giảm sự tin tưởng của các cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với việc sử dụng văn bản hợp nhất, mâu thuẫn với nguyên tắc hợp nhất văn bản là bảo đảm tính chính xác về nội dung, thời điểm có hiệu lực thi hành của các quy định trong văn bản được hợp nhất. Cần xác định rõ giá trị của văn bản hợp nhất là văn bản chính thức và có giá trị sử dụng như văn bản gốc. Cơ quan thực hiện hợp nhất có trách nhiệm bảo đảm tính chính xác của văn bản hợp nhất.
Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, cơ quan nào ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì cơ quan đó có trách nhiệm hợp nhất văn bản do mình ban hành. Về pháp điển, nếu chỉ dừng ở pháp điển hình thức, không nhất thiết phải thành lập ban bệ. Năm 2016 mới nên đặt vấn đề pháp điển hình thức, khi đã trở thành nước công nghiệp thì làm pháp điển nội dung và thực hiện điện tử hóa pháp điển để dễ theo dõi, tra cứu. Trước mắt nên ra Nghị quyết để có chủ trương làm thí điểm, phê duyệt chủ đề, làm dần rồi rút kinh nghiệm, vấn đề gì cấp bách sẽ ưu tiên làm trước.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng cơ quan soạn thảo và các bên cần ngồi lại xác định khái niệm, phạm vi, nội hàm, những vấn đề liên quan đến trình tự thủ tục của các Pháp lệnh trên. Không nên thành lập Ủy ban pháp điển quốc gia bởi Việt
Việc hợp nhất văn bản phải thực hiện theo nguyên tắc hợp nhất văn bản sửa đổi, bổ sung do cùng một cơ quan ban hành. Không nên đặt ra vấn đề bồi thường thiệt hại do sai sót trong việc hợp nhất văn bản vì sẽ vô cùng phức tạp, mà cần quy định cơ chế đề cao trách nhiệm của các cơ quan trong việc bảo đảm tính chính xác của văn bản hợp nhất. Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng kiến nghị giữ ở mức độ pháp lệnh đối với hai dự án này.
H.T (tổng hợp từ TTXVN,
