Sau khi tái lập tỉnh Phú Yên (1/7/1989), ngành Tòa án tỉnh được thành lập. Trải qua hơn 20 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, ngành Tòa án đã có sự chuyển biến trên các mặt công tác: tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ từng bước được củng cố, kiện toàn; công tác xây dựng Đảng, xây dựng ngành, xây dựng các đoàn thể ngày càng có chuyển biến tích cực; công tác quản lý, chỉ đạo điều hành có nhiều cố gắng; chất lượng, hiệu quả công tác xét xử ngày càng được nâng cao, góp phần giữ vững sự ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.

Đồng chí Vũ Văn Phúc, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy trao quyết định bổ nhiệm Thẩm phán TAND cho Tòa Hình sự - Ảnh: T.A

 

Mặc dù còn khó khăn về nhiều mặt, nhất là từ khi triển khai thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW, ngày 2/1/2002 về “Một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới” và Nghị quyết số 49-NQ/TW, ngày 2/6/2005 về “Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020” của Bộ Chính trị, nhưng cán bộ, công chức ngành Tòa án tỉnh đã có nhiều cố gắng khắc phục để thực hiện ngày càng tốt hơn công tác xét xử và các mặt công tác khác; hoàn thành việc tăng thẩm quyền xét xử cho tòa án nhân dân cấp huyện sớm hơn 1 năm so với lộ trình của Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp tỉnh đề ra; tích cực phối hợp với cơ quan điều tra và viện kiểm sát nhân dân chọn và đưa ra xét xử nhiều vụ án trọng điểm, các phiên tòa hình sự đều được tổ chức tranh tụng công khai, dân chủ theo đúng tinh thần Nghị Quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị. Đối với án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh - thương mại, lao động, hành chính đã được giải quyết xét xử đúng quy định của pháp luật, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Bên cạnh việc xét xử tại trụ sở, Tòa án nhân dân tỉnh và tòa án nhân dân các huyện, thị xã, thành phố đã tích cực tổ chức nhiều phiên tòa xét xử lưu động tại nơi xảy ra vụ án nhằm tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân. Các  đơn vị tòa án nhân dân cấp huyện từ khi thực hiện tăng thẩm quyền xét xử theo Nghị quyết số 24/2003/QH11, ngày 26/11/2003 của Quốc hội đến nay đã có nhiều cố gắng, đảm đương được trọng trách của mình.

Đối với các vụ án nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, Ban Cán sự Đảng, cấp ủy Tòa án nhân dân tỉnh và các huyện, thị xã, thành phố đều chấp hành nghiêm chỉnh việc báo cáo xin ý kiến cấp ủy cùng cấp chỉ đạo hướng về đường lối xử lý nhằm phục vụ tốt yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của địa phương, được nhân dân đồng tình, điển hình một số vụ như: vụ phá rối an ninh xảy ra tại xã EaLâm, huyện Sông Hinh tháng 4/2008; các vụ tham ô tài sản; đưa, nhận hối lộ; thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước và vụ lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi xảy ra tại gói thầu số 4 công trình chống ngập lụt thành phố Tuy Hòa; vụ gây rối trật tự công cộng xảy ra vào tháng 10/2006 tại huyện Tuy An; vụ tham ô tài sản xảy ra tại Dự án Công trình chỉnh trị cửa sông Đà Nông (giai đoạn I); vụ Nguyễn Xuân Sơn, nguyên Thẩm phán, Phó Chánh án TAND huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh đưa hối lộ để chạy án trong vụ án tham ô tài sản xảy ra tại Dự án chỉnh trị cửa sông Đà Nông và một số vụ án giết người, hiếp dâm, cướp tài sản…

Cùng với việc thực hiện tốt công tác xét xử, ngành Tòa án tỉnh đã chú trọng công tác đào tạo chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, công chức toàn ngành. Đến nay, 100% thẩm phán và thư ký có trình độ Đại học Luật; 100% thẩm phán Tòa án nhân dân tỉnh và 40% thẩm phán tòa án nhân dân cấp huyện cóù trình độ cao cấp lý luận chính trị; 100% cán bộ, công chức có trình độ A, B Anh văn và tin học. Thực hiện tốt công tác quy hoạch và luân chuyển cán bộ, khắc phục tình trạng thiếu cán bộ lãnh đạo ở một số đơn vị, nhất là đối với tòa án nhân dân cấp huyện.

Với những thành tích đạt được trong những năm qua, ngành Tòa án tỉnh Phú Yên đã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng ba; nhiều tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen và nhiều phần thưởng cao quý khác.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, công tác xét xử của ngành Tòa án tỉnh còn một số hạn chế, khuyết điểm: một số vụ án bị hủy hoặc để quá hạn luật định; một số cán bộ, công chức thiếu ý thức tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, dẫn đến vi phạm kỷ luật, có trường hợp vi phạm pháp luật. Đây là những hạn chế, khuyết điểm hết sức nghiêm trọng, toàn ngành Tòa án tỉnh phải nghiêm túc rút kinh nghiệm, có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục trong thời gian tới để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ chính trị mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Theo lộ trình cải cách tư pháp của Nghị quyết số 49-NQ/TW đề ra, sau năm 2010 sẽ thực hiện việc tổ chức hệ thống tòa án theo thẩm quyền xét xử; tổ chức của các cơ quan tư pháp khác được sắp xếp phù hợp theo mô hình của tòa án và phục vụ tốt cho hoạt động xét xử của tòa án. Vì vậy, nhiệm vụ của các cơ quan tư pháp tỉnh nói chung, ngành Tòa án tỉnh nói riêng trong thời gian tới là rất nặng nề.

 Để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của ngành Tòa án nhân dân tỉnh cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa về tổ chức và hoạt động để thực hiện tốt yêu cầu, nhiệm vụ cải cách tư pháp đặt ra. Trong đó, cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:

Một là, tiếp tục thực hiện tốt việc tổ chức các phiên tòa hình sự theo tinh thần tranh tụng công khai, đúng pháp luật, đảm bảo tính độc lập của các cơ quan tố tụng tại Tòa án nhân dân tỉnh và tòa án nhân dân cấp huyện, tiến tới thực hiện rộng rãi các phiên tòa này đối với việc giải quyết các tranh chấp dân sự, kinh tế, hành chính và lao động. Tiến hành tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị nhằm rà soát, đánh giá những việc đã đạt được, những việc chưa làm được, những khó khăn, vướng mắc, rút ra bài học kinh nghiệm và đề ra giải pháp khắc phục có hiệu quả; qua đó xây dựng kế hoạch thực hiện đề án cải cách tư pháp trong giai đoạn tiếp theo.

Hai là, đẩy nhanh tiến độ giải quyết các loại án, không để tồn đọng quá hạn luật định; xét xử phải đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; kiên quyết không để xảy ra oan, bỏ lọt tội phạm; hạn chế đến mức thấp nhất việc xét xử sai, án bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của thẩm phán. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan bảo vệ pháp luật trong việc xử lý các vụ án, nhất là các vụ án về tham nhũng được dư luận xã hội quan tâm. Trong giải quyết các vụ án phải quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đăïc biệt là thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 15-CT/TW, ngày 7/7/2007 của Bộ Chính trị “Về sự lãnh đạo của Đảng đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật trong công tác điều tra, xử lý các vụ án và công tác bảo vệ Đảng”.

Tăng cường tổ chức các phiên tòa xét xử lưu động tại nơi xảy ra các vụ án để tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân. Chú trọng công tác giám đốc kiểm tra đối với tòa án nhân dân cấp huyện để phát hiện những sai xót của tòa án cấp dưới, kịp thời kháng nghị và xét xử giám đốc thẩm, khắc phục những sai sót đó. Thực hiện tốt công tác giải quyết đơn, thư khiếu nại về tư pháp thuộc trách nhiệm của ngành.

Ba là, tăng cường công tác xây dựng Đảng, xây dựng ngành và các đoàn thể trong sạch, vững mạnh; chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, ý thức tổ chức kỷ luật cho cán bộ, công chức trong toàn ngành; quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức phù hợp với trình độ, năng lực chuyên môn; tiếp tục thực hiện có kết quả Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” gắn với việc thực hiện lời dạy của Bác Hồ đối với người cán bộ ngành Tòa án phải “Phụng công, thủ pháp, chí công vô tư”

Với truyền thống tốt đẹp của ngành trong 65 năm qua và hơn 20 năm ngành Tòa án tỉnh Phú Yên xây dựng, phát triển và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp; sự phối hợp giúp đỡ của các ban, ngành, đoàn thể nhân dân, tin tưởng trong thời gian tới ngành Tòa án tỉnh tiếp tục phát huy những thành tích đã đạt được, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần giữ vững sự ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà.

PGS.TS VŨ VĂN PHÚC

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Phú Yên