Ngô Gia Tự có những phẩm chất của một lãnh tụ, ở đâu cũng là trung tâm đoàn kết tập hợp trí tuệ, ý chí và lòng tin của anh em. Sau khi dự lớp huấn luyện ở Quảng Châu, ông mang theo cuốn Đường kách mệnh của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc về nước, huấn luyện, phát triển hội viên, bồi dưỡng lý luận, giác ngộ ý thức cách mạng cho quần chúng lao động.
Đồng chí Ngô Gia Tự
Ngô Gia Tự đi đến đâu là tổ chức phát triển, phong trào lên cao. Hai mươi tuổi, Ngô Gia Tự đã là Xứ ủy viên Bắc Kỳ của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội và là người sáng lập chi bộ đầu tiên ở Bắc Ninh.
Ngô Gia Tự là người khởi xướng chủ trương “Vô sản hóa”, đưa hội viên vào các nhà máy, hầm mỏ, đồn điền, các xí nghiệp tư bản để nâng cao giác ngộ giai cấp và giác ngộ dân tộc cho công nhân. Đi sâu vào phong trào của công nhân và lao động, Ngô Gia Tự nhận thức ngay được nhu cầu thành lập một chính đảng của giai cấp vô sản như tư tưởng chủ đạo trong tác phẩm Đường kách mệnh của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc.
Cùng với Nguyễn Đức Cảnh, Nguyễn Phong Sắc, Trịnh Đình Cửu, Ngô Gia Tự là người khởi xướng thành lập chi bộ cộng sản đầu tiên (chi bộ 5D Hàm Long, tháng 3/1929) và cũng là một trong những người sáng lập ra Đông Dương cộng sản Đảng (6/1929), là một trong 7 ủy viên Ban Chấp hành Trung ương lâm thời của Đảng.
Xà lim số 1, nơi biệt giam đồng chí Ngô Gia Tự và từ khám 7 ra đời tờ bao " Tiến lên" - Ảnh Trường Sinh
Được cử vào miền Nam để phát triển đảng viên, xây dựng hệ thống tổ chức, Ngô Gia Tự tổ chức ngay chi bộ Đông Dương cộng sản Đảng ở xưởng Ba Son, chi bộ cộng sản trong công nhân cao su Đồn điền Phú Riềng (10/1929), chi bộ cộng sản xã Mỹ Kim (Mỹ Tho, tháng 11/1929) và phát triển nhiều cơ sở Đảng ở xưởng FACI, Hãng rượu Bình Tây, Nhà đèn Chợ Quán, Cảng Nhà Rồng, Hãng dầu Sôcôni Nhà Bè…
Khi một số cơ sở của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội ở Nam Kỳ chuyển thành An Nam cộng sản Đảng thì Ngô Gia Tự đã làm hết sức mình để đoàn kết các tổ chức cộng sản ở Nam Kỳ. Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản ở Việt Nam họp ngày 3/2/1930 ở Cửu Long (cạnh Hương Cảng) do đồng chí Nguyễn Ái Quốc chủ trì, đã nhất trí thành lập một Đảng Cộng sản duy nhất ở Việt Nam, lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam.
Theo quyết định của Hội nghị thành lập Đảng và sự ủy nhiệm của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, hai đại biểu Nam Kỳ là đồng chí Châu Văn Liêm và Nguyễn Thiệu đã triệu tập các tổ chức cộng sản ở Nam Kỳ, thành lập một Đảng bộ của Đảng Cộng sản Việt Nam tại Nam Kỳ. Hội nghị đã bầu Ngô Gia Tự làm Bí thư chấp ủy lâm thời Đảng bộ Nam Kỳ. Năm ấy, Ngô Gia Tự chưa đầy 22 tuổi.
Ngô Gia Tự ký quyết định để Đông Dương cộng sản Liên đoàn gia nhập Đảng Cộng sản Việt
Tháng 5/1930, Ngô Gia Tự bị thực dân Pháp bắt và đày ra Côn Đảo tháng 5/1933. Ngô Gia Tự đã cùng với Nguyễn Hới (Bí thư chi bộ đặc biệt Côn Đảo) xây dựng hệ thống quan điểm lý luận, phương châm và phương pháp đấu tranh trong tù. Bằng những ý kiến xuất sắc trong cuộc tranh luận, Ngô Gia Tự đã chiếm được cảm tình và tín nhiệm của anh em tù chính trị, được cử làm Bí thư Đảng ủy.
Ngô Gia Tự là người khởi xướng và đi đầu trong các cuộc đấu tranh chống khổ sai, đòi cải thiện chế độ lao tù. Là người lãnh đạo ở cấp cao nhất, Ngô Gia Tự bao giờ cũng đi đầu trong đấu tranh. Việc gì nguy hiểm là Ngô Gia Tự nhận lấy. Ngô Gia Tự ở đâu là không khí đoàn kết, tin tưởng, phấn khởi, thương yêu ngập tràn. Các cuộc đấu tranh do Ngô Gia Tự trực tiếp chỉ đạo và tham gia hàng đầu đều được tổ chức chặt chẽ và giành thắng lợi. Ngô Gia Tự hy sinh ở tuổi 26, độ tuổi đang sung sức và cống hiến thật nhiều cho Đảng ta.
