Bài 4: Thi gan, đấu trí với quân thù
Sau sự kiện Vũng Rô (tàu 143 bị địch phát hiện ngày 16/2/1965), Mỹ - ngụy thành lập nhiều lực lượng hỗn hợp ngăn chặn tàu ta vận chuyển chi viện cho miền Nam với phương châm “thà đánh nhầm chứ không để thoát”. Việc vận chuyển của Đoàn tàu Không số vào Nam gặp rất nhiều khó khăn.
Nhưng dù khó khăn đến mấy cũng không ngăn được ý chí quyết tâm của những người lính làm nhiệm vụ vận tải biển. Tuy tuyến đường bị lộ nhưng bí mật ở mỗi chuyến đi vẫn còn. Trong giai đoạn này ai kiên gan hơn, thông minh hơn, mưu trí hơn, tài giỏi hơn sẽ thắng.
Hành trình hình chữ O
Nhiều cuộc hội thảo, nhiều hiến kế về phương án vận chuyển trong tình hình mới được đề xuất và thực hiện. Đối với Nam Bộ thì cho tàu đi bung ra xa qua vùng biển các nước Đông Nam Á rồi lợi dụng sơ hở của địch thọc vào các bến miền Tây giao hàng. Với các bến Khu 5 thì dùng tàu chở hàng vào thả tại địa điểm chỉ định rồi ra trong đêm, hôm sau bến ra vớt.
Một lần nữa tàu 41 do Hồ Đắc Thạnh làm thuyền trưởng, Đặng Văn Thanh làm chính trị viên chở 50 tấn hàng vào bãi biển huyện Đức Phổ - Quảng Ngãi thả, đánh dấu rồi ra trong đêm. Thực hiện phương thức này khâu hàng hóa phải dày công chuẩn bị. Tất cả các loại vũ khí đều được bọc vải tẩm paraphin để chống nước mặn và buộc lại từng dây hàng có phao đánh dấu để người vớt dễ tìm.
Ngày 9/11/1966, tàu xuất phát lên đường làm nhiệm vụ. Mùa đông năm ấy nhiều cơn bão xuất hiện trên biển Đông đều nhằm vào miền Trung.
Vượt qua tầm ảnh hưởng của cơn bão, lợi dụng sóng gió lớn, thuyền trưởng cho tàu đi trong Cù Lao Ré đến điểm chuyển hướng tiếp cận vào bờ đúng bãi biển quy định. Sau khi phát tín hiệu nhận nhau với bến không thấy trả lời, thuyền trưởng cho tàu chạy ven biển từ Phổ An đến cửa Mỹ Á và tiếp tục phát tín hiệu nhưng vẫn bặt vô âm tín. Thời gian không còn nhiều, thuyền trưởng quyết định thả hàng ở độ sâu 10m, đồng thời cử một thuyền phó và một thủy thủ bơi giỏi (trước làm biển ở đây), am hiểu địa hình vùng biển này bơi vào bờ bắt liên lạc với bến và sau này hướng dẫn bến vớt hàng.
Khi thả được 2/3 lượng hàng trên tàu thì một đợt sóng lớn nâng tàu lên và đập xuống mạnh làm chân vịt tàu cong không cơ động được, trong khi bên ngoài 2 tàu địch nằm phục kích chờ bắt tàu ta.
Trước tình hình đó, thuyền trưởng cho họp toàn tàu, chính trị viên phổ biến tình hình và quyết định thực hiện phương án 2: Tổ chức cho anh em từng tổ bơi vào bờ còn thuyền trưởng và máy trưởng ở lại tiêu hủy tài liệu, chuẩn bị kíp bộc phá, điểm hỏa phá tàu và bơi vào bờ sau.
Một tiếng nổ long trời, con tàu văng ra từng mảnh lặng chìm vào biển. Hai tàu địch ngỡ ngàng tức giận cho các loại pháo hướng vào bờ phát hỏa nhằm ngăn chặn thủy thủ đoàn vừa lên bờ làm 2 thành viên của tàu và 4 du kích địa phương hy sinh.
Dưới ánh đèn dù của căn cứ địch ở núi Vàng, chúng tôi cùng với địa phương mai táng liệt sĩ rồi đánh dấu để sau này nhận biết, báo tin cho gia đình.
Cán bộ địa phương phân anh em chúng tôi về hầm bí mật của các gia đình ở thôn An Thổ, xã Phổ An, huyện Đức Phổ để tránh địch càn ngày hôm sau. Được bà con chăm sóc, sơ cứu vết thương, mua sắm đồ dùng cá nhân để 3 ngày sau chúng tôi vượt quốc lộ 1 lên Ba Tơ theo con đường Trường Sơn ra Bắc.
18 cán bộ thủy thủ tàu Không số giờ đây thành 2 tiểu đội bộ binh. Họ chưa được chuẩn bị hành trang đi bộ, chưa được tập luyện mang vác, chưa quen mắc võng che tăng, chưa được huấn luyện kỹ năng phòng chống muỗi rừng, sên vắt và bệnh sốt rét - nhất là đi bộ đường rừng.
Thuyền trưởng, chính trị viên tàu giờ đây mỗi người chỉ huy một tiểu đội 9 người. Mặc dù hành quân không đúng đường giao liên, đi theo đường gùi hàng của các đơn vị chiến đấu; lương thực (gạo muối) chỉ được cấp một nửa tiêu chuẩn. Đến nơi nghỉ không được vào trạm mà phải căng tăng mắc võng nằm ngoài rừng thậm chí có đoạn không có giao liên đẫn đường chúng tôi vẫn đi. Tôi gọi đi “chui”.
Cứ như thế chúng tôi đi, mặc gió rét mưa rừng, mặc đường trơn trượt, trèo đèo vượt suối qua sông, giữa đường hành quân lên cơn sốt rét.
Ba tháng sau, tất cả 18 người đã về đến đơn vị - nơi xuất phát. Vì vậy chúng tôi gọi là “cuộc hành trình hình chữ O”.
“Tôi đã hoàn thành nhiệm vụ”
Tàu 645 do Lê Hà làm truyền trưởng. Lê Hà là con út của ông Lê Văn Vĩnh (Bí thư Chi bộ xã Bình Châu - Phước Hải, tỉnh Bà Rịa) và bà Mười Riều (người đã bán tài sản của mình được 10 cây vàng để mua ghe cho Lê Hà và đồng đội vượt biển ra Bắc xin vũ khí).
Chính trị viên tàu là Nguyễn Văn Hiệu sinh năm 1932 tại xã Thăng Phương, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Năm 1954, Nguyễn Văn Hiệu tập kết ra Bắc công tác ở Đoàn đánh cá Hạ Long - Hải Phòng và là một trong số những người được chọn về Đoàn 759 đầu tiên xuống tàu làm nhiệm vụ vận chuyển chi viện chiến trường.
Tàu 645 đã hai lần nhổ neo ra đi nhưng đều bị địch phát hiện kèm chặt nên phải quay lại. Ngày 12/4/1972, tàu 645 ra khơi lần thứ ba.
Sau nhiều ngày lênh đênh trên biển tránh né tàu tuần tiễu của địch, đến 23/4 tàu mới đến điểm chuyển hướng vào bờ. Lúc 14 giờ tàu nhận được điện của Sở chỉ huy: “Đêm nay sẽ có thuyền đón ở mũi Cà Mau”. Nhưng đến 17 giờ lại có điện: “Bến động quay tàu ra công hải chờ”. Cùng lúc đó, một tàu khu trục từ vịnh Thái Lan đi tới và đánh tín hiệu hỏi “Tàu từ đâu đến và đi đâu?”. Tàu ta trả lời “Tàu từ Trung Quốc xuống và bị lạc”. Tàu địch bắn hàng loạt pháo sáng lên trời. Chính trị viên Hiệu quan sát nhìn thấy phía trước còn có ba tàu khác nữa. Linh tính báo cho Hiệu rằng địch đã phát hiện tàu ta.
Để tránh đụng độ, thuyền trưởng Lê Hà cho tàu ra vùng biển quốc tế. Chiếc khu trục bám sát tàu ta. Các tàu khác, chiếc chạy phía trước, chiếc chạy phía sau, lúc sang trái lúc sang phải. Đôi bên vờn nhau cho đến 5 giờ sáng. Tàu 645 vừa ngụy trang tránh né vừa bí mật chuẩn bị chiến đấu nhưng vẫn giữ hướng đi như không có chuyện gì xảy ra.
Sau một thời gian tiếp cận, khoảng 8 giờ kém, chúng đi đến khẳng định “đây là tàu Bắc Việt giả dạng” nên phát loa dụ hàng. Anh em trên tàu đi như không biết chúng nói gì. Thấy gọi hàng không có kết quả chúng liền bắn dọa. Tất cả các loạt đạn chúng bắn đều rơi trước mũi tàu ta.
Biết không còn giữ được yếu tố mật nữa rồi nên chỉ huy tàu 645 bất ngờ cho các loại súng 12,7 ly, B40, B41 đồng loạt nhả đạn về phía tàu địch, làm một chiếc PCF bốc cháy. Cứ thế tàu 645 vừa đánh vừa lao vào bờ. Lúc này trên tàu một số đồng chí bị thương nặng. Không may một quả đạn súng lớn của địch rơi đúng xích lái, tàu ta không còn điều khiển được nữa, cứ chạy vòng tròn. Chính trị viên Hiệu vừa giúp thuyền trưởng chỉ huy chiến đấu vừa chạy đến các vị trí động viên anh em. Để tránh tàu ta rơi vào tay giặc, Hiệu đề nghị Hà tổ chức cho anh em rời tàu bơi vào bờ còn mình ở lại điểm hỏa bộc phá rồi bơi vào sau cùng.
Mọi công việc chuẩn bị xong, khi anh định điểm hỏa bộc phá và nhảy xuống nước thì phát hiện một tình huống vô cùng nguy hiểm là anh em thủy thủ phần lớn bị thương nên phải cụm lại một khối để dìu nhau cùng bơi. Nếu điểm hỏa bộc phá nổ khi con tàu quay đến gần anh em thì rất nguy hiểm đến tính mạng. Đứng trên tàu nhìn đồng đội đang bơi dưới nước, Nguyễn Văn Hiệu dùng tay làm loa gọi lên như thét: “Các đồng chí về báo cáo với đoàn, tôi đã hoàn thành nhiệm vụ”. Rồi anh quay vào buồng lái, đôi mắt căm thù nhìn về phía tàu địch. Chờ khi con tàu quay về phía xa nơi đồng đội bơi, Hiệu tức thì điểm hỏa.
Một ánh chớp lóe lên, tiếp đến là một tiếng nổ long trời. Chính trị viên Nguyễn Văn Hiệu ra đi bình thản như thế.
Bài cuối: Tổng tấn công
HỒ ĐẮC THẠNH
Anh hùng LLVT nhân dân,
nguyên Thuyền trưởng Tàu 41 Đoàn tàu Không số
