10 giờ sáng 1/4/1975, lá cờ Mặt trận dân tộc giải phóng tung bay trên đỉnh Tháp Nhạn, mãi mãi là biểu tượng đầy tự hào của Đảng bộ và nhân dân Phú Yên, kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, góp phần vào thắng lợi chung của toàn dân tộc - giải phóng miền Nam - thống nhất Tổ quốc.

Người cắm lá cờ trên đỉnh Tháp Nhạn là Nguyễn Sĩ Kỳ - Đại đội phó Đại đội Pháo cao xạ 22 Tỉnh đội Phú Yên (sau này là đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam).

10 giờ sáng 1/4/1975, cờ giải phóng tung bay trên đỉnh Tháp Nhạn, TX Tuy Hòa - Ảnh: Tư liệu

Đại tá Nguyễn Sĩ Kỳ sinh năm 1950 (Canh Dần) ở thôn Nhân Hòa, xã Tả Thanh Oai, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Cùng với cả thế hệ thanh niên thời ấy hừng hực khí thế “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, vừa tròn 18 tuổi, vào tháng 9/1968, ông hăng hái nhập ngũ. Sau 3 tháng rèn luyện, đến tháng 12/1968, ông xung phong vào Nam chiến đấu. Tháng 3/1969, ông được điều động về chiến trường Phú Yên, được Tỉnh đội Phú Yên phân công về Đại đội 22 súng máy cao xạ 12,7 ly (còn gọi là Đại đội Pháo cao xạ 22 hay Đại đội Pháo phòng không 22).

Trong những năm 1969-1975, Đại đội 22 súng máy cao xạ 12,7 ly đã tham gia nhiều trận đánh oai hùng ở Hòn Lúp, Xuân Phước (Đồng Xuân), An Ninh (Tuy An)... bắn rơi nhiều máy bay địch, ghi đậm dấu ấn chiến công trong trang quân sử Tỉnh đội Phú Yên. Từ một chiến sĩ được tôi luyện ở chiến trường ác liệt, Nguyễn Sĩ Kỳ trở thành sĩ quan chỉ huy, Đại đội phó Đại đội 22 súng máy cao xạ 12,7 ly.

Trong kế hoạch tiến công giải phóng TX Tuy Hòa, Đại đội 22 được cấp trên phân công đánh máy bay địch yểm trợ các mũi tiến công của ta và sau khi quân ta làm chủ thị xã, nhanh chóng xây dựng trận địa phòng không trên núi Nhạn để bảo vệ thị xã vừa giải phóng.

5 giờ sáng 1/4/1975, quân ta bắt đầu nổ súng tiến công TX Tuy Hòa từ các hướng; các trận địa pháo của ta dội bão lửa vào các vị trí đã định. Từ phía tây TX Tuy Hòa, quân ta có xe tăng chi viện nhanh chóng đánh chiếm cầu Ông Chừ, cầu Đà Rằng và tiến công làm chủ núi Nhạn, ngã 5 diệt gọn địch từ tiểu khu kéo lên phản kích; ta đánh chiếm xóm Đạo, sân bay khu chiến, phát triển theo đường Nguyễn Huệ, đường Lê Lợi, chiếm Ty Ngân khố, khu công chức... Từ hướng bắc, quân ta tiêu diệt địch ở Gò Đá, núi Chóp Chài, phát triển về hướng Ninh Tịnh, tiến công như vũ bão đánh chiếm Trung đoàn bộ 47, Ty Cảnh sát, tiểu khu và Tỉnh đường... Cờ Mặt trận giải phóng tung bay rợp trời thị xã.

Sau khi quân ta làm chủ TX Tuy Hòa, Đại đội 22 súng máy cao xạ cấp tốc hành quân lên núi Nhạn xây dựng trận địa phòng không, sẵn sàng đánh trả máy bay địch đến phản kích, bảo vệ vững chắc bầu trời thị xã vừa giải phóng.

Giữa trận địa pháo núi Nhạn của địch còn vương mùi thuốc súng, Đại đội phó Nguyễn Sĩ Kỳ nhanh chóng phân công nhiệm vụ cho cán bộ chiến sĩ Đại đội Pháo cao xạ 22 xây dựng trận địa phòng không và tự mình trực tiếp trèo lên đỉnh Tháp Nhạn treo lá cờ chiến thắng.

Lá cờ Mặt trận nửa đỏ nửa xanh sao vàng tung bay trên bầu trời Tuy Hòa lộng gió trưa 1/4/1975 mãi mãi là biểu tượng đầy tự hào của quân và dân Phú Yên, kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước tại quê hương.

Sau khi sáp nhập tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa thành tỉnh Phú Khánh tháng 11/1975, Nguyễn Sĩ Kỳ được Tỉnh đội Phú Khánh điều động về làm Đại đội phó Đại đội 202 đặc công anh hùng. Năm 1978, Tỉnh đội Phú Khánh thành lập lại Đại đội 22 súng máy cao xạ12,7 ly và phân công ông làm Đại đội trưởng, sau đó đề bạt chức vụ Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 78 pháo cao xạ 37 ly thuộc Tỉnh đội Phú Khánh.

Trong những năm 1979-1983, quân đội cử ông đi học ở Học viện Lục quân Đà Lạt để đào tạo cán bộ chỉ huy cấp Trung đoàn. Tháng 6/1983, sau khi tốt nghiệp, ông được điều động về Phòng Quân huấn Quân khu Thủ đô. Năm 1988, Nguyễn Sĩ Kỳ được Quân khu Thủ đô giao nhiệm vụ Phó chỉ huy trưởng kiêm tham mưu trưởng Huyện đội Thanh Trì. Từ năm 1991, ông được Quân khu Thủ đô đề bạt làm Chỉ huy trưởng Huyện đội Thanh Trì cho đến khi về hưu (năm 2003) với quân hàm đại tá.

Cựu chiến binh Nguyễn Sĩ Kỳ đã trải qua những năm tháng thanh xuân đẹp nhất ở chiến trường Phú Yên mà ông luôn tâm niệm là quê hương thứ hai với tất cả tình cảm Bắc - Nam thiêng liêng tha thiết. Lúc tại ngũ cũng như khi trở về với đời thường, ông thường xuyên về Phú Yên thăm lại chiến trường xưa gặp gỡ đồng đội cũ và đi về nhiều miền quê thăm hỏi bà con một thời nuôi dưỡng chở che bộ đội cách mạng để có ngày toàn thắng.

PHAN THANH