* Bộ trưởng Ngoại giao điện đàm với người đồng cấp Trung Quốc

* Nga, EU lên tiếng sau vụ Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép

Chiều 15/5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng đã tiếp xúc cử tri quận Hồng Bàng (TP Hải Phòng), thông báo về nội dung chính của Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIII cũng như giải đáp những tâm tư, nguyện vọng của cử tri với Quốc hội.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu kết luận buổi tiếp xúc cử tri. - Ảnh: TTXVN

Cử tri bày tỏ bức xúc trước việc Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan nước sâu Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981) và hạ đặt giàn khoan này trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Cử tri đồng thời đánh giá cao bài phát biểu của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24, cho rằng bài phát biểu đã thể hiện rõ lập trường, quan điểm chính đáng, chính nghĩa của Việt Nam. Những cụm từ như “ lãnh thổ là thiêng liêng”, “Việt Nam cực lực phản đối các hành động xâm phạm” hay Việt Nam “kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và lợi ích chính đáng của mình” trong phát biểu của Thủ tướng đã tác động mạnh mạnh đến tâm tư, tình cảm của mỗi người con dân đất Việt.

Từ tình hình cấp bách, những diễn biến nghiêm trọng ở biển Đông, cử tri đề nghị Đảng, Nhà nước, các cấp lãnh đạo, các cơ quan chức năng có các biện pháp hiệu quả, yêu cầu nhà cầm quyền Trung Quốc rút ngay giàn khoan đang hoạt động phi pháp ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và không tái diễn các hành động tương tự khác vi phạm chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam. Đồng thời động viên, khích lệ các hoạt động chính đáng, thể hiện lòng yêu nước của các đơn vị, cơ quan, tổ chức, các tầng lớp nhân dân, góp phần bảo vệ biển đảo, giữ vững độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Bên cạnh đó, ý kiến cử tri mong muốn Nhà nước tiếp tục quan tâm tháo gỡ khó khăn thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh, tạo các điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay, chỉ đạo thực hiện hiệu quả các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, thực hiện hiệu quả hơn các chính sách đảm bảo an sinh xã hội...

Giải đáp về sự quan tâm của các cử tri trước những diễn biến phức tạp ở biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết, từ ngày 1/5, Trung Quốc đã ngang nhiên đưa giàn khoan nước sâu cùng nhiều tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển Việt Nam và đã hạ đặt giàn khoan này tại vị trí nằm sâu trên 80 hải lý trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan vào hạ đặt tại địa điểm nằm sâu trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của một nước trong ASEAN, là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng Luật pháp Quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 và cũng là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một bên tham gia ký kết. Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông.

Việt Nam đã hết sức kiềm chế, chân thành bày tỏ mọi thiện chí, sử dụng mọi kênh đối thoại, giao thiệp với các cấp khác nhau của Trung Quốc để phản đối và yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan và các tàu vũ trang, tàu quân sự ra khỏi vùng biển của Việt Nam. Tuy nhiên, Trung Quốc không những không đáp ứng yêu cầu chính đáng của Việt Nam mà còn vu khống, đổ lỗi cho Việt Nam và tiếp tục dùng sức mạnh, gia tăng các hành động uy hiếp, xâm phạm ngày càng nguy hiểm và nghiêm trọng hơn.

Khẳng định lãnh thổ là thiêng liêng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ Việt Nam cực lực phản đối các hành động xâm phạm và kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và lợi ích chính đáng của mình phù hợp với Luật pháp quốc tế. Đồng thời Việt Nam cũng đã kêu gọi cộng đồng quốc tế ủng hộ quan điểm chính đáng của Việt Nam cũng như phê phán các hành động phi pháp của Trung Quốc. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết, đến nay, cộng đồng quốc tế đều ủng hộ quan điểm chính đáng của Việt Nam và chưa có một nước nào lên tiếng ủng hộ Trung Quốc.  Bên cạnh đó, Việt Nam cũng sẽ thực hiện hiệu quả các biện pháp để giữ vững ổn định chính trị, môi trường hòa để xây dựng và phát triển đất nước.

* Chiều 15/5, Phó thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có cuộc điện đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị. Tại cuộc điện đàm, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh một lần nữa bày tỏ kiên quyết phản đối và yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan Hải Dương-981 và các tàu đang xâm phạm trái phép vùng biển thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam.

Tàu Hải cảnh của Trung Quốc chủ động đâm thẳng vào mạn trái tàu Cảnh sát biển Việt Nam nhưng tàu Việt Nam đã tránh được. - Nguồn Cảnh sát biển Việt Nam/TTXVN phát

Ông nhấn mạnh hành động này của phía Trung Quốc đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự tin cậy giữa hai nước và tình cảm của nhân dân Việt Nam; trái với thỏa thuận giữa lãnh đạo cấp cao 2 nước và các nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa 2 nước, vi phạm luật pháp quốc tế, đi ngược lại tinh thần Tuyên bố về cách ứng xử của các bên tại biển Đông (DOC).

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định, Việt Nam đã hết sức kiềm chế và thể hiện thiện chí, đã cử Thứ trưởng Ngoại giao Hồ Xuân Sơn sang Bắc Kinh trao đổi thẳng thắn với phía Trung Quốc. Phó thủ tướng đề nghị phía Trung Quốc suy nghĩ nghiêm túc và có phản hồi tích cực về các yêu cầu của Việt Nam.  

Về việc vừa qua xuất hiện hành vi manh động, phá hoại cơ sở sản xuất của cả Việt Nam và các nhà đầu tư nước ngoài, chống người thi hành công vụ tại một số địa phương của Việt Nam, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định đây là các hành vi vi phạm pháp luật của một số cá nhân lợi dụng tình hình để gây rối, làm mất trật tự, an ninh và an toàn xã hội. Phó thủ tướng nhấn mạnh Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã chỉ đạo kịp thời và sát sao, Chính phủ Việt Nam đã và đang áp dụng các biện pháp kiên quyết ngăn chặn và xử lý nghiêm minh theo đúng pháp luật đối với các hành vi kích động, vi phạm pháp luật. 

Phó thủ tướng cũng khẳng định Việt Nam sẽ làm hết mình để tạo mọi thuận lợi và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho cá nhân, doanh nghiệp và các cơ quan nước ngoài tại Việt Nam, bao gồm cả người và các doanh nghiệp Trung Quốc, theo đúng quy định của pháp luật và các cam kết quốc tế của Việt Nam. Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng đề nghị Bộ Ngoại giao và các cơ quan chức năng hai nước tiếp tục duy trì liên hệ chặt chẽ để kịp thời giải quyết các công việc liên quan.

* Tại  cuộc họp báo vừa diễn ra cuối giờ chiều 15/5, tại Hà Nội, ông Nguyễn Văn Trung, Phó cục trưởng Cục Kiểm ngư thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết: Theo quan sát của lực lượng kiểm ngư, số tàu của Trung Quốc đã tăng lên 99 tàu, bao gồm: 38 tàu hải cảnh, 19 tàu phục vụ, 8 tàu kéo, 4 tàu chiến, 30 tàu cá vỏ sắt và các loại máy bay tuần thám vây quanh khu vực Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 trái phép. Theo Phó Cục trưởng Nguyễn Văn Trung, hiện Trung Quốc vẫn ở thế bị động do tập trung bảo vệ khu vực giàn khoan. Tính đến thời điểm hiện nay, bán kính bảo vệ của các tàu của Trung Quốc đã thu hẹp và chỉ kiểm soát được trong phạm vi 6,5 hải lý. “Thế nhưng tàu Trung Quốc vẫn chia thành các tuyến bảo vệ khu vực giàn khoan đồng thời có những hành động ngăn cản và sẵn sàng va chạm khi tàu cá của ngư dân và tàu chấp pháp của Việt Nam tiếp cận giàn khoan Hải Dương-981” ông Nguyễn Văn Trung cho hay.

Cung cấp thông tin cho báo chí về diễn biến thực địa trên ngư trường, Phó cục trưởng Nguyễn Văn Trung nêu rõ, phía lực lượng của Trung Quốc vẫn tăng cường kèm sát, đâm va, cản phá và dùng vòi rồng tấn công tàu Việt Nam khi tiếp cận giàn khoan và sử dụng máy bay quân sự để trinh sát, bay quanh khu vực tàu Việt Nam. Mặt khác, các tàu Trung Quốc thường xuyên rú còi có công suất lớn nhằm lấn át khi lực lượng Việt Nam phát loa tuyên truyền quanh khu vực giàn khoan Hải Dương 981.

Mặc dù thế, Tàu Cảnh sát Biển và Kiểm ngư Việt Nam vẫn tổ chức tiếp cận giàn khoan Hải Dương-981 để tuyên truyền khẳng định chủ quyền đồng thời yêu cầu các tàu bảo vệ của Trung Quốc và giàn khoan rời khỏi vùng biển của Việt Nam. “Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, tàu của Trung Quốc thường xuyên áp sát, ngăn chặn hoạt động của lực lượng chấp pháp của Việt Nam. Một số tàu cá của ngư dân ta đang sản xuất trên khu vực đã bị tàu của Trung Quốc áp sát, ngăn cản và đâm vào 1 tàu cá của ta làm gãy dọc cabin sau lái. Tuy nhiên, tàu bị hư hỏng đã tự khắc phục và tiếp tục sản xuất tại ngư trường”, Phó Cục trưởng Nguyễn Văn Trung nói. Trước tình hình này, Việt Nam vẫn duy trì lực lượng Kiểm ngư, Cảnh sát biển và tàu công vụ khác tham gia bảo vệ chủ quyền, ngoài số lượng tàu duy trì như ngày 14/5 còn có thêm khoảng 30 tàu cá của các tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa sản xuất tại khu vực. Các tàu chấp pháp của chúng ta thường xuyên bám sát, hỗ trợ bảo đảm an toàn cho các tàu cá và ngư dân của ta hoạt động tại ngư trường truyền thống quanh khu vực giàn khoan Hải Dương-981.

Thông báo tại cuộc họp, ông Trung cho biết, hiện các cán bộ và chiến sĩ của lực lượng Kiểm ngư đã thích ứng với các nhiệm vụ tác chiến đồng thời nhận được sự ủng hộ, động viên của đồng bào cả nước càng tăng thêm nỗ lực tinh thần cho các chiến sĩ luôn vững vàng với định hướng “4K” (kiên cường, kiên quyết, kiên trì và kiềm chế) để đấu tranh với những hành vi sai trái của phía Trung Quốc. Đáng chú ý, theo ghi nhận từ lực lượng kiểm ngư, Phó cục trưởng Nguyễn Văn Trung cho hay, trong ngày 15/5, những va chạm giữa tàu của Trung Quốc với các tàu của lực lượng chấp pháp Việt Nam nhìn chung đã giảm so với những ngày trước.

* Theo Đài Tiếng nói nước Nga, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Alexandr Lukashevich cho biết Nga hy vọng rằng Trung Quốc và Việt Nam sẽ khắc phục được tranh chấp lãnh thổ ở biển Đông thông qua con đường đàm phán. Trả lời họp báo, ông Lukashevich nói rằng Moscow theo sát tình hình ở biển Đông và hy vọng tất cả các bên sẽ thể hiện sự kiềm chế trước tình hình căng thẳng hiện nay.

Trả lời phỏng vấn phóng viên VOV, ông Michael Mann, người phát ngôn của Cao ủy liên minh châu Âu phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Catherine Ashton, cho biết: EU không đứng về bên nào trong những tranh chấp và tuyên bố chủ quyền trên biển Đông nhưng lại có quan điểm rõ ràng trong việc cần phải làm gì để giải quyết những xung đột và xây dựng niềm tin. EU kêu gọi các bên liên quan tìm ra những giải pháp hòa bình và hợp tác theo đúng luật pháp quốc tế, mà cụ thể là Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS). EU khuyến khích Việt Nam và Trung Quốc tham gia đối thoại để giải quyết vấn đề này. EU muốn đóng vai trò trung gian trong việc ổn định an ninh khu vực bởi khu vực này có vị trí rất quan trọng về kinh tế, chính trị và chiến lược trên thế giới.

Gần 50% số lượng hàng hóa vận chuyển đường hàng hải trên thế giới đều qua khu vực biển Đông, chính vì thế bất kỳ một sự việc nào xảy ra cũng có thể ảnh hưởng đến tự do hàng hải và hàng không và gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến thương mại xuyên Á và cả nền kinh tế toàn cầu, bao gồm cả châu Âu. EU lấy làm lo ngại về những diễn biến gần đây trên biển Đông liên quan đến việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương-981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. EU cho rằng, các hành động đơn phương có thể gây ảnh hưởng đến môi trường an ninh trong khu vực mà cụ thể là việc tàu Trung Quốc đã đâm và dùng vòi rồng tấn công tàu Việt Nam.

EU kêu gọi các bên có những biện pháp hạ nhiệt căng thẳng và kiềm chế không có những hành động đơn phương làm tổn hại đến hòa bình và ổn định trong khu vực. EU sẽ tiếp tục theo dõi sát sao tình hình hiện nay.

PV (tổng hợp từ TTXVN, VOV)