Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử (PTTH-TTĐT) thuộc Bộ TT-TT vừa tiến hành ký kết Biên bản ghi nhớ giữa Cục PTTH-TTĐT và các sở TT-TT trong hợp tác xử lý và công bố tin giả trên không gian mạng. Sự kiện này nằm trong khuôn khổ chương trình Hội thảo đánh giá hoạt động thông tin điện tử 6 tháng đầu năm 2022 và định hướng 6 tháng cuối năm, tập huấn các qui định pháp luật cho các doanh nghiệp mạng xã hội (MXH), trang thông tin điện tử vừa diễn ra tại TP Hồ Chí Minh. Thứ trưởng Bộ TT-TT Phạm Anh Tuấn đã dự và chủ trì các hoạt động này.

Bước đầu, có 6 địa phương là Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Cần Thơ được ký kết về biên bản này, các địa phương còn lại sẽ tiếp tục ký kết trong thời gian tới. Đây là những địa bàn xuất hiện lượng tin giả khá nhiều, gây bất ổn trong dư luận, thời gian qua Cục PTTH-TTĐT đã phải phối hợp với địa phương để xử lý, công bố tin giả.

Theo thống kê của Cục PTTH-TTĐT, thời gian qua, trên các nền tảng xuyên biên giới, dù đã có cam kết, thỏa thuận với Bộ TT-TT để ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin vi phạm pháp luật Việt Nam, tuy nhiên do có sự khác biệt về quan điểm và môi trường pháp lý nên việc xử lý các thông tin vi phạm pháp luật Việt Nam trên các nền tảng này còn chậm, đặc biệt chưa chịu xử lý triệt để (khóa tài khoản/fanpage/kênh thường xuyên bị Bộ TT-TT yêu cầu gỡ thông tin vi phạm) nên dẫn đến hiệu quả chưa cao, mất nhiều thời gian và công sức xử lý của các cơ quan quản lý nhà nước.

Nguyên nhân chủ yếu của sự gia tăng vi phạm trên các nền tảng số xuyên biên giới chủ yếu là do người sử dụng cho rằng khi cung cấp, phát tán thông tin trên các nền tảng MXH của nước ngoài khó bị phát hiện danh tính, có tư tưởng “vô danh nên vô trách nhiệm”, không sợ bị xử lý; các đối tượng phát tán thông tin thường xuyên tận dụng những thay đổi, những bước phát triển mới về công nghệ để cải tiến các hình thức phát tán thông tin. Bên cạnh đó, người dân trong nước ngày càng phụ thuộc vào các MXH nước ngoài, đặc biệt là Facebook, Youtube, Tik Tok trong bối cảnh nước ta chưa có các dịch vụ tương tự phục vụ nhu cầu sử dụng của nhân dân.

Một số doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam vẫn tìm cách né tránh không thực hiện ngăn chặn thông tin xấu độc tại Việt Nam điển hình là Facebook. Trong khi hiện nay, giải pháp kỹ thuật hiện có chưa cho phép tách riêng nội dung vi phạm trên Facebook, Youtube, Tiktok để chặn, mà chỉ có thể chặn hoàn toàn toàn bộ website vi phạm. Ngoài ra, các giải pháp ngăn chặn dòng tiền quảng cáo phục vụ cho các mục đích xấu trên Facebook, Youtube và Tik Tok chưa đạt hiệu quả.

Chính vì vậy, trong 6 tháng đầu năm 2022, Cục PTTH-TTĐT đã đẩy mạnh tăng cường quản lý các MXH cung cấp xuyên biên giới vào Việt Nam, đề nghị 4 doanh nghiệp lớn là Facebook, Google, Tik Tok và Apple ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin vi phạm trên các nền tảng do các doanh nghiệp này cung cấp.

Hành vi loan truyền tin giả, tin sai sự thật diễn ra chủ yếu trên MXH, nhất là các MXH xuyên biên giới. Nguyên nhân một phần do người sử dụng vẫn còn suy nghĩ không gian mạng là ảo, là “vô danh” nên tự do phát ngôn và không nghĩ đến hậu quả tiêu cực cho xã hội, cho cá nhân, tổ chức bị ảnh hưởng. Ngoài ra, khi tin giả xuất hiện trên mạng, nếu không được cơ quan chức năng có thẩm quyền xác định/công bố là tin giả thì người dân vẫn nghĩ đó có thể là tin thật và tiếp tục phát tán theo cấp số nhân, nhất là những vấn đề “nóng” nhiều người quan tâm, gây hoang mang trong xã hội.

Tin giả phát tán thì nhanh nhưng việc xử lý, ngăn chặn của các MXH xuyên biên giới thì vẫn chậm so với MXH trong nước nên tin giả tồn tại lâu, ảnh hưởng trên phạm vi rộng ở MXH xuyên biên giới.

Thời gian qua, Cục PTTH-TTĐT đã thực hiện các giải pháp nhằm hạn chế, xử lý tình trạng phát tán, lan truyền tin giả như: Nghiên cứu, bổ sung nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật; bổ sung nhiều quy định về chống tin giả, tăng chế tài và mức phạt tin giả tăng như Luật An ninh mạng, Nghị định 72/2013/NĐ-CP, Nghị định 27/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung nghị định 72/2013/NĐ-CP về quản lý nội dung internet; Nghị định 14/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 15/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử…

Bộ TT-TT đang trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định 72/2013/NĐ-CP và Nghị định 27/2018/NĐ-CP nhằm tăng cường quản lý các MXH xuyên biên giới, trong đó bổ sung quy định định danh tài khoản người dùng, chủ MXH có trách nhiệm gỡ bỏ thông tin bị người dùng khiếu nại là ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân chậm nhất 48 giờ, chỉ cho phép các tài khoản đã định danh mới được bình luận, viết bài trên MXH; các MXH phải gỡ bỏ thông tin vi phạm (3 giờ với MXH trong nước/24 giờ với MXH nước ngoài) khi có yêu cầu từ cơ quan chức năng… 

Thứ trưởng Phạm Anh Tuấn đề nghị các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thông tin điện tử nghiêm túc chấp hành các quy định của pháp luật hiện hành trong quá trình hoạt động. Đặc biệt, các đơn vị tiếp tục công tác cung cấp thông tin, tuyên truyền văn hóa, đạo đức xã hội lành mạnh để từng người sử dụng trong nước có đủ “sức đề kháng” trước những thông tin sai sự thật, vi phạm pháp luật trên môi trường mạng; đặc biệt là thế hệ trẻ, để người sử dụng khai thác được những mặt tích cực, giảm thiểu tối đa những tác động tiêu cực về thông tin trên không mạng.

TRẦN THANH HƯNG