Phát biểu tại Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII của Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: “Phải gắn xây dựng, chỉnh đốn Đảng với xây dựng hệ thống chính trị theo đúng tinh thần Đại hội XIII của Đảng; cùng với ngăn chặn, đẩy lùi thì phải tích cực phòng ngừa và chủ động, kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm minh sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những hành vi tham nhũng, tiêu cực”. Đây là tư duy chỉ đạo chiến lược của Đảng về việc ngăn chặn “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đối với cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay.

Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức hội nghị nghiên cứu, học tập, quán triệt kết luận, quy định của Đảng cho cán bộ lãnh đạo các cơ quan, đơn vị. Trong ảnh: Các đại biểu tham dự hội nghị tại điểm cầu tỉnh Phú Yên. Ảnh: PV

Căn bệnh nguy hiểm

“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là quá trình diễn biến của một bộ phận cán bộ, đảng viên, theo hướng tiêu cực, từ tiến bộ chuyển sang hoang mang dao động mất ý chí, mất phương hướng phấn đấu. Nếu không ngăn chặn, khắc phục kịp thời sẽ dẫn đến sự biến chất cán bộ, đảng viên, biến chất Đảng và chế độ xã hội, trượt sang quỹ đạo tư bản chủ nghĩa. Quá trình này diễn ra một cách từ từ nhưng rất nguy hiểm, đúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói: “Cứ bào mòn dần, mòn dần từng bước như thế rồi sẽ dẫn tới đâu? Nói thoái hóa là như thế, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là thế”. Chúng ta cần nhìn nhận vấn đề này một cách khách quan, toàn diện gắn với điều kiện lịch sử cụ thể của đất nước, của thời đại, trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm phòng, chống có hiệu quả “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa””.

Xét về nguyên nhân khách quan, quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và vận hành nền kinh tế thị trường định hướng XHCN là môi trường sản sinh những yếu tố tích cực và cả tiêu cực ảnh hưởng đến mỗi cán bộ, đảng viên. Chính trong môi trường đó, các thế lực thù địch đã sử dụng nhiều chiêu trò, thủ đoạn chống phá vừa ngấm ngầm, vừa công khai, hết sức tinh vi, xảo quyệt. Cách thức phổ biến là dùng tiền tài, địa vị mua chuộc, lôi kéo tiến tới làm tha hóa một bộ phận đội ngũ cán bộ, đảng viên đang hoạt động trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là những người có chức, có quyền. Chúng coi đây là cơ hội vàng để đẩy mạnh tuyên truyền chủ nghĩa chống cộng, xúi giục các lực lượng do chúng tài trợ gây rối loạn chính trị, xã hội và tiến tới bạo loạn, lật đổ theo kiểu cách mạng màu.

Xét về nguyên nhân chủ quan, các bậc tiền nhân cũng đã dạy: “Nhân vô thập toàn”, từ đó, mỗi cán bộ, đảng viên cần ý thức sâu sắc rằng, sự phát triển không ngừng của xã hội bao giờ cũng có sự tác động tích cực và tiêu cực đến mỗi người. Lúc nào, ở đâu, mặt tích cực không chiến thắng mặt tiêu cực, ở đó sẽ xảy ra “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Thực tiễn cho thấy, nhiều cán bộ, đảng viên đang bị bào mòn dần mà không tự thấy. Chính bản thân cán bộ, đảng viên không làm chủ được mình đã bị “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” rơi vào vòng xoáy tham nhũng. Sau Đại hội XIII của Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho biết, trong năm 2021 đã kỷ luật 32 cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý; thu hồi 9.000 tỉ đồng tiền tham nhũng, chiếm đoạt. Trong 6 tháng đầu năm 2022, đã thi hành kỷ luật 27 cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý (tăng 20 trường hợp so với cùng kỳ), trong đó có 2 trường hợp bị khai trừ ra khỏi Đảng. Tại Kỳ họp lần thứ 21 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương ngày 18 và 19/10/2022, xem xét kỷ luật hàng loạt cán bộ ở nhiều bộ, ngành, địa phương (đã được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng). Điều đó cho thấy rất rõ, nạn tham nhũng vẫn còn rất nặng nề, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là căn bệnh rất nguy hiểm.

Đồng bộ nhiều giải pháp

Nhận thức rõ nguyên nhân khách quan và chủ quan là căn cứ khoa học để chúng ta đề xuất những giải pháp phòng, chống có hiệu quả “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong thời gian tới.

Một là, tăng cường tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước cho cán bộ, đảng viên, nhất là đảng viên ở cơ sở.

Giải pháp này giữ vị trí hàng đầu, bởi nền tảng tư tưởng lý luận của Đảng có được giữ vững và nâng cao, phải trên cơ sở từng cán bộ, đảng viên nắm vững những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và hiểu rõ chủ trương đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước. Ở đâu làm tốt điều này thì ở đó tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” được đẩy lùi và ngược lại.

Quá trình thực hiện giải pháp này cần chú trọng việc nâng cao chất lượng giảng dạy, bồi dưỡng của các trường Đảng, trung tâm giáo dục, đào tạo. Tránh tình trạng nặng về hình thức, còn nội dung giảng dạy chưa gắn với thực tiễn kinh tế - xã hội. Đặc biệt, cần loại bỏ hiện tượng học không nghiêm túc, dùng “cơ chế” để đạt được chứng chỉ, văn bằng về trình độ lý luận chính trị theo quy định cho các cấp. Cần chú trọng tận dụng đội ngũ có trình độ chuyên môn cao, nay đã nghỉ hưu phục vụ cho công tác tuyên truyền, giáo dục về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh… ở chi bộ cấp cơ sở.

Hai là, Đảng, Nhà nước cần tiếp tục xử lý nghiêm những kẻ tham nhũng, tiêu cực, làm trong sạch đội ngũ nhằm nâng cao niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và chế độ XHCN.

Đây là giải pháp cực kỳ quan trọng trong tình hình hiện nay, nếu không làm tốt sẽ làm mất niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và chế độ XHCN. Đồng thời, các thế lực thù địch sẽ lợi dụng để tuyên truyền xuyên tạc nói xấu chế độ, nhằm hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, vì vậy cần tiến hành một cách bài bản từ trung ương đến địa phương nhằm nâng cao tính hiệu quả. Thực hiện giải pháp này, cấp ủy đảng và chính quyền các cấp phải thường xuyên, tích cực, chủ động phòng chống tham nhũng, tiêu cực làm trong sạch đội ngũ. Trừng trị nghiêm minh những kẻ vi phạm kỷ luật Đảng và vi phạm pháp luật của Nhà nước, không có vùng cấm. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên cương và hải đảo.

Ba là, tổ chức sâu rộng, thực hiện nghiêm túc sinh hoạt chính trị tự soi, tự sửa theo Kết luận 21-KL/TW của Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII gắn với thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Đây là chủ trương lớn, đồng thời là giải pháp cực kỳ quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Các cấp ủy đảng cần tổ chức sinh hoạt sâu rộng và thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, trước hết từ cấp cơ sở. Tự soi, tự sửa cấp cơ sở, nếu làm tốt, chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả thiết thực cho việc phòng chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng. Tự soi, tự sửa có thực hiện tốt thì việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh mới mang lại hiệu quả thiết thực.

Bốn là, tích cực, chủ động đấu tranh loại bỏ các thông tin xấu, độc trên mạng xã hội và trong các ấn phẩm do các thế lực phản động tuồn vào nước ta.

Hiện nay, các thông tin xấu độc đang xuất hiện với tần suất lớn, hết sức nguy hiểm, không ít cán bộ, đảng viên đã bị lây nhiễm dẫn đến thoái hóa, biến chất. Vì thế, thực hiện tốt các biện pháp này, nhất định cán bộ, đảng viên sẽ có sức đề kháng tốt, lập trường kiên định, vững vàng, làm cho Nhân dân ngày càng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và kiên quyết bảo vệ chế độ XHCN.

Tóm lại, phòng chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là cuộc chiến khá gay go, quyết liệt trong bối cảnh quốc tế và đất nước hiện nay. Nhận thức rõ nguyên nhân khách quan và chủ quan của “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” sẽ cung cấp căn cứ khoa học để đề xuất được nhiều giải pháp mang tính hữu hiệu cao trong công tác phòng, chống. Các giải pháp nói trên có mối quan hệ nhân quả, giải pháp này là tiền đề, là điều kiện của giải pháp kia, tạo thành một chỉnh thể thống nhất. Nếu được thực hiện đồng bộ và nhất quán, nhất định sẽ từng bước đẩy lùi “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

PGS.TS HOÀNG MINH THẢO