Cả một vùng biển rực sáng bởi đèn pha từ trên tàu rọi xuống, những chú cá chuồn phóng vút lên giỡn đùa và đớp mồi phù du trên mặt nước. Những chú mực, cá nục cùng hùa vào đám đông trẩy hội ánh sáng. Đây là thời cơ để các thủy thủ dùng vợt cần dài từ trên boong tàu vợt chúng làm mồi câu lý tưởng.
Sau những ngày đầu sống chung với những cơn say sóng kéo dài nằm bẹp sàn tàu, tôi và những đồng nghiệp B6 (buồng số 6) kéo nhau ra lan can phía sau đuôi tàu để xem câu cá đêm. Sau bữa cơm tối, tầm 19 giờ là lúc các “cước thủ” thi triển tài năng “săn quà” của biển. Sở dĩ tôi không gọi những người câu cá trên tàu ở vùng biển Trường Sa là “cần thủ” là vì ở đây câu cá không có cần mà chỉ có ống ngắn quấn đầy cước. Đầu cước cột lưỡi câu chắc chắn, gắn mồi, cách chừng một thước tây là móc cục chì đủ nặng rồi quăng ào xuống biển tối.
1. Để bớt say sóng, cánh nhà báo chúng tôi xuống sàn tàu phía sau để xem các “cước thủ” câu cá đêm. Cả sàn tàu sáng trưng. Vùng biển xung quanh khu vực neo tàu cũng vậy. Trên sàn tàu, một không khí rộn ràng, đông vui. Người đi tìm kéo cắt dây cước, cột lưỡi câu, người xách vợt bắt cá chuồn bay lên mặt nước để làm mồi, người lặng lẽ chọn cho mình một góc để quăng chì, tì sợi cước lên ống inox lan can tàu đợi cá rung tay. Không kể ngư dân chuyên đánh bắt xa bờ thì chẳng mấy người dù có mê đến mấy cũng khó có cơ hội thả câu giữa biển cả xa xôi như vậy, đặc biệt ngay quần đảo Trường Sa thân yêu của Tổ quốc.
“Đi biển Trường Sa mà không tranh thủ câu cá thì thật phí. Vừa ngồi hóng mát vừa được quà của biển, sướng lắm”, một “cước thủ” ngồi bên lan can nghêu ngao hát, trong khi tay vẫn không rời ống cước chờ cá cắn câu.
Sau một hồi vã mồ hôi điều khiển cây vợt cán dài hơn cây sào đập lúa, đập đỗ ở quê để vợt mồi câu, anh Hải, một thủy thủ trên tàu, mới chọn chú cá chuồn to bằng cán rựa móc nguyên con vào lưới câu bằng thép sáng loáng và chọn một góc để buông cước. Cái ống câu quấn đầy cước loại lớn gần bằng dây nghe tai phone chẳng mấy chốc đã cạn veo. Bây giờ thì anh Hải mới có thời gian thư thả làm điếu thuốc vừa nghỉ ngơi chờ chiến lợi phẩm. Đúng là chọn mồi, móc mồi vào lưới cũng phải có nghề. Trong khi các “cước thủ” khác chờ cá cắn câu đến buồn ngủ thì anh Hải ngồi chưa đầy 5 phút đã kéo lên được một con cá thu ngừ khoảng 7kg. Cả sàn tàu nhốn nháo đến xem chiến lợi phẩm còn giãy đành đạch. Anh Hải tiếp tục móc mồi và cũng chỉ 10 phút sau tiếp tục một chú cá mú dính câu. Lần này, chiến lợi phẩm nhẹ cân hơn nhưng lại có giá trị hơn nhiều vì cá mú biển thuộc hàng đặc sản, đôi khi phải để dành mang về đất liền làm quà tặng.
2. Đêm hôm sau, cánh nhà báo lại kéo nhau xuống sàn tàu phía lái để xem các thủy thủ câu cá. Đêm nay, cả thủ trưởng Dương (đại tá Bùi Đình Dương, Phó Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 146 Hải quân, Chủ tịch UBND huyện Trường Sa) cũng xuống trổ tài câu cá cùng anh em. Thủ trưởng Dương không kén mồi câu, anh em vợt được con gì là “chơi” con ấy vào lưỡi câu. Trong lúc chờ cá cắn câu, tôi tranh thủ hỏi ông về thành tích câu kéo. Đại tá Dương cười khì: Câu cá biển ấy mà, nói dễ không dễ, khó không khó vì biển này đầy cá. Vấn đề là mình biết chọn mồi gì, cước dài bao nhiêu, ở vùng biển nào thì sẽ thu được loại cá phù hợp. “Chuyến đi nào ra thăm các đảo, tớ cũng có chiến lợi phẩm để anh em trên tàu cải thiện, có khi còn để dành mang vào bờ làm quà cho đất liền sau chuyến đi. Có lần tớ câu được con cá hơn 20kg, phải đánh vật với nó gần cả giờ mới đưa được lên sàn tàu”. Thì ra, trước khi về đại bản doanh ở Vùng 4, đại tá Dương từng công tác ở nhiều vị trí, chức vụ trên gần hết các đảo thuộc quần đảo Trường Sa, nên gần như vùng biển nào ông cũng rành rẽ con nước với những loại cá đặc trưng. Thủ trưởng Dương kể thêm, có lần tàu neo chờ vào đảo, anh em tổ chức câu, đêm ấy cứ tưởng cả tàu sẽ được bữa cháo cá thu tươi cải thiện, vì con cá dính câu lớn lắm, phải nhờ người hỗ trợ mới dìu nó từ từ vào sát mạn tàu. Khi con cá thu bằng bắp đùi người lớn vùng vẫy đang được kéo lên mặt nước thì bị một chú kình ngư khác vọt lên, táp như lia nhát dao sắc đứt ngang mình. Anh em tiếc ngẩn ngơ vì lưỡi câu chỉ còn mắc mỗi đầu cá!
3. Tôi và Thành Huế, phóng viên Đài Truyền hình Khánh Hòa ở cùng B6 được người quen ở đảo Sơn Ca tặng bộ lưỡi câu và ống cước để giải khuây ban đêm khi tàu neo đợi vào đảo. Ngay đêm ấy, hai anh em tí tò ra sàn đuôi tàu bắt đầu cuộn cước, cột chì, lưỡi câu, nhưng chờ mãi chẳng thấy anh lính nào vợt được mồi bén. Cuối cùng đành lượm đại một miếng lườn cá đầu thừa đuôi thẹo còn sót lại gắn vào lưỡi câu để có cái quăng xuống nước. Bốn thành viên còn lại của phòng cũng hí hửng chờ chiến lợi phẩm. Chờ mãi, đã đổi vài ba chỗ ngồi rồi vẫn không thấy dây cước lay động. Hơn hai giờ đồng hồ loay hoay với cước chì, ngồi tựa mạn tàu đến mỏi, chẳng có tín hiệu của cá, mà chỉ có tín hiệu của “say sóng”. Thế là kéo nhau về... ăn mì tôm vậy!
Hôm sau, kể lại với đại tá Dương, ông bảo có lẽ chúng tôi chưa được “hên”, chưa kiếm được mồi ngon để nhử cá, chứ biển Trường Sa nhiều vùng nước nông, sâu với các rạn san hô luôn đầy các loại cá hấp dẫn. “Với lại câu cá đòi hỏi phải kiên nhẫn, chứ cứ nhấp nhổm như mấy cậu thì không dính được con nào đâu!”, ông nháy mắt tinh nghịch!
Gần 20 ngày trong hành trình thăm huyện đảo Trường Sa, chúng tôi có nhiều dịp thả câu trong những lúc biển động chưa lên được đảo hay phải neo tàu qua đêm chờ trời sáng. Có hôm gặp mưa tạt tứ bề, cũng có đêm trăng sáng vằng vặc, mặt biển lung linh huyền ảo. Không ít đêm, thủ trưởng Dương cũng xuống câu cùng anh em và nói chuyện bông phèng nhưng luôn có “chiến lợi phẩm”. Tôi “tham mưu”: Thủ trưởng toàn làm chơi mà ăn thật. Mai mốt trên các chuyến tàu đưa nhà báo và khách đất liền ra thăm Trường Sa, có lẽ nên tổ chức chương trình câu cá biển hẳn hoi để mọi người hiểu thêm về tiềm năng của vùng biển quê hương và giảm bớt say sóng. Nghe tôi nói, đại tá Dương mỉm cười thú vị…
TRẦN QUỚI
