Tôi may mắn được tham gia chuyến hành trình đến Trường Sa ở tuyến các đảo phía bắc: Song Tử Tây, Sơn Ca, Nam Yết, Sinh Tồn. Ở cả bốn hòn đảo xinh đẹp này có sự hiện diện của những “cột mốc chủ quyền xanh” với 4 cây Di sản Việt Nam.

Dưới cây mù u Di sản ở đảo Sinh Tồn - Ảnh: TRẦN QUỚI

Tác nghiệp đầu tiên của cánh phóng viên sau khi đặt chân lên Song Tử Tây là chụp hình cây phong ba vững chãi đứng sau lưng tòa nhà trung tâm của đảo hướng ra biển Đông. Cây phong ba 30 năm tuổi đời, được trao danh hiệu Cây Di sản năm 2014 với hai thân xù xì bạc phếch bởi sóng gió biển khơi và thời gian đã chứng kiến kỷ niệm của nhiều thế hệ lính đảo Trường Sa. Trung tá Lê Kim Hợi, Cụm trưởng Cụm chiến đấu số 1 đảo Song Tử Tây, cho biết khi ra đảo làm nhiệm vụ đã thấy cây đứng sừng sững. Cây cao vượt tòa nhà hai tầng, tỏa bóng mát sum suê một góc đảo. Trải qua bao gió bão, tán cây không ít lần bị quật ngả nghiêng nhưng rồi vẫn vươn lên xanh tốt. “Sức sống mãnh liệt của cây phong ba cũng là biểu tượng cho người lính Trường Sa vững vàng trước sóng gió khắt nghiệt và kẻ thù luôn dã tâm rình rập”, trung tá Hợi nói.

Đến các đảo Sơn Ca, Sinh Tồn, tôi được chứng kiến cảnh các chiến sĩ quây quần đọc sách, chuyện trò dưới cây mù u cổ thụ. Đây là loài cây đặc trưng của vùng sông nước Tây Nam Bộ nhưng lại sống rất khỏe giữa gió biển mặn chát trùng khơi.

Cây mù u ở đảo Sơn Ca đứng trước nhà chỉ huy với một tiểu cảnh được xây dựng quanh gốc cây. Kế đó là nhà lục giác để cán bộ, chiến sĩ ngồi uống trà, giải lao trong thời gian nghỉ. Trong khi đó, cây mù u ở đảo Sinh Tồn cũng trở thành điểm nhấn ngay góc sân trước nhà chỉ huy và sân khấu ngoài trời của đảo. Cây có thân to, cao thẳng đứng vượt cả ngôi nhà 2 tầng. Cả hai cây mù u này cũng đã hơn 30 năm tuổi và được công nhận Cây Di sản Việt Nam năm 2014 cùng với cây phong ba ở đảo Song Tử Tây và cây bàng vuông ở đảo Nam Yết.

Trong khi đó, cây bàng vuông đảo Nam Yết là cây đặc hữu vô cùng độc đáo vì có đến 8 thân rất đều nhau tỏa ra 8 hướng xoay tròn. Một số cán bộ từng công tác ở đảo lý giải việc có 8 thân chia ra từ thân chính là do có thể trước đây cây bị gió bão quăng quật gãy thân chính sát gốc, sau đó, nó tiếp tục hồi sinh nảy ra các nhánh, xoay tròn khá đều nhau cũng là một chuyện lý thú. Chính vì vậy, cây bàng vuông này che mát cả một khoảng sân đảo rộng lớn. Trung tá Hoàng Minh Sơn, Đảo trưởng đảo Nam Yết, cho biết: Có thời gian cây bị sâu, rầy, chúng tôi không phun thuốc mà chia nhau bắt sâu diệt rầy theo phương pháp thủ công, sinh học để bảo vệ cây. Dưới tán cây bàng vuông là không gian để cán bộ chiến sĩ thư giãn sau giờ học tập, trực gác, rèn luyện thao trường…

Theo đại tá Bùi Đình Dương, Phó Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 146 Hải quân, Chủ tịch UBND huyện đảo Trường Sa, hiện nay các đảo ở Trường Sa hầu như được phủ một màu xanh của nhiều loài cây đặc hữu. Trong đó có nhiều cây được trồng hoặc tự nhiên có tuổi đời trên 30 năm. Chính quyền địa phương sẽ tiếp tục rà soát đề nghị công nhận thêm nhiều cây di sản nữa. Với bộ đội Trường Sa, cây xanh, đặc biệt là những cây di sản, là biểu tượng của sức sống bất diệt, sinh sôi và trường tồn như những cột mốc chủ quyền xanh giữ đảo. Bảo vệ cây xanh và cây di sản cũng chính là bảo vệ cột mốc chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc giữa Biển Đông…

TRẦN QUỚI