Người dân thôn Hòa An (xã Xuân Hòa, TX Sông Cầu) làm nghề đánh bắt cá cơm săn ở vùng biển hòn Khô, hòn Lao trước xóm nhà. Nghề này tuy “năm trúng năm trật” nhưng người dân trong thôn vẫn bám biển, bám làng, có chén canh con cá là trao cho nhau, thắt chặt tình làng nghĩa xóm.
Thôn Hòa An có 40 tàu chuyên đi đánh bắt cá cơm. Năm nào cá cơm xuất hiện dày, trung bình sau một ngày đêm, cả thôn đánh bắt được trên 100 tấn cá. Mùa đánh bắt cá cơm bắt đầu từ tháng 2 và kết thúc vào tháng 9. Thời gian này, bãi biển hòn Khô tấp nập tàu ra vào. Tàu đánh bắt cá cơm thuộc dạng nhỏ, mỗi tàu thuyền công suất 40CV, một chuyến đánh bắt nhiều thì được 3-4 tấn, ít nhất cũng được 1 tấn cá cơm, bán với giá 20.000 đồng/kg. Có đêm biển “đói” thì thu nhập thấp hơn, bù qua sớt lại sau một đêm đánh bắt trừ phí tổn thu 200.000-300.000 đồng/người.
Ông Nguyễn Văn Vĩnh, một chủ tàu chuyên đánh bắt cá cơm ở đây, cho biết: Hiện nay, chúng tôi hành nghề cả ngày lẫn đêm. Ban đêm đánh bắt pha xúc, nghĩa là ra vùng biển chong đèn pha, cá dồn đến thì dùng tấm lưới to gắn hai đầu vào 2 cây sào xúc. Còn ban ngày thì bủa lưới rút trủ. Thời gian gần đây, những ngư dân có điều kiện đầu tư máy tầm ngư để dò ngư trường ở độ sâu đến 40m. Khi phát hiện luồng cá thì bủa lưới rút nên nghề bủa lưới rút ban ngày đang rộ lên.
Sáng sớm, tàu cập bến, chị Nguyễn Thị Nhàn ở thôn Hòa An ra bãi biển phụ chồng khiêng cá cơm, tàu trúng luồng cá lưới rút nên dù đã chất đầy 15 giỏ nhưng vẫn còn cá cơm trên tàu. Tại bến cá, người khiêng cá vô, người thì gánh giỏ không ra, chị Nhàn dặn người bên cạnh: “Lát nữa chị khiêng cá về, khi ra, qua ngang cửa nhà em lấy thêm 3 cái giỏ mang ra cho em đựng cá nghen”. Rồi chị cười khoe đêm nay trúng “bộn” cá cơm săn.
Xóm nhà hướng mặt ra hòn Khô nhô lên trên mỏm đá nên hứng gió nồm từ biển thổi vào. Xong công việc khiêng, cân cá giao cho lò trụng (cơ sở hấp cá cơm), những người phụ nữ gánh một đầu tấm lưới rách, một đầu xoong nồi (mang theo trên tàu để nấu ăn ban đêm), bước dài trên bãi cát về nhà. Nghỉ giải lao một lát rồi các chị ngồi vá lại tấm lưới rách, luồn chì vào viền lưới để chuẩn bị cho chuyến đánh bắt tiếp theo. Chị Bùi Thị Linh đang ngồi vá lưới, cho hay: Ở đây nhà nào cũng có ngư, lưới cụ chất đầy từ hàng ba vô đến phòng khách. Lúc tàu về bến, bãi biển chật người, xong việc rồi phụ nữ về nhà lo vá lưới.
Cuộc sống người dân Hòa An luôn thắt chặt tình làng nghĩa xóm. Chị Linh trong lúc cân cá cho lò trụng đã “nhín” lại mớ cá cơm, bỏ vô túi nilon mang về đổ ra rổ rửa sạch rồi sai con đem đến nhà chú Bốn Trung đưa cho vợ chú. Chị Linh nói: “Chú Bốn Trung đi bạn cho tàu cá ở nhà, gần tuần nay bị bệnh. Vì thế, tôi bảo con mang ít cá vô cho vợ chú nấu bữa ngọt để ăn mau lại sức. Hàng xóm mà, có chén canh con cá chia sẻ cho nhau mới vui!”.
Xóm nhà cạnh biển hòn Khô chen chúc nhau. Những người phụ nữ ngồi vá lưới ở hàng ba nhà bên này nói chuyện với người ngồi hàng ba nhà bên cạnh. Câu chuyện của người phụ nữ vùng biển thường xoay quanh cuộc sống hàng ngày của vợ chồng, xóm làng. “Hồi hôm, Bảy Phước trúng 100 giỏ cá. Năm rồi, ông ấy xây nhà lầu, chắc sắp đến đóng thêm chiếc ghe nữa”. “Bảy Phước có “quai nói” nên bạn đi biển giỏi tập trung làm cho ghe ổng nhiều lắm!”. “Chiều nay, tôi bắt con gà giò chặt to kho mặn cho chồng ăn có sức, tối ráng kéo được 50 giỏ cá, sáng ra ấm túi”. Chị bên kia cười, nói: “Ông nhà tôi ăn thịt nạc nên mua thịt heo về có dính chút mỡ cũng lạng bỏ đi. Sáng nay đi chợ thấy thịt heo mỡ quá nên không lấy, chắc chiều nay nhổ lông con gà”.
Chiều tối, bãi biển Hòn Khô nhộn nhịp, tấp nập người ra vào chuẩn bị cho chuyến đi đánh bắt ban đêm bằng pha xúc. Người thì vác can nhựa đựng nước uống ra bến chất lên tàu, người thì chồng lớp giỏ tre cao ngang đầu đặt đứng trên vai ra bãi chở theo để đựng cá, người thì khiêng ngư lưới cụ lên tàu. Sẩm tối xuất bến, những đoàn tàu dàn hàng ngang từ hòn Khô qua hòn Lao chạy hướng thẳng ra biển. Đứng trong xóm nhà nhìn ra thấy ánh đèn tàu sáng rực, trông hai hòn như phố nhỏ nổi trên biển lung linh…
TRÂM TRÂN
