Viện KSND là một chế định trong hệ thống quyền lực Nhà nước, luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm đến vấn đề đổi mới về tổ chức và hoạt động. Các văn kiện quan trọng của Đảng về cải cách tư pháp như Nghị quyết 08-NQ/TW ngày 2/1/2002 về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị “Về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020”, Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI đều khẳng định và yêu cầu Viện KSND phải tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra…
Phó viện trưởng Viện KSND Nguyễn Xuân Khánh trao bằng khen của Viện KSND tối cao cho các cá nhân, tập thể xuất sắc 6 tháng đầu năm 2012 - Ảnh: V.TÀI
Viện KSND thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật của cơ quan điều tra và các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, nhằm bảo đảm mọi hành vi phạm tội đều phải được khởi tố, điều tra và xử lý kịp thời, không để lọt tội phạm, người phạm tội, không làm oan người vô tội. Đồng thời bảo đảm việc điều tra được khách quan, toàn diện, đầy đủ, chính xác, đúng pháp luật; kịp thời phát hiện, khắc phục và xử lý những vi phạm pháp luật trong quá trình điều tra. Do vậy, chức năng thực hành quyền công tố cùng với chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp là chức năng đặc thù của Viện KSND.
Trong những năm qua, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn thách thức, tình hình diễn biến tội phạm ngày càng phức tạp, lãnh đạo Viện KSND tỉnh Phú Yên đã quan tâm chỉ đạo Viện KSND cấp tỉnh và huyện quán triệt thực hiện nghiêm túc các nghị quyết của Đảng các cấp nhất là Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 2/1/2002, Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị và quy định tại Điều 112 – BLTTHS tăng cường thực hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra, phối hợp chặt chẽ với Cơ quan điều tra kịp thời phát hiện và xử lý tội phạm hình sự, không ngừng nâng cao chất lượng xử lý tố giác tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố và khởi tố điều tra, truy tố, phát huy hiệu quả tích cực trong công tác đấu tranh trấn áp tội phạm, góp phần quan trọng trong công tác đảm bảo an ninh chính trị, ổn định trật tự an toàn xã hội, tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
Theo thống kê của ngành Kiểm sát, từ năm 2005 đến tháng 5/2012, Viện KSND hai cấp đã yêu cầu Cơ quan điều tra khởi tố 29 vụ án, với 37 bị can. Bên cạnh đó, Viện KSND các cấp cũng đã ban hành văn bản chấp nhận việc khởi tố 4.340 vụ án hình sự, ra quyết định hủy bỏ 12 quyết định khởi tố vụ án không có căn cứ, phê chuẩn 5.986 quyết định khởi tố bị can, hủy bỏ 32 quyết định khởi tố bị can… Vì vậy, chất lượng yêu cầu điều tra của Viện kiểm sát được nâng lên từng năm. Nếu như năm 2005 tỉ lệ án có yêu cầu điều tra trên tổng số vụ án khởi tố là 31,4% thì đến năm 2011 tỉ lệ này là 72,6%, riêng ở cấp tỉnh tỉ lệ án có yêu cầu điều tra hàng năm trên 90%. Ngoài ra, Viện kiểm sát hai cấp chủ động phối hợp với Cơ quan điều tra đẩy nhanh tiến độ giải quyết án, không có các trường hợp gia hạn thời hạn điều tra, gia hạn thời hạn tạm giam không cần thiết, kéo dài thời gian giải quyết vụ án. Tỉ lệ giải quyết án hàng năm của Cơ quan điều tra hai cấp là 78,7%, tỉ lệ giải quyết án và tỉ lệ án giải quyết hàng năm của Viện kiểm sát hai cấp là 99,7%.
Bên cạnh đó, thông qua thực hành quyền công tố, hàng năm Viện KSND hai cấp đã tổng hợp những tồn tại, thiếu sót trong công tác quản lý Nhà nước để ban hành kiến nghị đến cơ quan hữu quan tăng cường công tác quản lý, khắc phục những nguyên nhân điều kiện phát sinh tội phạm. Tăng cường công tác nghiên cứu pháp luật, phát hiện những bất cập, mâu thuẫn của nhiều chế định, quy định của pháp luật để kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoàn thiện pháp luật hình sự trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Góp phần tích cực giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phục vụ có hiệu quả thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới.
Để tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra theo yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay, trong thời gian đến, Viện KSND hai cấp cần chủ động phối hợp với cơ quan điều tra nắm chắc tình hình tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố của cơ quan điều tra, cũng như tăng cường trách nhiệm và nâng cao hơn nữa chất lượng phân loại xử lý. Bên cạnh đó, Viện KSND các cấp cần kiểm sát chặt chẽ việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can, thay đổi, hủy bỏ các biện pháp ngăn chặn, nhất là các biện pháp bắt, tạm giữ, tạm giam, các biện pháp hạn chế quyền tự do, dân chủ của công dân và các biện pháp cưỡng chế khác. Kiên quyết không phê chuẩn việc gia hạn tạm giữ, không phê chuẩn việc bắt bị can để tạm giam không có căn cứ và trái pháp luật. Song song đó, kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra vụ án phải bám sát tiến độ điều tra, kiểm sát chặt chẽ các hoạt động điều tra, chủ động nắm bắt diễn biến quá trình điều tra để kịp thời đề ra yêu cầu điều tra sát đúng với những vấn đề cần chứng minh của vụ án, bảo đảm tính khả thi. Đồng thời, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ kiểm sát viên về nhận thức chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm và kỹ năng thực hành quyền công tố đối với từng loại án, nâng cao năng lực áp dụng pháp luật của các kiểm sát viên trong thực hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra. Đảm bảo đội ngũ cán bộ kiểm sát viên vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ , tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm, đáp ứng yêu cầu công cuộc đổi mới và cải cách tư pháp, góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao.
NGUYỄN XUÂN KHÁNH
Phó viện trưởng Viện KSND tỉnh Phú Yên
