Thông tư số 12 không quy định nên cơ quan tố tụng lúng túng khi xác định tỉ lệ thương tật của nạn nhân bị tổn thương tràn khí màng phổi.
Kết quả giám định thương tật ở nhóm tội xâm hại đến sức khỏe trong án hình sự rất quan trọng vì nó là cơ sở để định tội, định khung hình phạt đối với người vi phạm. Tuy nhiên, hướng dẫn giám định pháp y trong lĩnh vực này lại đang quá lạc hậu, gây khó khăn cho các cơ quan tố tụng...
Chiều 15/5/2007, sau khi uống rượu, ông Nguyễn Văn Thảo ngụ huyện Tây Hòa nhớ lại chuyện ông Trần Kim Tài không thuê máy tuốt lúa của mình nên đi tìm Tài để… hỏi chuyện. Thấy ông Tài đang sạ ruộng, ông Thảo đến cãi vã, xúc phạm và thách đố. Nóng giận, sẵn cái trang trên tay, ông Tài giơ lên định đánh ông Thảo thì được mọi người can ngăn. Ông Thảo giật được cái trang của ông Tài thì ông Tài bỏ chạy. Ông Thảo đuổi theo, bị ông Tài nhặt cuốc ném trúng lưng gây thương tích.
HAI KẾT QUẢ GIÁM ĐỊNH PHÁP Y KHÁC NHAU
Giấy chứng nhận thương tích ngày 7/6/2007 của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Yên ghi nhận ông Thảo bị chấn thương vùng lưng trái, tràn khí màng phổi trái do bị đánh. Tháng 7/2007, Tổ chức Giám định pháp y tỉnh Phú Yên đã kết luận tỉ lệ thương tật của ông Thảo là 14%, trong đó tổn thương vùng lưng trái là 2%, tổn thương tràn khí màng phổi là 12%.
Tuy nhiên, sau đó cơ quan điều tra Công an huyện Tây Hòa đã không khởi tố vụ án vì cho rằng hành vi của ông Tài không cấu thành tội phạm. Tháng 1/2009, Viện KSND huyện này đã hủy bỏ quyết định này và khởi tố ông Tài về tội cố ý gây thương tích theo khoản 2 Điều 104 Bộ luật Hình sự. Hai tháng sau, TAND huyện đưa vụ án ra xử nhưng trả hồ sơ để giám định lại thương tật của nạn nhân.
Tháng 6/2009, bộ phận thường trực phía
Thông tư không quy định, không tính?
Phía nạn nhân kháng cáo yêu cầu giám định lại thương tích và tăng tiền bồi thường. Tại phiên phúc thẩm cuối năm 2010, TAND tỉnh Phú Yên đã bác kháng cáo yêu cầu giám định lại của nạn nhân và công nhận bản giám định lần hai.
Theo tòa phúc thẩm, bản kết luận giám định đầu tiên vận dụng mục 4.2 thang bảng biểu bổ sung tạm thời ngày 25/1/1992 của Viện Y học tư pháp trung ương (tiền thân của Viện Pháp y quốc gia) để xếp tỉ lệ thương tật đối với tổn thương tràn khí màng phổi của nạn nhân là 12%. Tuy nhiên, văn bản có giá trị pháp lý cao hơn và ra đời sau là Thông tư số 12 ngày 26/7/1995 của liên bộ Y tế - Lao động -Thương binh và Xã hội (quy định về tiêu chuẩn thương tật và tiêu chuẩn bệnh tật mới) lại không quy định về loại tổn thương tràn khí màng phổi. Do đó, bản kết luận giám định lần đầu không chính xác.
Trong khi đó, bản kết luận giám định lần hai chính xác hơn vì thương tích của nạn nhân đã qua một thời gian điều trị ổn định. Mặt khác, bản kết luận này lại tuân thủ hướng dẫn tại Công văn số 190 ngày 11/9/2009 của Viện Pháp y quốc gia là khi giám định thương tật thì không được tự ý cho thêm các khoản mục mà Thông tư 12 không quy định.
PHẢI BAN HÀNH HƯỚNG DẪN MỚI
Từ vụ án trên, nhiều ý kiến cho rằng cần phải sửa đổi, bổ sung, thậm chí thay thế Thông tư 12.
Luật sư Trần Ngọc Quý, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh, cho biết Thông tư 12 ra đời để hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự năm 1999. Năm 2009, Bộ luật Hình sự đã được sửa đổi, bổ sung nhưng cơ quan có thẩm quyền vẫn chưa ban hành thông tư khác thay thế. Trong Nghị quyết 02 ngày 17/4/2003 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao (hướng dẫn về tội cố ý gây thương tích) vẫn đề cập đến thông tư này. Vì vậy, xét về thẩm quyền và hiệu lực, Thông tư 12 vẫn có giá trị áp dụng. Chỉ có điều nó được ban hành từ lâu, có nhiều thiếu sót nên không còn phù hợp với thực tế nữa.
Theo một thẩm phán TAND TP Hồ Chí Minh, sự lạc hậu của Thông tư 12 gây thiệt hại cho phía nạn nhân và gây khó khăn cho các cơ quan tố tụng, làm vụ án kéo dài một cách không cần thiết. Ở vụ án trên, rõ ràng thương tích ban đầu của nạn nhân Thảo được Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Yên ghi nhận là chấn thương vùng lưng trái, tràn khí màng phổi trái do bị đánh. Song do thông tư thiếu quy định về thương tật tràn khí màng phổi trong danh mục nên cuối cùng giám định lại thì tỉ lệ thương tật của nạn nhân đã bị giảm từ 14% xuống còn 2%. Từ đó ảnh hưởng đến việc định tội, định khung hình phạt đối với người phạm tội vì cơ quan tố tụng phải căn cứ vào tỉ lệ thương tật. (PLTPHCM)
