NGUYÊN NHÂN ÁN HỦY, ÁN SỬA
Theo TAND tỉnh Phú Yên, nguyên nhân chính dẫn đến việc án bị hủy, bị sửa là do hội đồng xét xử đánh giá chứng cứ chưa toàn diện và không đầy đủ, dẫn đến vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng. Dù những khuyết điểm, thiếu sót trong công tác giải quyết từng loại án đã được rút kinh nghiệm nhiều lần nhưng chậm được khắc phục. Trong quá trình lập hồ sơ các vụ việc dân sự, còn nhiều đơn khiếu nại, tố cáo thẩm phán chưa khách quan, gây phiền hà cho đương sự, áp dụng pháp luật không đúng. Bên cạnh đó, việc sửa, hủy án của tòa án cấp phúc thẩm đối với bản án, quyết định sơ thẩm còn thiếu thuyết phục. Sai sót trong việc viết bản án cũng gây nhiều bức xúc cho các tòa án cấp sơ thẩm hoặc quyết định của bản án không rõ ràng dẫn đến không thi hành được, để rồi nhiều bản án phải kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm hoặc phải giải thích, đính chính. Ngoài ra, còn nhiều trường hợp cho hưởng án treo không đúng, áp dụng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và xử dưới mức thấp nhất của khung hình phạt không đúng quy định của pháp luật...
Về khách quan, việc án bị hủy và bị sửa chính là do tính chất vụ việc phức tạp, hướng dẫn áp dụng luật không rõ ràng, cụ thể. Nhiều cấp, ngành lưu giữ chứng cứ không cung cấp cho tòa án kịp thời, không trả lời xác minh của tòa án theo quy định của pháp luật… Các bản án bị hủy hay bị sửa do phát sinh tình tiết, chứng cứ mới dẫn đến thay đổi một phần hay toàn bộ bản chất vụ án. Một số vụ khác do đương sự không cung cấp chứng cứ theo quy định của pháp luật hoặc rút đơn yêu cầu khởi kiện theo trình tự phúc thẩm. Đa số vụ bị hủy do xác định thiếu người tham gia tố tụng, thu thập chứng cứ không đầy đủ hoặc không đúng quy định của pháp luật, xác định sai các đương sự hay bỏ sót các yêu cầu của đương sự...
Việc một bản án bị hủy hay bị cải sửa sẽ khiến cho công tác tố tụng trở về lại ban đầu. Vì thế, điều này chưa đáp ứng được nhu cầu của công cuộc cải cách tư pháp hiện nay.
GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC
Việc một bản án bị sửa hoặc hủy, hậu quả để lại không đơn thuần chỉ là về thời gian mà nghiêm trọng hơn, đó là lòng tin của người dân vào những người cầm cân nảy mực. Theo Chánh án TAND huyện Phú Hòa Nguyễn Ninh, để tránh án sai, án bị sửa trong quá trình xét xử, người thẩm phán phải làm đúng bổn phận, trách nhiệm, lương tâm của mình với một thái độ trung thực, thận trọng, công tâm và khách quan, cũng như phải đảm bảo tính công khai, nghiêm minh thì sẽ xét xử đúng người, đúng tội, tránh được án sai, án sửa. Bên cạnh đó, cần chú trọng phương pháp nghiên cứu hồ sơ vụ án, nắm chắc chứng cứ, tài liệu có trong hồ sơ vụ án. Trước khi thụ lý và đưa ra xét xử một vụ án nào, phải nghiên cứu kỹ càng và sắp xếp hồ sơ theo trình tự nội dung một cách khoa học, tránh sai sót chứng cứ.
Để khắc phục tình trạng về án bị sửa, bị hủy, trong buổi làm việc với Ban Pháp chế HĐND tỉnh mới đây, Chánh án TAND tỉnh Phú Yên Lê Văn Phước cho biết: “Toàn ngành sẽ đẩy mạnh bốn giải pháp chủ yếu. Đó là, thường xuyên giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, công chức, qua đó, nâng cao năng lực, tinh thần trách nhiệm, trình độ nghiệp vụ với những kỹ năng cần thiết. Đồng thời, tăng cường sự phối hợp giữa TAND với các cơ quan bảo vệ pháp luật đối với các vụ án trọng điểm, phức tạp mà dư luận xã hội quan tâm, hoặc những vụ án mà quan điểm xử lý của các cơ quan tiến hành tố tụng còn khác nhau. Chỉ có như thế, năng lực của thẩm phán mới được nâng cao, tinh thần trách nhiệm ngày được củng cố và hạn chế thấp nhất những sai lầm đáng tiếc có thể xảy ra trong quá trình xét xử.
LỆ VĂN
