Bộ Công Thương vừa ban hành Thông tư 42 về quy định điều chỉnh giá bán lẻ điện từ ngày 20/12/2011, bình quân ở mức 1.304 đồng/kwh, tăng 62 đồng so với giá bán hiện hành.
Điều mà nhiều người dân quan tâm là mức tăng giá điện sẽ ảnh hưởng đến chi tiêu gia đình và tiết kiệm điện sinh hoạt như thế nào? Theo biểu giá bán điện mới của Bộ Công Thương phê duyệt, giá bán lẻ điện sinh hoạt chỉ tăng nhẹ và không quá ảnh hưởng đến “túi tiền” của các hộ gia đình. Tuy nhiên, đằng sau việc tăng giá vẫn có nhiều điều đáng quan tâm.
Theo thông tư đã quy định về giá bán điện vẫn được tính lũy tiến, phụ thuộc vào mức tiêu thụ điện của các hộ gia đình, giá bán lẻ điện sinh hoạt sẽ từ 993 đồng đến 2.060 đồng/kwh tùy bậc thang áp dụng. Mức tăng như trên là không đáng kể đối với các hộ sử dụng điện ở mức trung bình. Ví dụ một hộ gia đình thường xuyên sử dụng khoảng 400 kwh điện/tháng thì mức tăng cũng chỉ thêm khoảng 25.000 đồng. Nếu sử dụng ít hơn thì mức tăng sẽ giảm đi. Vì vậy, mức tăng này cũng không ảnh hưởng quá lớn đến quỹ chi tiêu của từng hộ gia đình.
Tuy vậy, một số người còn phân vân: “Vì sao phải tăng giá?”. Vấn đề này, các cơ quan báo chí cũng đề cập nhiều và ngành Điện lực cũng đã giải thích nhiều nhưng không phải ai cũng hiểu chính xác. Lý do mà ngành Điện đưa ra là giá bán điện hiện nay thấp hơn giá sản xuất nên ngành bị lỗ nặng. Điện là mặt hàng có ảnh hưởng lớn đến cả nền kinh tế nên Nhà nước luôn phải điều tiết ở mức thấp để đảm bảo các mục tiêu kinh tế và dân sinh. Vì thế, việc ngành Điện phải bán điện giá thấp và không đưa yếu tố lợi nhuận lên hàng đầu là điều dễ hiểu. Việc ngành Điện bị lỗ trong kinh doanh là điều cần thông cảm. Hiện, giá bán điện của nước ta đúng là thấp so với khu vực và thế giới. Vì thu nhập của người dân còn thấp nên Nhà nước phải điều chỉnh giá điện cho phù hợp.
Một nguyên nhân khác là do ngành Điện đầu tư ngoài lĩnh vực sản xuất điện năng của ngành. Theo thông tin mà các cơ quan báo chí đã đưa, Tập đoàn Điện lực Việt Nam bị thua lỗ trong kinh doanh viễn thông, tài chính, bất động sản… nhưng cụ thể bao nhiêu thì không rõ và được tính chung với khoản lỗ trong kinh doanh điện.
Những bất cập trên cho thấy, việc ngành Điện thua lỗ một phần do chính sách chung của Nhà nước, một phần do yếu kém trong quản lý của tập đoàn. Số vốn mà ngành Điện bỏ ra để đầu tư ngoài ngành là rất lớn (gấp gần 4 lần vốn hiện có) và vượt mức mà Chính phủ cho phép (tối đa 3 lần), trong khi hiệu quả lại thấp. Điều đó còn khiến ngành Điện thiếu hụt vốn khi triển khai các công trình lớn của ngành. Việc trả lương quá cao cũng khiến các khoản lỗ tăng đáng kể. Đúng thời điểm dư luận đang bức xúc chuyện lỗ lãi của các tập đoàn (trong đó có Điện lực) thì ngành Điện lại tăng giá.
Tuy mức tăng lần này không lớn với từng hộ gia đình, nhưng người dân băn khoăn, liệu 100% khoản tiền phải trả do tăng giá điện có phải để bù lỗ vì phải thực hiện chính sách kinh tế dân sinh của Nhà nước hay để bù lỗ phát sinh từ những yếu kém của ngành Điện? Tất nhiên, tăng giá điện là điều chẳng đặng đừng nhưng Nhà nước cần có điều chỉnh hợp lý để cân bằng giữa yêu cầu phát triển kinh tế, nhu cầu bảo đảm dân sinh và lợi ích của ngành Điện. Sự kiện này còn đặt ra vấn đề tăng cường quản lý và nâng cao hiệu quả của các tập đoàn lớn, sao cho đó phải thực sự là những “đầu tàu” kéo nền kinh tế của đất nước phát triển chứ không phải là gánh nặng của xã hội.
TRẦN QUANG LONG
(TP Tuy Hòa)
