Với đạo lý “uống nước nhớ nguồn” và truyền thống “đền ơn đáp nghĩa”, sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cùng với LLVT tỉnh, việc triển khai quy tập mộ liệt sĩ đã được các cấp, ngành, mọi lực lượng quan tâm đồng hành. Kết quả đã có hàng ngàn phần mộ liệt sĩ được đưa về nghĩa trang để gia đình, người thân và nhân dân chăm sóc, hương khói.

Tìm thấy một hài cốt liệt sĩ - Ảnh: X.HIẾU

 

Tuy nhiên, do tính chất khốc liệt của cuộc chiến tranh, nên đến nay vẫn còn nhiều phần mộ liệt sĩ chưa tìm thấy được. Vẫn còn những người mẹ, người vợ, người con “khóc thầm lặng lẽ” bên di ảnh, di vật của người thân. Chính nỗi day dứt đó đã thôi thúc các cán bộ chiến sĩ lực lượng vũ trang tỉnh luôn đi đầu trong công tác tìm kiếm quy tập mộ liệt sĩ. Nhiều tổ khảo sát đã không ngại khó khăn, gian khổ, vượt hàng chục cây số đường rừng, trèo đèo, vượt suối, không kể nắng mưa, tìm đến những khu căn cứ, nơi đã từng diễn ra các trận đánh giữa địch và ta để tìm hài cốt liệt sĩ.

Trung tá Trần Chí Đức, Trưởng ban Chính sách - Bộ CHQS tỉnh cho biết: Trong hành trình đi tìm đồng đội, lần nào “gặp được các anh” những người tìm kiếm cũng không cầm được nước mắt. Như lần quy tập hai bộ hài cốt mộ liệt sĩ tại Núi Đất, xã Hòa Định Đông (Phú Hòa). Sau khi phát hiện, các lực lượng tiến hành cất bốc, tổ chức các nghi lễ theo truyền thống và đưa hài cốt về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ Đông Tác. Căn cứ những di vật cùng với hài cốt như tăng, võng, dép cao su, dụng cụ luồn dép…, đây là hai cán bộ chiến sĩ thuộc đơn vị 96 Tỉnh đội Phú Yên hy sinh khoảng cuối năm 1972 - thời kỳ giành dân, chuẩn bị thi hành hiệp định Paris 1973. Nhưng do thiếu những thông tin khác nên chưa thể xác định được danh tánh của hai liệt sĩ.

Một lần khác, được sự trợ giúp của đồng chí Phạm Ưng, nguyên cán bộ quân y của Tỉnh đội Phú Yên trong kháng chiến chống Mỹ, nguyên Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy, Cơ quan Quân sự và Hội Cựu chiến binh huyện Sông Hinh đã tìm được hài cốt của liệt sĩ Đàm Văn Thiện (thôn Liễu Lâm, xã Phong Liễu, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh), hy sinh cách đây 45 năm (thời điểm tìm thấy). Đồng chí Đàm Văn Thiện, nhập ngũ tháng 2/1965, là chiến sĩ Tiểu đoàn 561, tỉnh Khánh Hòa (Quân khu V). Trong một trận đánh lớn, đồng chí bị thương nặng được đưa về Bệnh xá Phân khu Nam, làng A Ngao – Hà Roi (cũ), nay thuộc xã miền núi Sông Hinh (Sông Hinh), mất ngày 27/7/1966. Sau đó hài cốt của liệt sĩ Đàm Văn Thiện đã được gia đình và người thân đưa về quê nhà Bắc Ninh an táng.

“Tâm niệm lớn nhất của những người đi tìm mộ liệt sĩ là làm sao đưa các anh về với người thân, về nơi nghĩa trang để linh hồn các anh được sưởi ấm. Tuy nhiên, không phải đợt khảo sát, tìm kiếm nào cũng thành công, cũng may mắn tìm được nơi các anh nằm xuống” trung tá Trần Chí Đức tâm sự. Cũng theo trung tá Trần Chí Đức, hiện nay còn nhiều liệt sĩ quê các tỉnh miền Bắc chưa xác định được phần mộ, phần lớn thuộc các đơn vị Trung đoàn 10- Ngô Quyền, Trung đoàn 20 - Hưng Đạo và các đơn vị thuộc Phân khu Nam. Hằng ngày, Ban Chính sách Bộ CHQS tỉnh nhận thư và tiếp đón nhiều gia đình thân nhân liệt sĩ. Tuy nhiên phần lớn gia đình chỉ biết thông tin đơn vị qua các ký hiệu “KN”, “KB”, hy sinh mặt trận phía Nam… chứ không biết chính xác thuộc địa phận của tỉnh nào. Xuất phát từ đó, Bộ CHQS tỉnh đã chỉ đạo cơ quan chức năng tổng hợp, liên hệ với tất cả các cơ quan, đơn vị trong và ngoài quân đội để giải mã các ký hiệu, phiên hiệu đơn vị và hệ thống danh sách trên 3.200 liệt sĩ của các tỉnh hy sinh trên địa bàn Phú Yên, tạo điều kiện thuận lợi cho việc cung cấp thông tin đến các gia đình, thân nhân liệt sĩ. Đảng ủy - Bộ CHQS tỉnh cũng đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị bằng nhiều biện pháp, chủ động tích cực phối hợp cùng các ngành, đoàn thể và nhân dân trong công tác tìm kiếm và quy tập mộ liệt sĩ.

“Chiến tranh đã lùi xa 37 năm nhưng mất mát, đau thương thì vẫn còn đó. Những người thân của các liệt sĩ đang hằng ngày, hằng giờ mong mỏi, chờ đợi với hy vọng tìm ra thông tin quý giá phần mộ của người thân họ. Thấu hiểu được điều đó, thế hệ cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang chúng tôi hôm nay, bằng tất cả tình cảm và trách nhiệm của mình đã và sẽ tiếp tục tổ chức nhiều chuyến hành trình tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ dù có gian nan, vất vả để phần nào an ủi vong linh của những chiến sĩ đã anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do và thống nhất đất nước”. Đại tá Trần Minh Từ, Phó chính ủy Bộ CHQS tâm sự. 

LẠC VIỆT