Chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) được triển khai hơn 2 năm nay, song vẫn còn nhiều bất cập gây khó khăn cho người lao động. Dù đã tham gia đóng BHTN, nhưng người lao động không hẳn được hưởng lợi. 

 

Người lao động đăng ký thất nghiệp tại Trung tâm Giới thiệu việc làm Phú Yên  - Ảnh: N.HÂN

 

THỦ TỤC ÐÁNH ÐỐ NGƯỜI LAO ÐỘNG

 

6 tháng đầu năm 2011, Trung tâm Giới thiệu việc làm Phú Yên hoàn tất thủ tục 886 hồ sơ đăng ký thất nghiệp, đã giải quyết cho 818 người lao động hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) về BHTN, khi tham gia loại hình bảo hiểm này, người lao động được hưởng các quyền lợi như: được hỗ trợ tiền mặt, học nghề, tư vấn và giới thiệu việc làm, bảo hiểm y tế... Nhưng để được thụ hưởng những quyền lợi đó, người lao động phải đáp ứng nhiều quy định khắt khe. Đơn cử như: Trong vòng 7 ngày kể từ ngày mất việc, chấm dứt hợp đồng lao động, người lao động phải đăng ký thất nghiệp và 15 ngày sau, người lao động phải nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Như vậy, chỉ trong vòng 22 ngày, người lao động phải hoàn tất hồ sơ, nếu không sẽ bị từ chối hưởng trợ cấp thất nghiệp. Cũng vì quy định này mà nhiều người lao động, tuy đóng BHTN đầy đủ, nhưng khi bị mất việc làm, lại không được hưởng quyền lợi này.

 

Quy định về thời gian nộp sổ bảo hiểm xã hội cũng là một “rào cản” khiến người lao động khó tiếp cận tiền hỗ trợ từ BHTN. Theo Luật BHXH, trong vòng 30 ngày kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, cơ quan BHXH “chốt” sổ BHXH cho người lao động. Trong khi đó, chỉ có 15 ngày kể từ khi đăng ký, người lao động phải nộp sổ BHXH có xác nhận thời gian tham gia BHTN mới được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Thế nên, nhiều trường hợp người lao động chưa kịp nhận sổ BHXH thì đã hết thời gian nộp sổ để đăng ký BHTN và đành bỏ. Cán bộ phòng tiếp nhận hồ sơ đăng ký trợ cấp thất nghiệp tại Trung tâm Giới thiệu việc làm Phú Yên, cho biết: “Những hồ sơ mà trung tâm tiếp nhận đăng ký hầu hết đều chưa có sổ BHXH, một điều kiện bắt buộc để có thể thụ hưởng trợ cấp thất nghiệp”. Chị N. T. N. P làm việc cho một doanh nghiệp trong tỉnh, bức xúc: “Tôi nhận quyết định thôi việc từ ngày 18/3/2011 và công ty hẹn một tháng sau mới trả sổ BHXH. Đợi đến lúc trả sổ BHXH thì đã hết hạn giải quyết hưởng trợ cấp thất nghiệp, bây giờ chẳng biết tính sao”. Rất nhiều người lao động đến trung tâm để đăng ký trợ cấp thất nghiệp đều vướng phải trường hợp chủ sử dụng lao động trả sổ BHXH quá muộn so với thời gian họ nghỉ việc, làm cho người lao động bị động trong việc xin trợ cấp thất nghiệp. 

 

BHTN là chính sách an sinh lớn của Nhà nước nhằm giúp người lao động giảm bớt khó khăn khi mất việc. Trong thời buổi kinh tế thị trường, người lao động làm việc tại các doanh nghiệp bị mất việc là chuyện thường xảy ra, vì vậy tham gia BHTN là chiếc “phao cứu sinh” của họ. Thế nhưng, Luật BHXH quy định, các đơn vị thuộc đối tượng tham gia BHTN phải sử dụng 10 lao động trở lên. Đây là sự thiếu công bằng đối với người lao động làm việc tại các doanh nghiệp sử dụng dưới 10 lao động. Mặt khác, đây cũng là kẽ hở để các doanh nghiệp có trên 10 lao động lách luật, tìm cách đưa số lượng lao động thực tế tại doanh nghiệp dưới “sàn” 10 lao động. Ông Đ. V. T, làm việc tại một doanh nghiệp sử dụng trên 20 lao động, cho biết: “Tôi không được đóng BHTN vì chủ doanh nghiệp không chịu ký hợp đồng lao động. Khi hỏi thì chủ doanh nghiệp nói đây là lao động thời vụ, đợi đến khi làm việc ổn định rồi tính”.

 

CHƯA CÓ QUY ÐỊNH XỬ LÝ VI PHẠM

 

Theo quy định, người lao động được quyền nhận lại sổ BHXH khi bị mất việc làm hoặc chấm dứt hợp đồng lao động. Do đó, trong trường hợp người lao động nghỉ việc, doanh nghiệp có trách nhiệm làm thủ tục xác nhận thời gian tham gia BHTN (chốt sổ BHXH) và trả lại sổ cho người lao động để hoàn tất thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp theo đúng thời gian luật định. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp nợ BHXH, BHTN kéo dài, hoặc đã cam kết nhưng không thực hiện, thì cơ quan BHXH không thể xác nhận thời gian tham gia BHXH của người lao động hoặc chỉ xác nhận đến thời điểm người sử dụng lao động đóng đủ BHXH, BHTN cho cơ quan BHXH.

 

Ông Hoàng Tự Đức, Giám đốc Trung tâm Giới thiệu việc làm Phú Yên, đơn vị tiếp nhận hồ sơ đăng ký thất nghiệp, cho biết: “Hiện có rất nhiều doanh nghiệp bàng quan, thiếu trách nhiệm trong việc chốt sổ BHXH khi người lao động nghỉ việc. Có trường hợp người lao động nghỉ việc 6-7 tháng, nhưng vẫn chưa nhận được sổ BHXH. Vì vậy, người lao động không thể hưởng trợ cấp BHTN, dù đã tham gia BHTN. Điều đáng nói là hiện vẫn chưa có quy định xử lý những doanh nghiệp cố tình chây ì đóng BHXH cho người lao động”.

 

NGỌC HÂN - HƯNG DIỆU