Tuy nhiên, với điều kiện địa lý, đặc thù nghề nghiệp vùng biển, nhận thức của đa số người dân về công tác dân số - KHHGĐ và thực hiện mô hình gia đình ít con còn hạn chế, việc thực hiện đề án Kiểm soát dân số vùng biển, đảo và ven biển giai đoạn 2009 - 2020 ở TX Sông Cầu gặp nhiều khó khăn.

Do tập quán từ xưa là chỉ có con trai mới được lên tàu đi đánh cá nên các cặp vợ chồng sinh nhiều con, đặc biệt là phải có con trai để làm nghề biển. Ông Nguyễn Năm, một lão ngư ở khu phố Mỹ Thành (phường Xuân Đài) cho biết: “Mỗi nhà làm biển có ít nhất một chiếc thuyền đánh cá, nếu gia đình đó có toàn con gái, người chồng thường bắt vợ phải đẻ cho đến khi nào có con trai thì thôi, nếu không sẽ không có người đi biển cùng cha, hoặc sau này không có lao động chính làm nuôi gia đình khi bố mẹ già yếu. Những gia đình nuôi tôm hùm cũng vậy, cũng cần có con trai để còn lặn bắt, chăm sóc tôm, ngủ ngoài bè giữ tôm, chứ sinh con gái thì làm sao theo được nghề biển mà sống!”. Rõ ràng, ở vùng biển và ven biển, người dân quan niệm sinh con trai không chỉ để nối dõi tông đường mà còn để có lao động duy trì nghề biển truyền thống. Nhưng chính vì sinh nhiều con nên cuộc sống của không ít gia đình rất khó khăn; con cái thường phải lao động sớm, bỏ học giữa chừng; sức khỏe người mẹ không đảm bảo do phải sinh nhiều; trẻ em bị suy dinh dưỡng… Bên cạnh đó, vì đời sống của người lao động gắn liền với biển nên họ rất thiếu thông tin, trong đó có thông tin về sức khỏe sinh sản, KHHGĐ. Phụ nữ vùng biển chỉ làm việc nhà, có điều kiện tiếp cận thông tin nhưng lại phụ thuộc nam giới về kinh tế, bị động trong thực hiện KHHGĐ… Chính những điều này đã làm cho công tác tuyên truyền, vận động người dân vùng ven biển tiếp cận và hưởng thụ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, sức khỏe sinh sản và KHHGĐ ở TX Sông Cầu gặp nhiều khó khăn. Tính đến nay, tại các xã, phường ven biển của Sông Cầu, vẫn còn gần 17% số cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ chưa thực hiện các biện pháp tránh thai; có đến 715 cặp vợ chồng có từ ba con trở lên, chiếm 4,3% trong tổng số 16.515 cặp vợ chồng đang ở độ tuổi sinh đẻ.

Đề án Kiểm soát dân số các xã vùng biển, đảo và ven biển giai đoạn 2009 - 2020 tập trung hỗ trợ các hoạt động nhằm thu hẹp khoảng cách tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, sức khỏe sinh sản, KHHGĐ của người dân; nâng cao chất lượng dân số trước và ngay sau sinh. Việc triển khai thực hiện đề án sẽ giúp cho người dân vùng biển có nhiều cơ hội tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, KHHGĐ, giảm mức sinh, nâng cao chất lượng dân số... TX Sông Cầu là một trong bốn địa phương được triển khai thực hiện đề án. Trong chiến dịch truyền thông lồng ghép dịch vụ KHHGĐ đợt 3/2009 (từ ngày 26/10 đến ngày 6/11) vừa qua, TX  Sông Cầu đã gắn với thực hiện đề án này tại 10 xã, phường ven biển, trong đó tập trung vận động các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ tiếp cận gói dịch vụ KHHGĐ. Theo số liệu ban đầu của 6/10 địa phương, đã có 97 ca đặt vòng, 108 ca sử dụng bao cao su, 117 ca sử dụng thuốc tránh thai các loại, có 698 phụ nữ được khám phụ khoa, trong đó điều trị 220 ca. So với chỉ tiêu, cả 6 địa phương đều chưa đạt, nhất là chỉ tiêu  đình sản. Đây là một thách thức khi thị xã đặt ra mục tiêu rút kinh nghiệm từ chiến dịch này cho công tác truyền thông tư vấn và cung cấp dịch vụ KHHGĐ theo nội dung đề án.

Ông Nguyễn Hữu Khả, quyền Giám đốc Trung tâm Dân số-KHHGĐ TX Sông Cầu, cho biết: Khó khăn nhất khi thị xã triển khai thực hiện đề án là đội ngũ làm công tác truyền thông tư vấn còn thiếu cả kiến thức và kỹ năng; cơ sở vật chất, nhân lực ngành Y tế chưa đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em và KHHGĐ. Trong 10 trạm y tế, mới chỉ có Trạm Y tế xã Xuân Lộc có bác sĩ và đạt chuẩn quốc gia; cả 10 trạm chưa có y sĩ sản - nhi. Chính vì thế, việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, KHHGĐ chưa được thường xuyên. Giải quyết được những khó khăn này, TX Sông Cầu sẽ triển khai thực hiện được các mục tiêu cũng như nội dung của đề án, góp phần vào sự phát triển kinh tế, giữ vững an ninh quốc phòng và nâng cao chất lượng dân số trong những năm tới.

THANH HIỀN