Nhiều chế độ, chính sách hiện hành dành cho cán bộ công chức cấp xã, phường, thị trấn còn bất cập, không sát thực tiễn, thiếu khuyến khích. Do vậy, cần thiết phải chỉnh sửa, đổi mới những chế độ, chính sách này.

Cán bộ phường 7 (TP Tuy Hòa) giải quyết thủ tục cho nhân dân - Ảnh: M.NGUYỆT

 

Xã, phường, thị trấn là đơn vị hành chính cấp cơ sở, nơi trực tiếp đưa chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống. Đội ngũ cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn (gọi chung cấp xã) là đội ngũ gần dân nhất, là cầu nối giữa Đảng với dân. Đội ngũ này vừa phải thực thi các chủ trương chính sách, pháp luật cấp trên, vừa phản ánh nguyện vọng của quần chúng nhân dân với cấp trên, đồng thời, phải giải quyết các công việc hàng ngày trên nhiều lĩnh vực tại địa phương. Vì vậy, việc chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên ở xã, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt có ý nghĩa hết sức quan trọng cả trước mắt cũng như lâu dài trong sự nghiệp cách mạng của Đảng. Với vị trí quan trọng của cấp cơ sở, Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, đã ra Nghị quyết số 17-NQ/TW ngày 18/3/2002 về “Đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống chính trị cơ sở xã, phường, thị trấn”. Sau đó, Chính phủ ban hành các nghị định số 114/2003/NĐ-CP ngày 10/10/2003, số 121/2003/NĐ-CP ngày 21/10/2003 về cán bộ, công chức và chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã.

Nghị định số 121/2003/NĐ-CP quy định cán bộ công chức cấp xã có bốn loại là: cán bộ chuyên trách cấp xã; công chức cấp xã; cán bộ không chuyên trách cấp xã và cán bộ không chuyên trách ở thôn và tổ dân phố. Quyết định số 04/2004/QĐ-BNV của Bộ Nội vụ ngày 16/1/2004 quy định tiêu chuẩn đối với từng loại cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn. Ngoài ra, các nghị quyết của Trung ương Đảng, nghị định của Chính phủ coi trọng và đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch và không ngừng nâng cao trình độ của từng loại cán bộ, công chức cấp xã. Việc chuyển từ chế độ sinh hoạt phí sang chế độ tiền lương, quy định từng loại cán bộ, công chức làm cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã phấn khởi, yên tâm công tác và có ý thức trách nhiệm cao hơn trong thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên, chính quyền cấp xã hiện đang nổi lên một số khó khăn, bất cập về công tác cán bộ và chế độ, chính sách. Đó là việc quy định số lượng cán bộ, công chức cấp xã tối đa không quá 25 cán bộ, công chức theo NĐ 121/2003/NĐ-CP chưa phù hợp với những đơn vị hành chính cấp xã có dân số đông, nhất là khi chính quyền cấp xã được bổ sung nhiệm vụ. Việc quy định chủ tịch HĐND, UBND không giữ một chức vụ quá hai nhiệm kỳ liên tiếp là chưa phù hợp với thực tiễn của một số vùng, địa phương, nhất là đối với những nơi khó khăn về cán bộ. Do không quy định chức danh cán bộ văn phòng đảng ủy là cán bộ chuyên trách nên nhiều đồng chí phó bí thư phải kiêm nhiệm thêm công tác đảng vụ, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả công tác xây dựng Đảng, nhất là đối với những đảng bộ cơ sở có đông đảng viên. Chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cơ sở còn bất hợp lý, nhất là chế độ tiền lương giữa cán bộ chuyên trách do bầu cử với công chức chuyên môn. Với cùng trình độ đào tạo, nhưng cán bộ chủ chốt chỉ có hai bậc lương, còn công chức chuyên môn được nâng lương thường xuyên theo niên hạn, nên sau một thời gian, công chức chuyên môn sẽ có mức lương cao hơn mức lương của cán bộ chủ chốt; hoặc khi đã là công chức cấp xã, được bầu vào ban thường vụ cấp ủy thì không được hưởng chế độ công chức, làm cho số cán bộ, công chức chuyên môn này giảm sút ý chí phấn đấu, không muốn phấn đấu để được bầu giữ các chức vụ chủ chốt cấp xã. Một số cán bộ kiêm chức danh Chủ tịch HĐND nhưng chưa được hưởng phụ cấp theo quy định. Tuyển dụng lần đầu đối với công chức cấp xã không quá 35 tuổi theo Quyết định số 04/2004/QĐ-BNV là không phù hợp với Pháp lệnh Cán bộ, công chức. Quy định của Luật Bảo hiểm xã hội về thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội của cán bộ, công chức xã là 20 năm; đồng thời, nữ phải 55 tuổi, nam phải 60 tuổi mới đủ điều kiện nghỉ hưu là chưa phù hợp với cán bộ, công chức xã, nhất là đối với những vùng khó khăn.

Cán bộ UBND phường 2 (TP Tuy Hòa) đang giải quyết công việc cho dân -  Ảnh: K.CHI

Để khắc phục những bất cập trên, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức xã vững mạnh, cần tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX; bổ sung thêm một số chế độ, chính sách theo Nghị định số 121/2003/NĐ-CP trên cơ sở phân loại xã, phường, thị trấn theo Nghị định số 159/2005/NĐ-CP, xác định biên chế và mức phụ cấp trách nhiệm cho phù hợp với quy mô và chức danh cán bộ của mỗi xã, phường, thị trấn, thống nhất về chế độ chính sách giữa các cấp hành chính nhà nước; thực hiện cơ chế khoán kinh phí đối với cán bộ không chuyên trách, tăng cường tự quản kiêm nhiệm và tăng phụ cấp. Cán bộ chuyên trách giữ chức vụ bầu cử cấp xã, nếu có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên được xếp ngạch và hưởng chế độ tiền lương theo bảng lương hành chính; trường hợp chưa có bằng chuyên môn thì được hưởng lương chức vụ theo quy định hiện nay của Nghị định 121/2003 NĐ/CP. Nếu cả hai trường hợp trên thì hưởng theo bảng lương hành chính cộng thêm phụ cấp lãnh đạo. Mức phụ cấp lãnh đạo theo phân loại cấp xã, tương đương phụ cấp trưởng, phó phòng cấp huyện. Bổ sung chế độ cấp ủy viên cấp xã tương đương với đại biểu HĐND cấp xã. Đối với ủy viên ban Thường vụ cấp xã là trưởng ban xây dựng Đảng được hưởng thêm phụ cấp lãnh đạo theo quy định phân loại cấp xã. Cán bộ không chuyên trách cấp xã, cán bộ thôn thực hiện theo hướng tự quản, khoán kinh phí để tinh gọn bộ máy. Chính phủ cần có hướng dẫn mức khung phụ cấp cho phù hợp để các địa phương thực hiên thống nhất. Một số chức danh cán bộ chuyên trách cần thiết và có đủ điều kiện, tiêu chuẩn của công chức nhà nước thì chuyển sang chế độ công chức nhà nước để tạo sự liên thông trong đội ngũ cán bộ ở các cấp. Số cán bộ này được hưởng lương chuyên môn, nâng lương theo niên hạn và phụ cấp trách nhiệm theo chức danh trên cơ sở phân loại xã, phường, thị trấn. Tuổi tuyển dụng lần đầu đối với công chức cấp xã không quá 40 tuổi. Chế độ bảo hiểm xã hội của cán bộ không chuyên trách cấp xã thực hiện bảo hiểm tự nguyện nếu còn trong độ tuổi lao động.

LÊ NHỊ

(Trường Chính trị tỉnh Phú Yên)