Những tổ ong vò vẽ - loại ong độc khá nguy hiểm - to bằng quả bóng, trái dừa treo lủng lẳng trên cành cây khiến hầu hết những người nhìn thấy cũng phát hoảng. Tuy nhiên, nhộng ong (con non) là nguồn đặc sản độc đáo, có thể chế biến thành nhiều món ngon, bổ dưỡng như: ong vò vẽ xào thơm, trộn bưởi, nướng, làm gỏi, nấu cháo...Ai một lần ăn thì chắc khó quên.
Nhộng ong vò vẽ - Ảnh: T.V.KHUÊ
Việc lấy tổ ong vò vẽ không khó bởi đường vào nơi ở của chúng, thường là một lỗ độc đạo nằm bên hông của tổ. Nếu khống chế cửa ngõ này thì ta có thể bắt gọn đàn ong. Dùng đuốc búi giẻ có tẩm dầu, hoặc rơm, tra vào một cây dài, đợi đêm đến, khi đàn ong vào hết trong tổ, người bắt ong châm lửa, cầm cán cây đưa nhanh vào miệng tổ. Toàn bộ đàn ong bị kẹt bên trong, con nào bay ra sẽ bị thiêu cháy, số còn ở lại thì chết ngạt.
Đem tổ ong bắt được, ngắt tàn ong, lấy nhộng ra. Những nhộng ong tròn, mập ú đem trụng vào nước sôi cho săn lại, rút bỏ chất bẩn màu đen bên trong nhộng non, thả vào nước muối pha loãng, rửa sạch, để ráo nước. Bắt chảo dầu lên bếp, chờ dầu sôi khử tỏi, dùng đũa đảo vài lần; tiếp đó, đổ ong vô chảo, trộn đều, cho thơm vào và để chín, nêm ít ngò tàu. Nâng ly, bẻ miếng bánh tráng xúc nhộng đưa lên miệng nhai sẽ thấy đủ vị ngọt, béo, thơm… tan trong miệng. Đó là món ong vò vẽ xào thơm.
Còn món “thượng hạng” đối với dân nhậu phải nói đến gỏi ong. Nhộng ong non sau khi đảo dầu cùng gia vị phù hợp, đem trộn với măng luộc, cùng một ít chuối chát, rau thơm, đậu phụng. Bẻ miếng bánh mè nướng, xúc một miếng thưởng thức đến khi âm thanh trong miệng kêu “bụp”. Đó là lúc nhộng con bể ra, chất béo, ngọt, bùi hòa quyện cùng vị chát chua của chuối, khế; ngọt, bùi, béo của ong, thơm của rau, đậu phụng hương vị không thể nào quên, những món này nhậu thì chỉ hết nước mà thôi.
Bổ dưỡng thích hợp cho mọi người phải nói đến món cháo: Chuẩn bị sẵn chảo dầu trên bếp, khử tỏi, khi thấy tỏi ngã sang màu vàng, trút hết ong non và nhộng vào rồi đảo đều sau vài phút, ong chín vàng thơm phức. Đem chảo ong này trút vào nồi cháo đang sôi, cho thêm ít nước dừa, khuấy đều, nêm thêm gia vị muối, bọt ngọt, nước mắm, tiêu, hành lá, hẹ hoặc ngò xắt nhỏ cho vào, thấy có mùi thơm đặc biệt…
Ông Nguyễn Văn Long ở xã Sơn Xuân (huyện Sơn Hòa) cho biết: “Chúng tôi rất mong đến mùa hè, đi tìm nhiều tổ ong vò vẽ để dành đó, chờ cho tổ lớn thêm, mời người thân, bạn bè đến đông đủ mới lấy tổ ong để cùng nhau thưởng thức. Đó đúng là món ăn đặc sản, ăn rồi không sao quên được”.
TRẦN VĂN KHUÊ
