Có biết bao người mẹ đã tiễn con đi và khóc thầm lặng lẽ khi con không trở về. Những nỗi buồn được chôn chặt tận đáy lòng đợi đến ngày cuộc chiến thắng lợi. Chiến tranh đã để lại bao vết thương trong trái tim những người mẹ ấy, nhưng các mẹ vẫn vượt lên…
Mẹ liệt sĩ Nguyễn Thị Có (xã Hòa Đồng, huyện Tây Hòa) đang kể chuyện - Ảnh: K.CHI
Căn nhà nhỏ của Mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Bắn, thôn Suối Cối, xã Xuân Quang 2 chất chứa đầy kỷ niệm và hình ảnh của 3 người con là liệt sĩ đã hy sinh trong cuộc chiến chống giặc ngoại xâm. Trên vách tường trong căn nhà nhỏ đơn sơ, mẹ treo tất cả huy chương, huân chương, bằng Tổ quốc ghi công… để tưởng nhớ những người con trai yêu dấu của mình. Mẹ Bắn năm nay 82 tuổi. Sinh 4 người con thì 3 đã hy sinh, chỉ còn người con gái sớm hôm cận kề. Mẹ tâm sự: “Cũng buồn con à, nhưng vì đất nước, các anh hy sinh để mình có cuộc sống như ngày hôm nay cũng là đáng quí lắm”. Mẹ nói, hai hàng nước mắt lặng lẽ tuôn trên đôi gò má nhăn nheo.
Mẹ Việt Nam anh hùng Lê Thị Nhõi, ở xã Hòa Bình 2 (huyện Tây Hòa) năm nay đã 85 tuổi, chỉ có một con trai độc nhất đã hy sinh. Ngày con đi bộ đội, mẹ gạt nước mắt dặn dò: “Cố gắng rèn luyện bằng anh bằng em, làm tròn nhiệm vụ con nhé!”. Con đi bao nhiêu năm thì biết bao đêm mẹ thao thức, nhớ thương con. Nghe tiếng cửa kẽo kẹt cũng tưởng con về. Ngày nhận tin con hy sinh nỗi đau tưởng chừng làm mẹ gục ngã. Bây giờ, mẹ ở với đứa cháu, hằng ngày, mẹ luôn kìm nén nỗi đau để làm chỗ dựa cho cháu chắt, động viên cháu chắt học tập, vươn lên trong cuộc sống; nhưng đêm đến mẹ lại khóc thầm.
“Tối đến, mạnh ông ông rên, mạnh bà bà rên”. Đó là lời tâm sự của mẹ liệt sĩ Nguyễn Thị Có, xã Hòa Đồng (huyện Tây Hòa). Năm nay đã 72 tuổi, mẹ không đủ sức khỏe để làm nhiều việc nữa. Thế nhưng, hai ông bà hằng ngày vẫn tự đi chợ, nấu cơm, quanh quẩn với vườn tược. Mẹ nói: “Có mấy đứa con thì đứa hy sinh, đứa giờ lập gia đình rồi ra riêng; chỉ còn lại vợ chồng già”. Cuộc sống khó khăn thế, nhưng mẹ vẫn động viên các con tiếp tục cống hiến sức mình. Bản thân mẹ trong kháng chiến cũng trực tiếp tham gia tiếp tế lương thực, thực phẩm cho chiến sĩ cách mạng địa phương. Hiện nay dù tuổi đã già, sức yếu; nhưng mẹ vẫn là tấm gương sáng để con cháu noi theo. Căn nhà của mẹ liệt sĩ Nguyễn Thị Mạnh, xã Đa Lộc (huyện Đồng Xuân) chất chứa bao kỷ niệm của hai mẹ con. Năm 1971, con của mẹ tham gia chiến trường Campuchia và rồi anh đi mãi không về. Ngày ngày mẹ một mình ngồi buồn thương nhớ đến con. Ngày “đón” con trai trở về quê hương, mẹ cứ ôm lấy di ảnh của con ấp vào ngực mà khóc. Nỗi đau kìm nén lâu ngày vỡ òa...
Tôi vẫn nhớ hình dáng của các mẹ trong những dịp đến thăm: những mái đầu bạc trắng, nhưng chất chứa trong lòng những nỗi đau vô hạn. Tôi hình dung những ngày khóc thầm khi nghe tin con mình ngã xuống. Đến tận bây giờ, trong những lời nhớ-quên của các mẹ vẫn nhắc hoài đến tên con.
KIM CHI
