Xử lý rác và nước thải tại các bệnh viện là một trong những vấn đề cấp bách cần phải giải quyết. Việc quan trọng là phải xây dựng hệ thống xử lý và khử trùng nước thải bệnh viện tập trung, đúng quy định trước khi xả vào hệ thống thoát nước công cộng để loại trừ nguy cơ dịch bệnh truyền nhiễm trong cộng đồng. Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Xuân Nguyên (Viện Khoa học và Công nghệ Việt
Khu vực đặt lò đốt rác thải tại Bệnh viện Đa khoa trung tâm tỉnh Phú Yên - Ảnh: MINH NGUYỆT
* Theo giáo sư, việc xử lý rác thải bệnh viện hiện nay như thế nào?
- Bộ Y tế đã ban hành các quy định, các bệnh viện cũng đã thực hiện tương đối tốt, phân loại từ đầu nguồn các loại rác thải độc hại như vật nhọn, rác thải là nguồn gây bệnh lớn, các hóa chất, ống bơm, ống truyền… Hiện nay, các bệnh viện lớn thường nằm trong khu dân cư, việc xử lý riêng rác thải bệnh viện là không nên mà cần xử lý tập trung. Các bệnh viện ở Phú Yên có thể xử lý cục bộ. Có nhiều kỹ thuật xử lý, một trong những cách đó là tiêu hủy bằng lò đốt nhưng phải đảm bảo vệ sinh đặc biệt là ngăn ngừa được sự tái tạo dioxin và furan. Một cách khác cũng có tính khả thi là hấp ở lò áp suất cao, nghiền rồi tiêu hủy tiếp. Còn rác thải sinh hoạt trong bệnh viện thì xử lý như rác thải sinh hoạt bình thường.
* Bất cập trong việc xử lý nước thải ở bệnh viện là gì, thưa giáo sư?
- Hiện công nghệ xử lý nước thải bệnh viện rất đa dạng, xử lý tương đối tốt ở sơ cấp, thứ cấp và tiệt trùng. Tuy nhiên, trong khâu tiệt trùng có sử dụng hóa chất, nếu không được hướng dẫn và vận hành đúng thì sẽ có những sai sót, bất cập, nhất là khi thiết bị trục trặc. Do vậy, phải chú ý khâu tiệt trùng cho đúng, bởi nước thải bệnh viện khác với nước thải sinh hoạt ở chỗ có mầm bệnh.
Điểm thứ hai là công nghệ rất đa dạng do không quen trong lĩnh vực đó nên việc vận hành, quản lý cũng là một bất cập. Qua đánh giá của chúng tôi, hiện chỉ có 10% trong tất cả các trạm xử lý nước thải tuân thủ, vận hành đúng. Nguyên nhân của tình trạng này có thể là do thiếu kinh phí, thiết bị, cũng có thể do những bất cập khác trong quản lý. Chúng tôi nghĩ, trong xử lý nước thải, các bệnh viện nên tự động hóa. Xu hướng cần phát triển là sử dụng công nghệ tiệt trùng đơn giản và ít sử dụng hóa chất. Các bệnh viện ở trong khu dân cư cần xử lý nước thải theo hướng tăng công suất xử lý, giảm thiết bị và làm kín hóa, tránh gây ô nhiễm thứ cấp. Phú Yên cũng như những nơi có đất rộng thì có thể sử dụng các phương pháp khác như hồ sinh học, thảm thực vật kết hợp với các phương pháp xử lý sơ bộ hoặc bậc hai.
* Ở Phú Yên, điều cần chú trọng trong xử lý rác thải, nước thải là gì?
- Ở Phú Yên, đặc biệt là TP Tuy Hòa đang phát triển với tốc độ cao nên cần chú ý khâu xử lý rác và nước để làm sao không gây ô nhiễm vào thủy vực và du lịch, trong đó tiêu chuẩn nitơ và phốt pho cực kỳ quan trọng vì nó sẽ gây tảo, gây các hiện tượng tiêu cực khác trong môi trường nước, gây tác động xấu trong thủy tích nằm trong lưu vực cũng như đối với khách du lịch. Đối với các địa phương miền núi ở Phú Yên, chúng ta cần dùng phương pháp cải tiến, có thể xử lý xong rồi tiếp tục sử dụng khả năng tự điều tiết của môi trường. Chẳng hạn, ở những vùng sâu, vùng xa và vùng ít dân, có thể xử lý sơ bộ cấp I, sơ bộ cấp II rồi đưa ra cánh đồng lọc sinh học với thảm thực vật. Còn ở vùng đông dân và đô thị, cần phải kín hóa các trạm xử lý, tăng cường tự động hóa và đi theo hướng xử lý triệt để.
* Theo giáo sư, công nghệ xử lý rác thải, nước thải nào phù hợp với bệnh viện?
- Công nghệ hiện rất đa dạng, chúng ta cần phải phân tích, tìm hiểu nhiều khía cạnh để tùy theo từng hoàn cảnh, địa hình, môi trường, quản lý mà quyết định áp dụng công nghệ nào cho phù hợp, trong đó yếu tố con người rất quan trọng. Tôi có thể giới thiệu lò đốt khí xoáy làm lạnh bằng nước hiệu quả cao, công suất nhỏ, phù hợp với xử lý rác thải làng nghề, bệnh viện của Công ty cổ phần tiến bộ quốc tế AIC. Lò đốt này được thiết kế trên nguyên lý thổi gió bắt buộc, dùng nhiều ôxy, hình thành luồng khí xoáy bên trong lò, luôn duy trì lượng ôxy lớn bên trong, chống phát sinh khói đen. Lượng tro sau khi đốt sẽ được thu gom hoàn toàn bằng tháp rửa, không bụi, không khói đen. Lò đốt được kèm theo hệ thống thoát phụ trợ, duy trì áp suất thấp tại cửa đổ rác vào, tránh ngọn lửa, khói bị dội ngược trở lại. Sàn lò có thiết kế dẫn khí, tránh tình trạng đốt om, nâng cao công suất thiêu; tro hóa toàn bộ, trong quá trình đốt không cần đảo, hạn chế tro bay… Hệ thống điều khiển cảm ứng nhiệt, tắt mở tự động, dễ thao tác.
Bên cạnh đó còn có hệ thống xử lý nước thải dạng hợp khối đúc sẵn với công nghệ AAO kết hợp màng siêu lọc MBR, công nghệ Nhật Bản, phù hợp tiêu chuẩn nước thải bệnh viện Việt Nam. Thời gian lắp ráp ngắn, sau đó có thể sử dụng ngay, không cần thời gian dài để điều chỉnh và vận hành thử. Hệ thống này yêu cầu về không gian nhỏ hơn các thiết bị xử lý nước thải truyền thống. Các bệnh viện đều có thể lắp đặt thêm thiết bị này để đưa vào sử dụng trong thời gian ngắn mà không cần cơi nới thêm.
* Xin cảm ơn giáo sư!
MINH NGUYỆT (thực hiện)
