Mã số vùng trồng (MSVT) là mã số định danh cho một vùng trồng trọt để theo dõi tình hình sản xuất, kiểm soát chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc cây trồng, đưa khâu tổ chức sản xuất bắt nhịp xu thế phát triển nông nghiệp hiện đại, tạo thuận lợi để xuất khẩu nông sản chính ngạch.

Hiện nay, MSVT trở thành một trong những tiêu chí cứng để đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) nâng cao, NTM kiểu mẫu. Tuy nhiên, đây là tiêu chí mới, khó thực hiện nên đòi hỏi sự quyết tâm cao của các cấp, ngành, địa phương và người sản xuất.

Khó thực hiện

Để nâng cao giá trị cho sản phẩm, xã Xuân Phước, huyện Đồng Xuân đã kết hợp sản xuất đi đôi với chế biến và xây dựng thương hiệu dầu đậu phộng Xuân Phước đạt OCOP 3 sao. Tuy nhiên, quá trình triển khai việc cấp MSVT trên địa bàn xã gặp rất nhiều khó khăn, nguyên nhân do diện tích đất sản xuất không tập trung; vẫn còn trồng xen canh nhiều loại cây trồng; khó áp dụng cơ giới hóa các khâu trong sản xuất nên chưa hình thành vùng nguyên liệu tập trung đối với nông sản chủ lực của xã.

Ông Nguyễn Nhàn, quyền Chủ tịch UBND xã Xuân Phước cho biết: “Để về đích xã NTM nâng cao, hiện địa phương đang nỗ lực thay đổi cách sản xuất, triển khai quy hoạch vùng trồng để từng bước hình thành vùng chuyên canh sản xuất đậu phộng quy mô lớn, theo hướng tích hợp đa giá trị, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường, đảm bảo tiêu chuẩn cấp MSVT của Bộ NN&PTNT”.

Tại xã An Ninh Tây, huyện Tuy An, sản xuất nông nghiệp chủ yếu xoay quanh cây lúa. Tuy nhiên, với lối canh tác truyền thống, mỗi hộ một giống, một cách chăm sóc khác nhau nên chất lượng sản phẩm gạo của địa phương không đồng đều và chưa có chỗ đứng trên thị trường. Trước thực tế này, xã An Ninh Tây đã và đang nỗ lực thay đổi cách sản xuất để dần hình thành vùng sản xuất gạo chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Ông Nguyễn Hoàng Phố, Giám đốc HTX Nông nghiệp An Ninh Tây cho biết: “Địa phương đang nỗ lực chuẩn hóa sản xuất, đảm bảo các yếu tố về môi trường, an toàn thực phẩm theo đúng quy định để được cấp MSVT. Đây là cơ sở để sản phẩm lúa gạo của địa phương có cơ hội tiêu thụ tốt hơn; đồng thời đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các tiêu chí xã NTM nâng cao. Khó khăn lớn nhất của HTX hiện nay là việc tổng hợp thông tin từ các hộ dân để cập nhật lên hệ thống phần mềm quản lý trực tuyến, bởi số hộ dân canh tác trong vùng cấp mã số rất đông; mỗi hộ sở hữu một diện tích rất nhỏ, nên khó thực hiện đồng bộ các giải pháp kỹ thuật đáp ứng đúng yêu cầu”.

Đến nay, toàn tỉnh có 23 vùng trồng với tổng diện tích 244ha được cấp MSVT. Trong đó có 7 MSVT xuất khẩu trên cây sầu riêng, ớt, đậu đỏ, đậu ván; 16 MSVT nội địa, tập trung chủ yếu trên cây lúa và một số ít cây trồng khác như sen, dâu tằm, dưa hấu.

Theo ông Nguyễn Xuân Lãm, Trưởng trạm Kiểm dịch thực vật nội địa thuộc Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Phú Yên, việc triển khai cấp MSVT trên địa bàn tỉnh đang gặp những khó khăn nhất định như: quy mô sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ; không đồng nhất trong từng vùng trồng; nhận thức của người sản xuất về MSVT và lợi ích của nó mang lại còn mơ hồ. Ngoài ra, khi vùng trồng được cấp mã số thì người sản xuất trực tiếp phải cập nhật thông tin trên cơ sở dữ liệu để quản lý, trong khi kiến thức, trình độ của người sản xuất ở nhiều nơi, nhiều vùng chưa thể làm ngay được.

Hỗ trợ cấp mã vùng

Ông Hồ Văn Nhân, Phó Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh cho hay: cấp MSVT trở thành một trong những tiêu chí được đưa vào để đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao, kiểu mẫu. Vì thế, trong quá trình tổ chức kiểm tra việc thực hiện các tiêu chí, chúng tôi đã có hướng dẫn cụ thể, giúp các xã khắc phục một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Ngoài ra, đơn vị còn phối hợp với địa phương rà soát các vùng sản xuất chính, vùng trồng các loại cây được xác định là chủ lực để tập trung hỗ trợ, thiết lập, cấp MSVT cho vùng sản xuất, nhất là tại các xã phấn đấu về đích trong năm nay.

Huyện Tây Hòa hiện có 7/10 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, có 8 vùng trồng được cấp MSVT. Ông Nguyễn Dũng, Trưởng phòng NN&PTNT huyện này cho biết: “Để đảm bảo đến cuối năm 2023 có 100% xã được cấp MSVT, huyện đang phối hợp với các xã tổ chức hội thảo chuyên đề, hướng dẫn cán bộ nông nghiệp xã cũng như nông dân nắm rõ quy định về xây dựng MSVT, cơ sở đóng gói nông sản, giúp người dân hiểu rõ tầm quan trọng và lợi ích của MSVT. Địa phương cũng xây dựng, đề xuất cấp thẩm quyền về chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển vùng trồng theo quy mô sản xuất hàng hóa để hình thành các MSVT”.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Quang Bắc Phan Thanh Đồng, Hòa Quang Bắc là xã đầu tiên của tỉnh đạt chuẩn NTM nâng cao theo bộ tiêu chí của giai đoạn trước. Tuy nhiên, đối chiếu với bộ tiêu chí mới thì xã vẫn phải hoàn thiện thêm một vài nội dung, trong đó có yêu cầu về vùng trồng được cấp mã số. “Đây là tiêu chí mới, khó thực hiện nhưng lại là tiêu chí rất có ý nghĩa, đưa khâu tổ chức sản xuất bắt nhịp với xu thế phát triển kinh tế hiện đại và là tiền đề để hoàn thiện nhiều tiêu chí khác trong xây dựng xã NTM kiểu mẫu. Nhờ Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật hỗ trợ làm các hồ sơ, thủ tục cần thiết, mới đây, xã đã được cấp MSVT trên cây lúa”, ông Đồng phấn khởi nói. 

NGỌC HÂN