“Chúng ta ở trong nhà mà vẫn than phiền về thời tiết. Nhân viên y tế - ngoài đồng phục còn mặc trang phục phòng hộ, rất nóng - và đi liên tục từ nhà này đến nhà khác để lấy mẫu làm xét nghiệm, vô cùng vất vả”, Giám đốc Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa Lê Huỳnh Linh nói về những người làm công việc khá đặc biệt.

Dưới trời nắng rát

7 giờ 30. Chiếc xe cứu thương của Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa dừng trước Trạm Y tế phường 6. Nguyễn Thị Thu Hà, nhân viên Phòng Xét nghiệm gặp trưởng trạm y tế, nhận danh sách những người đang được cách ly tại nhà cần lấy mẫu làm xét nghiệm SARS-CoV-2. Khu phố trưởng cũng có mặt. Xong thủ tục, khu phố trưởng, cán bộ Mặt trận và nhân viên trạm y tế dẫn đường, Thu Hà mang khẩu trang N95 bước lên xe cứu thương. Chiếc xe lăn bánh.

Thu Hà (Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa) lấy dịch tỵ hầu một người đang cách ly y tế tại nhà. Ảnh: YÊN LAN

Họ dừng trước một ngôi nhà có người đang cách ly y tế. Thu Hà - hai tay xách hai túi đựng dụng cụ y tế và phương tiện phòng hộ - bước vào, nói về việc lấy mẫu làm xét nghiệm. Người phụ nữ ngoài 50 tuổi đồng ý. Thu Hà mặc trang phục phòng hộ, đeo kính chắn, mang hai lớp găng tay rồi bắt đầu công việc lấy dịch ngoáy họng và dịch tỵ hầu.

Lấy mẫu xong thì khử khuẩn, tháo trang phục phòng hộ theo đúng quy định: nhẹ nhàng cuộn mặt trong ra ngoài, còn mặt ngoài thì “giấu” vào bên trong, phòng khi có virus bám trên bề mặt trang phục phòng hộ thì cũng không bị phát tán. Tất cả phương tiện phòng hộ, từ kính chắn đến trang phục, găng tay… lần lượt được cho vào túi đựng rác thải và khử khuẩn, ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm.

Họ tiếp tục đến ngôi nhà khác, nơi có người đang cách ly y tế tại nhà. Thu Hà lặp lại từng ấy công đoạn: mặc trang phục phòng hộ, lấy mẫu, khử khuẩn; tháo trang phục phòng hộ, lại khử khuẩn.

Công việc thoạt nhìn có vẻ đơn giản. Nhưng hãy tượng tưởng việc xách mỗi tay một túi dụng cụ đi trong những con hẻm ngoằn ngoèo; nắng chan chát; đầu không mũ nón; khẩu trang N95 chống độc nhưng không che hết được gương mặt. Có ngày, Thu Hà và các đồng nghiệp đi lấy mẫu từ sáng cho đến trưa tròn bóng. Về nhà tắm, ăn cơm; 2 giờ chiều lại đi tiếp cho đến tận đêm. Vất vả và có những rủi ro cho sức khỏe nếu không tuân thủ nghiêm ngặt quy trình.

Trong khi Thu Hà đang lấy dịch tỵ hầu, người được lấy mẫu hắt xì. Tình huống này, nhân viên y tế lấy mẫu thường gặp, và đó là tình huống có thể đưa đến nguy cơ lây nhiễm, nếu người được lấy mẫu đã mắc COVID-19, còn nhân viên y tế không thực hiện nghiêm các quy định, hướng dẫn phòng chống dịch.

8 giờ đêm hôm đó, tôi gọi điện. Thu Hà cho biết cô vừa ăn tối xong, còn kỹ thuật viên Cao Đức Dũng - người được phân công đi lấy mẫu ở một số xã phía bắc thành phố - vẫn chưa về!

Nỗi buồn, niềm vui

Thu Hà chia sẻ rằng lần đầu tiên đi lấy mẫu, dù đã được tập huấn nhưng kỹ thuật viên nào cũng lo lắng, áp lực. Sau vài lần thì áp lực giảm dần, và quen dần với công việc. Đợt dịch thứ tư này, sau khi TP Hồ Chí Minh bùng phát dịch, nhân viên y tế vất vả vì có rất nhiều trường hợp cách ly y tế tại nhà cần lấy mẫu để xét nghiệm. Gặp những trường hợp không chịu hợp tác, họ cảm thấy buồn.

Thu Hà kể: “Hôm đó, khoảng 7-8 giờ đêm, chúng tôi tới nhà một người ở Phú Lâm để lấy mẫu, chủ nhà chửi xối xả. Ông ấy hỏi “Làm gì mà đem nguyên cái xe cấp cứu tới? Mấy người làm gì mà mặc đồ gớm òm vậy? Tui có làm gì đâu mà kêu xét nghiệm?”. Tôi nói cô chú thông cảm chứ con cũng đâu có muốn, giờ này con chưa về nhà. Cô chú hợp tác để con lấy mẫu, một chút xíu là xong”.

Làm việc trong thời tiết nóng bức, nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2 luôn rình rập nếu không tuân thủ chặt chẽ quy trình, niềm vui của các nhân viên y tế đi lấy mẫu là người dân hiểu và hợp tác. Có những hôm trời nắng gay gắt, xách dụng cụ đi trong con hẻm dài hun hút, đến nơi thì người cần được lấy mẫu nằng nặc nói “không” hoặc gây khó dễ, lúc đó nhân viên y tế vô cùng bực nhưng vẫn phải nén trong lòng.

“Đợt dịch này, 5 người ở Phòng Xét nghiệm của Trung tâm Y tế thành phố luân phiên trực (đi lấy mẫu - PV). Hôm thứ ba tôi trực chính, đi tới 9 giờ đêm, lấy được 53 mẫu”, Thu Hà kể. Hai đứa con của cô, một đứa 8 tuổi một đứa 5 tuổi, nhờ ông bà ngoại là chính.

Động viên và chia sẻ

Giám đốc Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa Lê Huỳnh Linh cho biết, khi TP Hồ Chí Minh thực hiện giãn cách xã hội và phong tỏa một số khu vực, số lượng học sinh - sinh viên, người lao động từ TP Hồ Chí Minh - đặc biệt là trong “vùng lõi” dịch - trở về Tuy Hòa tăng đột biến.

Số người cách ly tại nhà tăng nhanh trong những ngày vừa qua. Tính từ ngày 31/5 đến trưa 3/6, có 1.382 người trở về TP Tuy Hòa đã khai báo y tế; số người cách ly tại nhà là 627, cách ly tại cơ sở cách ly tập trung 34 người, lấy mẫu làm xét nghiệm 169 trường hợp…

Chỉ riêng tại phường 6, theo Trạm trưởng Trạm Y tế Nguyễn Thị Như Khuê, trên địa bàn phường có 42 trường hợp cách ly y tế tại nhà, 4 trường hợp cách ly tại cơ sở cách ly tập trung.

Nhằm đáp ứng nhanh yêu cầu lấy mẫu tại nhà để xét nghiệm, Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa cử 2 tổ tiến hành lấy mẫu và bố trí 2 xe phục vụ 2 tổ. “Nhân viên y tế rất vất vả, do số lượng người trở về tăng cao trong một thời gian rất ngắn. Không chỉ ở TP Tuy Hòa mà các địa phương khác cũng vậy”, bác sĩ Lê Huỳnh Linh nói.

Bác sĩ Lê Huỳnh Linh cho biết thêm, thực hiện chỉ đạo của Sở Y tế, Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa đã cử 4 nhân viên y tế là điều dưỡng ở các khoa lâm sàng tham gia tập huấn lấy mẫu (về lý thuyết), trong thời gian tới sẽ bố trí cho họ thực hành cùng các nhân viên y tế đang làm nhiệm vụ lấy mẫu và trình Sở Y tế phê duyệt danh sách viên chức y tế được phép lấy mẫu xét nghiệm COVID-19, nhằm tăng cường lực lượng làm nhiệm vụ này.

Tại huyện Tây Hòa - nơi có đông bà con mưu sinh ở TP Hồ Chí Minh, tính từ ngày 31/5 đến trưa 3/6, đã có gần 1.000 người cách ly tại nhà, 27 người cách ly tập trung; hơn 500 trường hợp được lấy mẫu làm xét nghiệm. Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tây Hòa Nguyễn Văn Hiên chia sẻ: “Trung tâm hiện có 5 nhân viên y tế làm xét nghiệm, trong đó 2 người làm việc tại đơn vị, 3 người đi lấy mẫu tại cộng đồng. Bà con từ vùng dịch về rất đông, anh em rất vất vả”.

Tại huyện Tuy An, tính đến chiều ngày 3/6, đã có 27 người cách ly tập trung, 477 người cách ly tại nhà; lấy mẫu xét nghiệm 63 trường hợp. Ngày 4/6, nhân viên y tế ở Tuy An lấy khoảng 50 mẫu.

Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tuy An Nguyễn Hồng Sơn nói: “Trong công tác phòng chống dịch, y tế là lực lượng nòng cốt, tiên phong, do đó chúng tôi luôn động viên anh em. Trung tâm đã tổ chức tập huấn lại công tác lấy mẫu cho nhân viên y tế làm việc tại Phòng Xét nghiệm, bên cạnh đó còn tập huấn cho các điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật viên khác để tham gia lấy mẫu. Sắp tới, nếu có nhiều trường hợp cần lấy mẫu làm xét nghiệm, ở nhiều nơi, lực lượng xét nghiệm chuyên trách không đủ thì lực lượng hộ sinh, điều dưỡng, kỹ thuật viên khác đã được tập huấn về kỹ năng lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 sẽ tham gia”.

YÊN LAN