Mỗi năm, trên vùng biển Phú Yên xảy ra hàng trăm vụ tranh chấp ngư trường, tung - va - mang lưới giữa các tàu thuyền khai thác thủy sản. Giải quyết tình hình này là một khâu quan trọng trong việc giữ vững an ninh trật tự trên biển. Lực lượng bộ đội biên phòng (BĐBP) Phú Yên đã chủ công trong vai trò xử lý, giải quyết vụ việc, ổn định tình hình, tạo điều kiện cho bà con ngư dân yên tâm làm ăn, phát triển sản xuất.
 |
| Chiến sĩ Đồn biên phòng 352 tuần trà bảo vệ vùng biển - Ảnh: H.TOÀN |
NHỮNG NỖI LO GIỮA NGƯ TRƯỜNG
Lão ngư Nguyễn Văn Vĩnh ở làng biển Đông Tác, phường Phú Đông (TP Tuy Hòa) đã có hơn 45 năm làm ăn trên sóng nước. Từ một chiếc thuyền nhỏ với lưới mành, lưới rút, dần dà ông cũng sắm được chiếc tàu đánh bắt xa bờ. Những trải nghiệm trong một đời ngư phủ được ông Vĩnh bộc bạch: “Trên sóng nước mênh mông, ra đến vùng nào thấy có cá thì cứ thả lưới. Tàu lớn, thuyền nhỏ cũng trên nước mà chạy. Có phân luồng, chia vạch gì đâu để đi theo quy tắc cho khỏi đụng. Nhiều khi sương mù hay đêm tối che khuất tầm nhìn, hoặc có lúc ông thuyền trưởng mệt mỏi quá ngủ quên. Vậy là đâm vào nhau tá hoả!”. Ông Vĩnh trăn trở: “Đời ngư phủ lênh đênh giữa biển, những tai nạn, rủi ro ập đến bất ngờ không lường được”. Vụ tai nạn đau lòng của chiếc tàu PY 91234 khiến 10 ngư dân ở làng biển Đông Tác mất tích mới đây là một điển hình về những vụ tai nạn do tung va trên biển.
Song ông Vĩnh cũng nói rằng không ít trường hợp tai nạn khởi phát từ ý thức chủ quan của con người. Lý giải về điều này, thượng tá Đào Nhật Lệ, Đồn trưởng đồn Biên phòng 352 cho biết: “Khi hành nghề trên biển, số lượng đèn hiệu cho mỗi phương tiện, cột tiêu, phao báo lưới đã được quy định rõ. Tuy nhiên, nhiều ngư dân thường không thực hiện. Một số phương tiện, lưới thả xuống cả đoạn dài hàng cây số mới có một cọc phao. Trên biển mù tăm, phương tiện từ xa đi tới không thể biết để tránh. Thế là lưới mắc vào nhau, hoặc tàu giã cào đi qua cắt đứt lưới, vậy là xảy ra chuyện ngay”.
Ngoài ngư trường khai thác xa bờ của hơn 700 tàu thuyền công suất lớn, nhiều ngư trường ven bờ ở Phú Yên có tiềm năng lớn về nguồn lợi thủy sản với các loại nghề như mành, lưới trủ, câu, lưới quát… Các khu vực đầm Cù Mông, vịnh Xuân Đài, vùng biển Hoà Hiệp Trung, Hoà Hiệp Nam (huyện Đông Hòa) là những nơi thường xuyên có lượng tàu thuyền hoạt động dày đặc ven bờ. Đây cũng là những địa bàn thường xuyên xảy ra các tranh chấp trong khai thác, gây nên không ít những vụ mang lưới, tung va trên biển.
Trực tiếp xử lý nhiều vụ việc trên vùng biển, thiếu tá Đặng Ngọc Tường, Đồn phó trinh sát Đồn biên phòng 356, cho biết: Trong năm 2007, đồn đã giải quyết 30 vụ, trong đó đã có gần 2/3 số vụ tung - va mang lưới khởi phát từ nguyên nhân tranh chấp ngư trường làm ăn. Dù chủ quan hay khách quan, sau va quệt như thế, lưới bị rách nát hoặc mất, tàu thuyền bị phá nước, hư hỏng, có lúc bị chìm nguy cấp đến tính mạng của ngư dân. Những công cụ làm ăn được xem như cả gia tài của người ngư dân phút chốc bị tan mất.
LẤY HÒA GIẢI TẠO BÌNH YÊN
Đại tá Nguyễn Trọng Huyền, Phó Chỉ huy trưởng BĐBP Phú Yên, cho biết: “Thực tế cho thấy khi đã xảy ra tung-va-mang lưới và tranh chấp trên ngư trường, những người trong cuộc đều ở trạng thái kích động. Ban đầu có khi chỉ xô xát, gây gổ, nhưng nếu không được xử lý tốt, giải quyết dứt điểm sẽ dẫn đến tình trạng xung đột, hiềm khích. Hậu quả của những vụ việc đó là những trận hỗn chiến kinh hoàng trên biển”.
Trong quá trình xử lý những tranh chấp trên biển, để nhận định sự việc qua hiện trường rất khó khăn bởi mặt biển không để lại dấu vết. Thậm chí các phương tiện gây nạn còn nhanh chóng tìm nhiều cách để đối phó với cơ quan chức năng như thay đổi hành trình, sơn lại vết trầy xướùc do va quệt... Trong khi đó, phương tiện bị nạn lại muốn nâng giá trị mức thiệt hại. Đại tá Nguyễn Trọng Huyền khẳng định: Quan điểm mấu chốt của BĐBP trong giải quyết các tranh chấp tung va trên biển là xử lý kiên quyết để làm gương đối với một số vụ cố tình vi phạm, bất chấp quy định, quy chế trong khi đi biển. Song, phần lớn những tai nạn, va quệt trên là những rủi ro trong bước đường làm ăn của ngư dân. Khi xử lý, BĐBP luôn cố gắng thực hiện vai trò người làm trung gian hòa giải để hai bên bị nạn và gây nạn thương lượng với nhau về bồi thường thiệt hại. Mục tiêu trước hết là không để xảy ra mâu thuẫn, hiềm khích gây xung đột, góp phần giữ sự bình yên, ổn định trên ngư trường cho ngư dân yên tâm đi làm ăn “.
Với bề dày kinh nghiệm qua xử lý nhiều vụ việc, thượng tá Đào Nhật Lệ, Đồn trưởng đồn Biên phòng 352, cho biết: “Phải nhạy bén trong nhận định tình hình, xác định chính xác bản chất sự việc, phần lỗi đúng, sai. Những người gây nạn luôn có xu hướng gạt bỏ và không thừa nhận phần sai của mình để tránh bị bồi thường. Do vậy, phải biết quan sát, nhận định dù chỉ với một vài dấu vết còn lại trên phương tiện hay tấm lưới để đấu tranh, thuyết phục được đối tượng”. Còn thiếu tá Đặng Ngọc Tường, Đồn phó trinh sát đồn Biên phòng 356 nói: “Đồn rất chú trọng việc tham khảo ý kiến của những người lâu năm trong nghề thuyền chài, đặc biệt là chú trọng kết hợp đưa quy ước của ban lạch, quy định của địa phương vào việc phân xử. Tất cả điều đó làm cho sự việc được lý giải thấu tình, đạt lý để khi đưa ra kết luận, các chủ phương tiện đều phải “tâm phục khẩu phục”, đồng tình chấp nhận”.
Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ, đa dạng các loại ngành nghề khai thác thủy sản, cùng với áp lực khai thác trên ngư trường ngày càng tăng, tình trạng mang-tung-va lưới cũng ngày càng phức tạp. Đại tá Nguyễn Trọng Huyền, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng BĐBP Phú Yên cho biết: “Bộ chỉ huy BĐBP Phú Yên đã chỉ đạo các đồn vị biên phòng phải tiếp tục chủ động tổ chức tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành tốt các quy định, quy chế trong làm ăn đánh bắt trên biển, góp phần hạn chế những tranh chấp, tung va như trên. Bên cạnh đó, việc nâng cao vai trò của ngư dân trong các tổ tàu thuyền an toàn rất cần được các đơn vị chú trọng, lấy lực lượng này làm nòng cốt trong việc vận động nhân dân trên địa bàn thực hiện tốt quy định, quy chế trong khi đánh bắt trên biển”.
PHƯƠNG OANH
