Chiến tranh đã lùi xa, quê hương ngày một thay da đổi thịt, song vẫn còn nhiều người lính trở về mang trong mình di chứng chiến tranh với bệnh tật và muôn vàn khó khăn khác. Hiện nhiều trường hợp cựu binh ở huyện Đồng Xuân từng tham gia chiến đấu tại chiến trường Campuchia bị thất lạc giấy tờ, không nhớ về quãng thời gian tham gia làm nhiệm vụ quốc tế. Bởi vậy, việc làm các thủ tục để họ được hưởng chế độ của Nhà nước là điều rất khó.
Đến thôn Phước Hòa, xã Xuân Phước (huyện Đồng Xuân), người dân đã quá quen với hình ảnh cựu binh Nguyễn Văn Tạo (SN 1962) lang thang dọc đường, nói chuyện một mình với những mẫu đối thoại như ngày còn ở chiến trường. Nhập ngũ tháng 4/1979, ông Tạo tham gia chiến đấu tại Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 95, Sư đoàn 307. Đến tháng 6/1984, ông trở về với ký ức gần như trống rỗng, giấy tờ thất lạc và sống với mẹ già là bà Hồ Thị Chín năm nay đã 87 tuổi.
Quen với hình ảnh đêm nào con trai mình cũng nói chuyện với các đồng đội, hô xung phong, bà Chín càng lo lắng thêm cho tương lai về sau của con. Cuộc sống của mẹ con ông Tạo phụ thuộc vào tiền làm thuê làm mướn của người em gái sống gần nhà. Canh cánh nỗi lo khi mình khuất bóng sẽ không còn ai chăm sóc cho đứa con trai duy nhất, năm 1998, bà dành dụm số tiền ít ỏi, xây ngôi nhà mái ngói để cho con trai mình có nơi ăn ở ổn định.
Đối với cựu binh Trần Văn Hùng cũng trú tại thôn Phước Hòa, xã Xuân Phước thì còn khó khăn gấp bội. Nhập ngũ vào tháng 2/1986, tham gia chiến đấu tại Sư đoàn 29, Trung đoàn 307. Đến tháng 6/1989, anh xuất ngũ trở về thì phát bệnh. Không chịu được cảnh khốn khó, người vợ đã dẫn hai con nhỏ bỏ đi nên bệnh tình của anh ngày càng trầm trọng hơn. Theo những người dân sống lân cận cho biết, có thời điểm anh đi cả ngày, đi trong vô thức…
Hiện tại, do mắt bị mờ và tai nghe yếu, anh Hùng sống nhờ sự chăm sóc của vợ chồng người anh trai Trần Thanh Tùng. Điều đáng nói là, anh Tùng là trụ cột gia đình song lại đang phải điều trị vì có khối u trong dạ dày nên cuộc sống của gia đình vô cùng chật vật.
May mắn hơn hai trường hợp trên, cựu binh Nguyễn Văn Ngàn, sinh năm 1961, trú tại thôn Phước Nhuận, xã Xuân Quang 3, tuy mắc bệnh song còn có khả năng tự lao động để nuôi sống bản thân. Tham gia chiến đấu tại Tiểu đoàn 17, Trung đoàn 2 từ năm 1981-1984. Sau khi xuất ngũ trở về, với thể trạng và sức khỏe yếu, hàng ngày anh đi bộ xuống quán ăn cách nhà khoảng 4km để rửa chén bát và dọn dẹp với mức thu nhập 2,4 triệu đồng/tháng. Với số tiền này, anh lo thuốc men và cơm áo hàng ngày.
Đó chỉ là số ít những trường hợp các cựu binh từng tham gia chiến trường Camphuchia đang đối mặt với khó khăn trong cuộc sống hiện tại. Tuy nhiên, số tiền trợ cấp một lần cùng khoản trợ cấp xã hội hàng tháng vẫn không đủ để họ xoay xở với bệnh tật cùng nhiều khó khăn khác.
Theo số liệu thống kê từ Ban CHQS huyện Đồng Xuân, từ năm 2012 đến nay, toàn huyện đã triển khai thực hiện và giải quyết chế độ 290, 142 và 62 của Thủ tướng Chính phủ cho 1.376 đối tượng, với tổng số tiền hơn 5 tỉ đồng. Hiện trên địa bàn huyện có 8 trường hợp quân nhân tham gia chiến đấu chống Mỹ và làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia, Lào sau ngày 30/4/1975 phục viên, xuất ngũ mắc bệnh tâm thần.
Trong số đó có 6 trường hợp đã được hưởng chế độ một lần theo Quyết định 62 của Thủ tướng Chính phủ. Thiếu tá Lê Quốc Lam, Chính trị viên Ban CHQS huyện Đồng Xuân, cho biết: “Qua khảo sát thì cuộc sống của các đối tượng trên gặp rất nhiều khó khăn. Chúng tôi đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương và chỉ đạo rà soát lại những đối tượng này. Nếu ai đủ điều kiện thì tiếp tục được giải quyết hưởng chế độ bệnh binh”.
Dẫu biết rằng, chẳng có sự bù đắp nào là đủ so với những năm tháng thanh xuân họ đã đóng góp cho cuộc đấu tranh gian khổ của dân tộc. Bởi vậy, việc giúp đỡ, tạo điều kiện để họ được hưởng chế độ theo đúng chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước là điều đáng làm nhất để những người thân quanh họ được an lòng hơn.
NGUYÊN HẬU
