Ủy ban Y tế Hà Lan - Việt Nam (MCVN) vừa phối hợp với Sở Y tế Phú Yên triển khai kế hoạch hợp tác viện trợ không hoàn lại phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em huyện Đồng Xuân. Đây là tín hiệu vui trong việc giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em ở huyện miền núi này.

Cân đo kiểm tra dinh dưỡng trẻ em tại xã Xuân Lãnh (huyện Đồng Xuân) - Ảnh: CTV

Nông nghiệp hướng đến dinh dưỡng

Dự án NSA (Nutrition Sensitive Agriculrure - Nông nghiệp hướng đến dinh dưỡng) kéo dài từ năm 2017-2020 với định hướng nhân rộng các sáng kiến suy dinh dưỡng gắn với nông nghiệp cho khu vực miền núi. MCVN cam kết khoản đầu tư hơn 7 tỉ đồng để thực hiện dự án này. Theo đó, trong 2 năm 2017-2018, kinh phí dự án hỗ trợ việc nghiên cứu và đề xuất kế hoạch can thiệp tại hai xã Phú Mỡ và Xuân Quang 1. Trong năm 2019, dự án hỗ trợ can thiệp thí điểm và theo dõi hiệu quả hoạt động của mô hình tại hai địa phương này. Đến năm 2020, tùy theo kết quả, dự án NSA mở rộng sang các huyện Sơn Hòa, Sông Hinh.

Trung tâm Y tế dự phòng Phú Yên và Hội Y tế thôn bản Phú Yên sẽ là hai đối tác cùng MCVN hỗ trợ và can thiệp cộng đồng khi triển khai dự án. Theo đại diện MCVN, giai đoạn nghiên cứu sẽ xoay quanh việc cải thiện khẩu phần dinh dưỡng cho bà mẹ mang thai và trẻ em dưới 5 tuổi. Thực tế ở các địa phương, hoạt động sản xuất và lưu thông sản phẩm nông nghiệp chủ yếu hướng đến việc tập trung vào các ngành hàng tạo ra tiền chứ chưa chú trọng đến hoạt động sinh kế tạo ra thực phẩm dinh dưỡng, khả năng tiếp cận dinh dưỡng của bà mẹ mang thai và trẻ em. Các yếu tố văn hóa - xã hội, phong tục tập quán gây bất lợi cho sức khỏe bà mẹ mang thai và tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em; ngoài ra, các can thiệp về suy dinh dưỡng chủ yếu vẫn do ngành Y tế thực hiện.

Bà Từ Thị Thắm, cán bộ chuyên trách dân số xã Xuân Quang 1 (huyện Đồng Xuân), cho biết: “Một nửa dân số xã Xuân Quang 1 là người dân tộc thiểu số, chủ yếu là người Chăm H’roi. Nhiều người dân ở đây vẫn giữ nếp nghĩ sinh nhiều con cho vui cửa vui nhà. Đa phần gia đình đông con làm nông, đời sống khó khăn, con cái không được học hành đầy đủ. Vì vậy, phụ nữ mang thai không có các điều kiện dinh dưỡng hợp lý. Tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em còn cao, ở mức gần 11%”.

Dựa trên điều kiện thực tế, các nghiên cứu thuộc dự án NSA hướng đến các giải pháp: đề xuất mô hình khuyến khích sinh kế nông nghiệp tạo ra ngành hàng cân bằng với sinh kế tạo ra thực phẩm dinh dưỡng; thúc đẩy khả năng tiếp cận nguồn cung ứng thực phẩm dinh dưỡng từ thị trường và cộng đồng; ứng dụng phương pháp tiếp thị xã hội trong truyền thông thay đổi hành vi; lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và kế hoạch ngành Y tế có lồng ghép tiếp cận dinh dưỡng hướng đến nông nghiệp.

Ông Nguyễn Đình Đại, điều phối viên MCVN, cho biết: “Dự án NSA kỳ vọng tạo ra giải pháp giúp thay đổi nhận thức và hành vi các bà mẹ trong việc chăm sóc và nuôi con như: cho con ăn theo khẩu phần, theo độ tuổi; trồng rau, sử dụng các loại rau và trái cây có ở nhà; sử dụng các thực phẩm bổ sung; theo dõi cân nặng hàng tháng để biết trẻ suy dinh dưỡng hay không; biết cách áp dụng và hướng dẫn người nhà các sản phẩm cung cấp năng lượng cho trẻ như: muối mè, dầu, cho trẻ ăn thêm, vệ sinh nhà cửa bên trong và bên ngoài. Ngoài ra, dự án NSA còn xây dựng nhóm hỗ trợ các tuyến, đặc biệt là nhân viên y tế xã và thôn; tổ chức hoạt động thay đổi hành vi và hỗ trợ các điều kiện liên quan để thay đổi hành vi; tạo động lực và nâng cao vai trò của cha mẹ, đặc biệt là phụ nữ trong việc phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em”.

Kỳ vọng mở rộng dự án

Theo số liệu từ MCVN, hiện tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em ở Đồng Xuân còn cao. Cụ thể, tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em ở xã Phú Mỡ gần 32%, Xuân Lãnh hơn 19%, Đa Lộc gần 14%, Xuân Quang 2 hơn 15%, Xuân Phước hơn 13%... Trẻ em dưới 5 tuổi ở nhiều địa phương khác thuộc hai huyện miền núi Sơn Hòa và Sông Hinh cũng đang phải đối mặt với tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em. Trong năm 2017-2018, các đơn vị phối hợp nhanh chóng áp dụng tiếp cận NSA và mở rộng can thiệp tại huyện Đồng Xuân. Trong các năm tiếp theo, mô hình này sẽ được mở rộng tiếp cận ở các huyện Sơn Hòa, Sông Hinh.

Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản Phú Yên, Chủ tịch Hội Y tế thôn bản, cho biết: “Ngành Y tế dự phòng sẽ hỗ trợ việc triển khai kế hoạch nghiên cứu, thực hiện thí điểm, đề xuất nhân rộng mô hình ở các địa phương có tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng cao. Hội Y tế thôn bản sẽ phối hợp với cán bộ xã điều tra hộ và cân cho trẻ. Ngoài ra, Hội còn tham gia kêu gọi gây quỹ và hỗ trợ quá trình thành lập Quỹ Suy dinh dưỡng Phú Yên. Dự án NSA triển khai hiệu quả sẽ góp phần hỗ trợ toàn diện, giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng và thay đổi hành vi nuôi con của các gia đình thuộc khu vực miền núi theo hướng tích cực, từ đó giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng của trẻ”.

Song song với dự án NSA, từ năm 2017, MCVN cũng thực hiện các hoạt động hỗ trợ trực tiếp giảm thiểu tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em và nâng cao năng lực hệ thống y tế trong hoạt động này ở ba huyện miền núi Đồng Xuân, Sơn Hòa, Sông Hinh. Các hoạt động hỗ trợ trực tiếp từ dự án kỳ vọng sẽ mang lại hiệu quả phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em, hiệu quả truyền thông và góp phần củng cố, mở rộng tiếp cận dự án NSA một cách bền vững tại các địa phương miền núi.

DIỆU ANH