Dân số Phú Yên hiện ước tính gần 900.000 dân, số người trên 60 tuổi chiếm 11,8% đã bước vào giai đoạn “già hóa dân số”. Giai đoạn này đòi hỏi có nhiều chính sách về an sinh xã hội, chăm sóc người cao tuổi (NCT) phù hợp để họ có chất lượng cuộc sống tốt hơn. Trong đó, viện dưỡng lão là một giải pháp phù hợp.
NCT có đặc điểm tâm sinh lý khác với tuổi trẻ. Khả năng chống đỡ bệnh tật, cũng như hoạt động của các hệ cơ quan trong cơ thể của NCT đã “cọc cạch” nên rất dễ bị hỏng hóc nếu không được chăm sóc và nuôi dưỡng đúng cách. Để đảm bảo nuôi dưỡng và chăm sóc cho NCT tốt cần có một tổ chức chuyên nghiệp, khoa học, đó chính là các viện dưỡng lão - mô hình cần thiết và phù hợp với quy luật phát triển kinh tế, xã hội trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Xét về nhu cầu, NCT cần có chế độ ăn uống, sinh hoạt, điều dưỡng khá đặc biệt, như: thức ăn phải mềm, giàu dinh dưỡng, ăn phải đúng bữa; chế độ sinh hoạt cũng phải phù hợp với tuổi tác, vui chơi giải trí thích hợp, cần được tâm sự, chia sẻ của người cùng lứa tuổi ở tuổi xế chiều... Nhưng những điều này khó đáp ứng ở từng gia đình. Hơn nữa, mô hình gia đình truyền thống ở ta đã trở nên không phù hợp với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội hiện nay. Trong một nhà có ba, bốn thế hệ cùng chung sống trở nên quá chật chội, gò bó, nảy sinh nhiều xung đột trong các mối quan hệ do tâm lý lứa tuổi khác nhau... Chính những điều này tác động không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của cả gia đình nói chung, người già nói riêng. Khi bị ốm đau, một người bệnh kéo theo nhiều người chăm sóc, họ phải nghỉ việc và phát sinh nhiều hệ lụy khác, làm đảo lộn cuộc sống của nhiều người, kéo theo tình trạng giảm thu nhập, thậm chí mất việc. Đây chính là yếu tố làm nghèo hóa do chi phí y tế của gia đình. Nhiều nghiên cứu cho thấy, chi phí y tế làm nghèo hóa của gia đình ở Việt Nam cao hơn nhiều so với các nước.
Vì vậy, viện dưỡng lão sẽ đem lại nhiều lợi ích cho NCT, cộng đồng và xã hội. Cụ thể, khi có viện dưỡng lão, NCT được chăm sóc tốt hơn, chuyên nghiệp hơn, họ có điều kiện sinh hoạt trao đổi, giải trí với những người cùng lứa tuổi, được tự do làm những gì mà họ thích, không phải khó chịu trước những hành vi của con cháu mà họ cho là không phù hợp... Từ đó, tâm lý của họ cũng tốt hơn, kéo theo nhiều tác dụng tích cực như nâng cao chất lượng cuộc sống, tăng tuổi thọ... Đối với gia đình có NCT, nếu có viện dưỡng lão, họ cũng an tâm hơn khi gửi cha, mẹ, ông bà mình vào đó. Họ có thời gian để đầu tư việc học tập, nghiên cứu, nâng cao trình độ, làm việc tăng thu nhập gia đình, cống hiến cho xã hội. Đặc biệt trong lối sống, cách cư xử của các thành viên trong gia đình cũng thoải mái hơn.
Chúng ta nên thay đổi tư duy cho phù hợp với xu hướng phát triển, có nhiều người cho rằng, gửi người thân vào viện dưỡng lão là bất hiếu, là thiếu trách nhiệm... Chính lối suy nghĩ này làm cho NCT không được chăm sóc đúng, không thoải mái về tâm lý và họ trở thành gánh nặng cho gia đình, nên dần dần tình cảm cũng có phần giảm sút. Hơn nữa, khó có thể bỏ việc để chăm sóc cho người thân, nhất là trong nhịp độ phát triển của nền kinh tế thị trường như hiện nay.
Viện dưỡng lão sẽ thu hút được một lực lượng lao động có chuyên môn đáng kể, góp phần giải quyết được tình trạng thất nghiệp như hiện nay. Theo thống kê, số học sinh, sinh viên chuyên ngành Điều dưỡng ở bậc cao đẳng và trung cấp chưa có việc hiện nay khá lớn. Viện dưỡng lão ra đời là điều kiện tốt giúp lực lượng này có việc làm, có điều kiện để phát huy tay nghề. Viện dưỡng lão cũng sẽ góp phần giảm tình trạng quá tải ở một số bệnh viện. Cuối cùng, viện dưỡng lão dù là công lập hay tư thục là thực hiện đúng quan điểm của Đảng: “Xã hội hóa công tác y tế”, huy động được nhiều nguồn lực trong xã hội.
BS NGUYỄN VINH QUANG
(GĐ Trung tâm TTGDSK Phú Yên)
