Ngồi đối diện tôi là một cụ già đã ngoài 80 tuổi. Đó là ông Trương Phước Thuần – một lão thành cách mạng ở thôn Đông Hòa, thị trấn Củng Sơn (huyện Sơn Hòa). Ông có khuôn mặt rắn rỏi và giọng nói ấm áp đầy nghị lực. Nén chịu từng cơn đau buốt toàn thân, đôi tay rung rung của ông xoa bóp đều đặn lên các cơ bắp dưới làn da đầy những vết sẹo nơi chân phải thẳng cứng. Cái chân này hành hạ ông mất ngủ bỏ ăn mỗi khi thời tiết thay đổi và đã để lại nơi vầng trán những nếp nhăn thời gian hiện rõ. Mặc dù ông cố nuốt ngược từng cơn đau ngồi tâm sự với tôi, nhưng tôi vẫn nghe rõ nơi ông từng tiếng xít xoa khe khẽ. Tôi đưa mắt nhìn ra từ phía chân trời hoàng hôn như bầm tím và cố nén lại trong lòng sự xúc động.
Ông Trương Phước Thuần – Ảnh: TRẦN CAO TRÍ
Ông nhớ như in chuyến công tác đầy nguy hiểm từ vùng căn cứ Sơn Long về các cơ sở cách mạng tại Củng Sơn nhằm chuẩn bị cho trận mở màn chiến dịch tổng tiến công nổi dậy giành chính quyền mùa xuân Mậu Thân 1968. Một tiếng nổ long trời lở đất đã vùi sâu đồng đội và ông dưới đống đất đá đổ nát. Lấy hết sức tự vực dậy, mình bê bết máu. Sờ soạn khắp người mới hay mình đã bị thương nặng rồi cố lê ra khỏi đống đổ nát. Rồi cơ sở bị vỡ, gia đình ly tán, ông bị địch bắt và bắt đầu cuộc hành trình gồng mình chịu đựng những đòn roi tra tấn dã man nơi chốn lao tù khổ ải. Chúng không khai thác được gì ở ông, tức tưởi nghiến răng, trừng mắt, chúng chẳng khác nào những con thú đang cơn khát máu người, muốn nuốt chửng tất cả…
Khi hồi sức tỉnh lại ông mới hay mình đã nằm lọt tõm giữa xà lim tối om nóng bức. Nằm trong chuồng cọp ông mơ màng: “Ước gì mình có đôi cánh bay về nhìn lại gia đình quê hương lần cuối rồi…”. Nhưng mà đâu có được! Còn Tổ quốc, còn đồng đội, đồng bào thân yêu đang chờ ông phía trước. Lập tức ông gạt bỏ tất cả ý nghĩ vẩn vơ ấy, trấn an chính mình: “Phải tìm ra ý nghĩ khôn khéo sẵn sàng đối phó với chúng, nhằm làm tiêu hao sinh lực kẻ thù nơi chốn lao tù”. Dăm lần bảy lượt, chúng tra tấn dã man nhưng không lay được ý chí của ông, đành bó tay bất lực trước sự gan dạ cương quyết, ý chí bất khuất kiên trung của người cộng sản.
Chúng ném ông xuống khoang tàu, đóng chặt cửa. Mạn tàu rung rung ngót mấy ngày lướt sóng đưa ông ra Côn Đảo – Phú Quốc giam cầm. Nơi đây ông gặp lại đồng chí đồng đội, là một điều kiện thuận lợi để bí mật tổ chức hoạt động chính trị đấu tranh ngay trong nhà lao. 5 năm liền (1968 – 1973) một tổ chức chính trị của Đảng Cộng sản Việt
Kết thúc cuộc chiến tranh chống Mỹ 1975, mặc dù ông là thương binh nặng (hạng 1/4) nhưng đâu chịu ngồi yên để nghỉ ngơi dưỡng sức. Khí phách của người Cộng sản thời kháng chiến ngang dọc nơi chiến trường trong ông trỗi dậy. Một lần nữa ông tự nguyện góp phần sức còn lại của mình vào công cuộc kiến thiết xây và phát triển đất nước vừa mới được thanh bình sau bao tháng năm khói lửa. Ông tham gia gánh vác công tác địa phương xây dựng quê hương Sơn Hòa suốt thời gian từ 1977 đến năm 1987, ông đều giữ nhiều trọng trách ở địa phương: từ Bí thư xã đến Bí thư huyện, rồi Trưởng ban tù chính trị, Ủy viên Ban liên lạc tù chính trị tỉnh Phú Yên… đến khi tuổi cao sức yếu mới chịu nghỉ ngơi.
Cả cuộc đời ông đã gắn liền với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng quê hương hòa bình, phát triển, xứng đáng là tấm gương cho thế hệ trẻ hôm nay noi theo.
TRẦN CAO TRÍ
