Nhân Ngày phòng chống Tăng huyết áp (THA) thế giới năm nay (17/5/2013) Liên đoàn Tăng huyết áp thế giới đã đưa ra chủ đề chính là “kiểm soát tốt huyết áp, nhịp tim, tần số tim”, chúng tôi muốn cung cấp một số thông tin cơ bản và cập nhật về THA, căn bệnh nguy hiểm và ngày càng có xu hướng tăng lên một cách rất rõ rệt ở nước ta để mọi người cùng có ý thức phòng, chống một cách tích cực và hữu hiệu, nhằm giảm thiểu tối đa những biến chứng âm thầm và rất nguy hiểm do căn bệnh này gây ra.
Bên cạnh việc kiểm soát tốt số đo huyết áp, mỗi người cần quan tâm hơn đến tần số tim và nhịp tim của mình.
THA đang trở thành một vấn đề thời sự vì sự gia tăng nhanh chóng của căn bệnh này trong cộng đồng. Thực vậy, theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã có khoảng 1,5 tỉ người trên thế giới bị THA và có tới 9,4 triệu người mỗi năm trên toàn thế giới tử vong do nguyên nhân trực tiếp là THA. Nhưng một điều đáng lưu tâm hơn là tỉ lệ những người bị THA còn đang gia tăng một cách nhanh chóng, đặc biệt ở các nước đang phát triển thuộc châu Á, châu Phi.
Ngay ở nước ta, theo một điều tra gần đây nhất của Viện Tim mạch Việt Nam tại 8 tỉnh/thành phố của nước ta thì tỉ lệ THA của những người từ 25 tuổi trở lên đã là 25,1%!, nghĩa là cứ 4 người trưởng thành thì có 1 người bị THA.
THA áp là bệnh lý có thể gây ra rất nhiều biến chứng khác nhau, làm cho người bệnh trở nên tàn phế, thậm chí có thể tử vong. Các biến chứng thường gặp nhất là:
- Các biến chứng về tim: cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, suy tim…
- Các biến chứng về não: xuất huyết não, nhũn não, bệnh não do THA…
- Các biến chứng về thận: đái ra protein, phù, suy thận…
- Các biến chứng về mắt: mờ mắt, xuất huyết, xuất tiết và phù gai thị.
- Các biến chứng về mạch máu: phình hoặc phình tách thành động mạch, các bệnh động mạch ngoại vi…
Chỉ có một số ít các bệnh nhân THA là có một vài triệu chứng cơ năng gợi ý cho họ đi khám bệnh như: đau đầu, chóng mặt, cảm giác “ruồi bay”, mặt đỏ bừng, ù tai,…
Nhưng đa số các bệnh nhân bị THA lại thường không có các dấu hiệu cảnh báo trước. Nhiều khi, lúc thấy có triệu chứng đau đầu xuất hiện thì tiếp ngay sau đó cũng là kết thúc cuộc đời của họ do đã bị xuất huyết não nặng nề.
Mặt khác, tuyệt đại bộ phận (khoảng 90%) các bệnh nhân bị THA là không rõ nguyên nhân (còn gọi là THA nguyên phát). Chỉ một số nhỏ các bệnh nhân (<10%) bị THA có tìm được nguyên nhân (tức là do hậu quả của một số bệnh lý khác). Do đó, những dấu hiệu lâm sàng thể hiện bệnh THA thường không đặc hiệu và người bệnh có thể không thấy có gì khác biệt so với người bình thường.
Chúng ta cần nhìn nhận một cách thẳng thắn vào những thực tế khách quan như sau: Nhận thức của nhân dân về sự thường gặp, về mức độ nguy hiểm của bệnh còn chưa đầy đủ và đúng mực; Việc điều chỉnh để có một lối sống hợp lý là vấn đề rất quan trọng trong việc phòng, chống bệnh THA nhưng việc áp dụng trong thực tế lại không đơn giản vì những thói quen sinh hoạt không hợp lý đã tồn tại từ khá lâu và nhận thức của người dân cũng còn những hạn chế nhất định; Người bệnh THA thường có nhiều bệnh lý khác đi kèm như: béo phì, tiểu đường, rối loạn lipid máu,… làm cho việc khống chế huyết áp càng khó khăn hơn.
Việc điều trị THA cần phải được thực hiện một cách liên tục và lâu dài, tuy nhiên trên thực tế nhiều người bệnh còn chưa thực hiện được đúng theo những nguyên tắc này, cũng có thể do người bệnh tự lầm tưởng là bệnh đã khỏi, hoặc do điều kiện kinh tế khó khăn không tiếp tục mua được thuốc nữa, hoặc do một vài tác dụng phụ của thuốc gây ra đối với bệnh nhân,...
Vì vậy, việc kiểm tra huyết áp thường xuyên, nhất là những người có những yếu tố nguy cơ về tim mạch là quan trọng và hết sức cần thiết.
QUỐC HỘI (tổng hợp Chương trình Mục tiêu quốc gia Phòng, chống THA)
