Hỏi: Em năm nay 17 tuổi, cao 1,60m, em còn có thể cao thêm được bao nhiêu nữa. Có phải nếu bố mẹ không cao thì con cái cũng khó có được chiều cao mong muốn. Môn thể thao nào có thể giúp cải thiện tốt chiều cao, thưa bác sĩ?
Nguyễn Phan Anh
(phường Xuân Yên, TX Sông Cầu)
Trả lời: Nam thanh niên có thể phát triển chiều cao cho đến khoảng 23-25 tuổi. Nhưng cao thêm được bao nhiêu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Yếu tố di truyền quyết định tiềm năng tăng trưởng, nhưng các yếu tố môi trường và dinh dưỡng tạo điều kiện để đạt được các tiềm năng đó.
Khi điều kiện dinh dưỡng và môi trường sống được cải thiện thì chiều cao trung bình của nhiều dân tộc đã thay đổi. Ví dụ ở Nga, nam thiếu niên 15 tuổi năm 1882 cao 1,47m, năm 1923 cao 1,57m và 1982 là 1,70m. Người Pháp vào cuối thế kỷ XVIII chiều cao trung bình chỉ 1,63m, nhưng vào giữa thế kỷ XX là 1,72m. Chiều cao người Việt Nam trong 50 năm từ 1938-1985 hầu như không thay đổi: nam 1,60m, nữ 1,50m; hiện nay nam là 1,64m và nữ 1,54m. Rõ ràng chiều cao của thế hệ hiện nay đã tốt hơn bố mẹ.
Trẻ được nuôi dưỡng tốt ngay sau sinh, nhất là trong 2 năm đầu đời, sẽ có cơ hội phát triển tốt về thể lực (cả chiều cao, thể tạng chung) sau này. Ở giai đoạn tuổi vị thành niên, một chế độ dinh dưỡng tốt vẫn còn tác động giúp cải thiện chiều cao cho giai đoạn dậy thì và giai đoạn tiếp tục phát triển chiều cao sau dậy thì, tuy với tốc độ chậm hơn.
Ăn uống đầy đủ kết hợp với luyện tập thể dục thể thao đều đặn là rất cần thiết để giúp phát triển chiều cao đạt đến tiềm năng có được. Các hóc môn tăng trưởng được kích thích, khi cơ thể hoạt động; do đó mọi hoạt động thể thao đều góp phần giúp cơ thể phát triển. Những thanh thiếu niên lười vận động sẽ không hy vọng có được chiều cao tốt. Nhưng cũng không có môn thể thao đặc thù nào giúp tăng trưởng chiều cao nhiều hơn so với các môn thể thao khác.
Ngoài ăn uống, giấc ngủ cũng là yếu tố cần thiết cho cơ thể phát triển hài hòa. Chiều cao có thể tăng khi ta ngủ. Ban ngày xương tăng trưởng theo chiều ngang, ban đêm khi ta ngủ, xương tăng theo chiều dài.
Như vậy chắc chắn em còn có thể cao thêm nhiều nữa nếu có chế độ học tập, sinh hoạt, nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ, hoạt động thể dục thể thao đều đặn.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
