Ngày Thị giác thế giới năm nay có chủ đề: “Mọi người cần quan tâm bệnh glôcôm, bệnh võng mạc đái tháo đường, bệnh nhược thị ở trẻ em”. Báo Phú Yên phỏng vấn bác sĩ Bùi Anh Hòa, Trưởng phòng Kế hoạch nghiệp vụ, Chỉ đạo tuyến Bệnh viện Mắt Phú Yên, Thư ký dự án FHF (Fred- Hollows -Úc) tại Phú Yên về vấn đề này.

Phẫu thuật mắt tại Bệnh viện Mắt Phú Yên- Ảnh: T.THỦY

- Cứ 5 giây, trên thế giới có thêm một người bị mù, và cứ 1 phút có thêm một trẻ bị mù. Nguyên nhân gây mù thường gặp nhất là bệnh đục thủy tinh thể, tiếp theo là các bệnh: glôcôm, tật khúc xạ học đường, nhược thị trẻ em và chấn thương mắt. Hiện Việt Nam có khoảng 2 triệu người bị mù lòa, khoảng 3 triệu trẻ em từ 6-15 tuổi mắc tật khúc xạ cần chỉnh kính. Tình trạng cận thị học đường đang gia tăng trở thành một vấn đề đáng báo động.

* Các bệnh glôcôm, võng mạc đái tháo đường và nhược thị ở trẻ em hiện nay như thế nào ?

- Bệnh glôcôm (dân gian thường gọi là thiên đầu thống, ở miền Nam thường gọi “cườm nước”) là một bệnh nguy hiểm, thường gặp trong nhãn khoa. Bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng vì đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây mù lòa vĩnh viễn nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Glôcôm đứng thứ ba trong các nguyên nhân gây mù ở hầu hết các khu vực trên thế giới, thường chỉ đứng sau đục thủy tinh thể và bệnh đáy mắt. Trong số 140.000 người bị mù tại Việt Nam thì bệnh do glôcôm gây mù chiếm 5,7%. Những người trên 40 tuổi; tiền sử gia đình có người bị glôcôm; người có cấu trúc giải phẫu thuận lợi: viễn thị cao, góc tiền phòng hẹp là những người có nguy cơ dễ mắc bệnh glôcôm.

Bệnh võng mạc đái tháo đường (BVMĐTĐ) là bệnh rối loạn chuyển hóa carbonhydrate do nhiều nguyên nhân dẫn đến tăng đường máu. Tỉ lệ BVMĐTĐ phụ thuộc chủ yếu vào thời gian bị đái tháo đường và mức độ kiểm soát bệnh đái tháo đường. Sau 20 năm bị đái tháo đường hầu hết bệnh nhân loại 1 và hơn 60% các trường hợp tiểu đường loại 2 có BVMĐTĐ. Trên thế giới có trên 200 triệu người mắc đái tháo đường, còn ở Việt Nam có khoảng 4,5 triệu người mắc, trong đó có khoảng 20% những người mắc tiểu đường có biến chứng ở mắt với mức độ khác nhau.

Nhược thị là sự suy giảm thị lực do võng mạc không được kích thích hoặc có sự tương tác bất thường về chức năng thị giác hai mắt mà bằng phương pháp thăm khám không phát hiện được nguyên nhân; là mắt có thị lực từ 7/10 trở xuống. Đây là một tình trạng bệnh lý khá phổ biến. Tỉ lệ nhược thị chiếm khoảng 2-2,5% dân số. Nếu bị nhược thị 2 mắt, nguy cơ mù lòa cao hơn bình thường là 3,3%. Bệnh nhược thị do nhiều nguyên nhân khác nhau: nhược thị do lác (là hình thái nhược thị phổ biến nhất); do tật khúc xạ; do võng mạc không được kích thích...

* Bác sĩ có lời khuyên gì cho việc phòng và điều trị các bệnh trên?

- Glôcôm là bệnh lý có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh nhân không thể tự nhận biết được bệnh. Để chẩn đoán cần được khám bởi bác sĩ chuyên khoa mắt: bác sĩ sẽ xác định bệnh dựa trên đo nhãn áp (đo áp lực trong mắt), kiểm tra thị trường và soi đáy mắt... Cho đến nay chưa có một phương pháp nào giúp phòng bệnh glôcôm hiệu quả. Nhưng tổn hại chức năng thị giác do glôcôm có thể phòng tránh được nếu được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời. Những người từ 40 tuổi trở lên, đặc biệt nếu có người trong gia đình đã mắc bệnh này nên có ý thức đi khám sàng lọc bệnh.

Đối với bệnh nhân glôcôm phải có ý thức tuân thủ điều trị, nếu điều trị đúng và nghiêm túc, bệnh sẽ ổn định nhưng bệnh sẽ theo ta suốt đời. Nếu không tuân thủ điều trị, bệnh sẽ tiếp tục tiến triển dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

Đối với BVMĐTĐ, nếu không phát hiện và điều trị sớm, những tổn thương của bệnh ở đáy mắt sẽ rất nặng nề như phù hoàng điểm, xuất huyết võng mạc, xuất huyết dịch kính, bong võng mạc… dẫn đến mù lòa. Bệnh nhân đái tháo đường được khám tầm soát phát hiện bệnh sớm để phòng bệnh.

Việc chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách bệnh nhược thị rất quan trọng. Khi trẻ còn nhỏ, hiệu quả điều trị sẽ càng cao (tốt nhất là trước 7 tuổi). Do vậy, các bậc phụ huynh nên đưa con em mình đến các cơ sơ y tế để được chẩn đoán và điều trị dưới sự chỉ đạo và hướng dẫn của các y, bác sĩ nhãn khoa, các chuyên gia về mắt càng sớm càng tốt.

Hưởng ứng Ngày Thị giác thế giới năm 2012, từ nhận thức đến hành động nhằm giảm tỉ lệ mù lòa xuống dưới 0,35% vào năm 2020, thanh toán quặm mắt hột gây mù vào năm 2015, mọi người hãy khám mắt 6 tháng 1 lần để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh về mắt.

* Xin cảm ơn bác sĩ!

VŨ HOÀNG