Nhân Ngày thế giới phòng chống lao (24/3) năm nay với chủ đề “Đổi mới phương thức hành động để tiến tới thanh toán bệnh lao ở Việt Nam”, Báo Phú Yên đã có cuộc trao đổi với bác sĩ Hoàng Khắc Linh, Trưởng trạm chuyên khoa Lao Phú Yên. Ông Linh cho biết:

Bệnh nhân lao được điều trị tại một cơ sở y tế. - Ảnh: T.THỦY

Theo đánh giá của Chương trình Phòng chống lao quốc gia, bệnh lao đang ngày càng lan rộng và sự gia tăng bệnh lao kháng thuốc là mối hiểm họa lớn. Bên cạnh đó, đại dịch HIV/AIDS đang làm trầm trọng thêm bệnh lao.

Hiện nay ở Việt Nam nói chung, Phú Yên nói riêng, bệnh lao vẫn còn lan rộng. Theo Chương trình Phòng chống lao quốc gia, cuộc triều tra mới đây cho thấy bệnh nhân lao chiếm tỉ lệ 114/100.000 dân, tăng 1,6 lần so với điều tra tình hình lao ở Việt Nam năm 1996 của Tổ chức Y tế thế giới.

Tại Phú Yên, hằng năm có 1.500 bệnh nhân lao được quản lý và điều trị, trong đó có từ 850-900 bệnh nhân mới, tỉ lệ điều trị khỏi đạt trên 90%. Con số bệnh nhân lao được phát hiện trong cộng đồng đã đạt so với mục tiêu Chương trình Phòngchống lao quốc gia đề ra (phát hiện 70% tổng số bệnh nhân hiện có trong cộng đồng và điều trị khỏi trên 85%). Tuy nhiên, đây mới chỉ là con số thống kê được, trên thực tế, số người mắc lao trong cộng đồng còn cao hơn nhiều.

* Thưa bác sĩ, thời gian qua, Phú Yên đã đạt những kết quả nào trong công tác phòng chống lao?

- Cùng với hoạt động của Chương trình Phòng chống lao quốc gia, Trạm chuyên khoa Lao Phú Yên trong những năm qua đã được củng cố và từng bước kiện toàn, hằng năm đã phát hiện và điều trị thành công nhiều ca mắc bệnh. Trong năm qua, Trạm chuyên khoa Lao Phú Yên làm tốt công tác quản lý, điều trị bệnh nhân; công tác xây dựng mạng lưới được duy trì đều đặn và hoạt động hiệu quả. Tổng số bệnh nhân được phát hiện, tỉ lệ điều trị khỏi tăng so với kế hoạch.

Bên cạnh đó, ngành luôn tăng cường kiểm tra, giám sát, triển khai các biện pháp phòng chống bệnh lao. Tại các địa phương, khi biết có ca mắc tại cộng đồng thì những ngành liên quan của cấp huyện, cấp xã phối hợp cùng ngành y tế kiểm tra nhanh chóng và tiến hành xử lý sớm. Đến nay, 100% xã phường ở Phú Yên đã triển khai chương trình phòng chống lao. Nhờ đó, công tác phát hiện bệnh trong những năm qua đạt trên 70%, tỉ lệ điều trị khỏi trên 90%.

* Bác sĩ có thể cho biết những khó khăn trong công tác phòng chống lao ở Phú Yên hiện nay?

- Mục tiêu của Việt Nam đặt ra đến năm 2030 sẽ thanh toán hoàn toàn bệnh lao. Tuy nhiên, với tình hình của Phú Yên hiện nay, chúng ta phải cố gắng rất nhiều. Lý do là thời gian điều trị bệnh lao kéo dài hơn 8 tháng và cần có sự kiểm soát chặt chẽ của nhân viên y tế hoặc cộng tác viên y tế ở địa phương cùng sự cộng tác của người bệnh; thuốc điều trị phải được nhân viên y tế trực tiếp cung cấp cho người bệnh, điều trị tận nơi và hoàn toàn miễn phí. Song, hiện nay nhân viên y tế chuyên khoa lao còn thiếu, sự hiểu biết của cộng đồng về bệnh lao còn hạn chế. Tất cả những điều đó khiến nhiều người mắc bệnh lao mặc cảm, giấu bệnh, làm mầm bệnh tồn tại dai dẳng và tạo nguy cơ lây nhiễm lớn trong xã hội. Do đó, việc thanh toán hoàn toàn bệnh lao không hề dễ dàng.

Thành lập Bệnh viện Lao phổi thay thế cho Trạm chuyên khoa Lao là việc tỉnh Phú Yên đang tiến hành. Khi có bệnh viện, chúng tôi có thể sáp nhập điều trị nội trú và ngoại trú, phối hợp nhân lực và vật lực để dễ dàng kiểm soát, nâng cao tỉ lệ khỏi bệnh. Điều trị tốt, bệnh nhân hết bệnh sớm chính là việc làm thiết thực giảm thiểu số tử vong và giảm sự lây lan bệnh lao trong cộng đồng.

* Đổi mới phương thức hành động để thanh toán bệnh lao. Theo ông, trong thời gian tới, ngành y tế và xã hội cần làm gì để ngăn chặn căn bệnh nguy hiểm này?

- Phòng bệnh lao bằng cách phát hiện sớm và điều trị bệnh sớm là phương pháp phòng bệnh tốt nhất vì phát hiện được nguồn lây và cắt đứt nguồn lây cho cộng đồng. Công tác khám - phát hiện, quản lý điều trị và truyền thông nâng cao nhận thức của người dân sẽ được chú trọng hơn. Biện pháp phòng chống sự lây truyền bệnh lao chính ở Phú Yên hiện nay là phát hiện người bệnh, động viên họ điều trị theo phác đồ, cắt nguồn lây lan trong cộng đồng bằng cách chữa khỏi bệnh cho họ. Tiêm phòng ngừa bệnh lao cho trẻ em; vận động người bệnh giữ gìn sức khỏe, tránh suy giảm sức đề kháng như không để nhiễm HIV, không để suy dinh dưỡng và làm việc quá sức; luôn giữ gìn vệ sinh môi trường, nhà ở thông thoáng đủ sáng...

Chỉ tiêu phát hiện bệnh nhân mới năm 2011 các thể là 923, quản lý điều trị hơn 1.500 bệnh nhân, tỉ lệ điều trị khỏi 92%. Để đạt được chỉ tiêu phát hiện bệnh lao mới, chúng tôi sẽ triển khai khám thụ động ở tất cả các bàn khám tại các bệnh viện, phòng khám, tăng cường công tác phát hiện lao phổi qua hình ảnh X-quang; Y tế thôn bản phát hiện người nghi lao, lấy đờm hoặc gởi bệnh nhân đến phòng khám chuyên khoa; triển khai khám phát hiện chủ động có sự tham gia của chính quyền địa phương cho 30 xã có dân số cao, xét nghiệm và chụp X-quang miễn phí…

Nội dung chính trong công tác phòng chống lao năm nay ở Phú Yên là tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe cho nhân dân, cung cấp thông tin, kiến thức về bệnh cho mọi tầng lớp xã hội qua nhiều hình thức như hội họp, truyền thông, mít tinh, đồng thời động viên giúp đỡ bệnh nhân lao tích cực điều trị, giúp họ nhận thức được lợi ích của sức khỏe cộng đồng.

* Xin cảm ơn bác sĩ!

THU THỦY (thực hiện)