Hỏi: Em ở y tế xã, vẫn hướng dẫn cho các bà mẹ mang thai uống viên sắt hằng ngày; trong viên thuốc em thấy ngoài sắt (ferruos-sulphate) còn có thành phần acid folic, không rõ có tác dụng gì đối với phụ nữ mang thai, xin được giải thích thêm. (Nguyễn Thị Hương, Đồng Xuân)

Trả lời: Acid Folic là thuật ngữ chung của acid pteroyglutamic (PGA) và các chất hóa học có liên quan có hoạt tính sinh học giống PGA. Tên gọi khác là vitamin M, yếu tố U.

Acid folic hoạt động như một coenzym trong các phản ứng vận chuyển nhóm methyl (CH3) từ hợp chất này sang một hợp chất khác, cần cho tổng hợp và phát triển tế bào. Do đó folic cần thiết cho sự phát triển, phân chia tế bào người, động vật, thực vật và vi khuẩn.

Lượng folic tổng số trong cơ thể thường từ 5-10mg, một nửa số này được dự trữ trong gan. Folic có thể được bài tiết ra nước tiểu và mật ở dạng hoạt động hoặc không hoạt động. Mỗi ngày một người trưởng thành bài tiết khoảng 40mcg (microgram) folic vào nước tiểu và 200mcg vào phân. Khi có thai, lượng folat ở dạng không hoạt động tiết ra tăng lên, do vậy cần phải tiêu thụ thêm 200-300mcg folat hàng ngày để bù vào lượng đã mất đi. Điều này giải thích vì sao phụ nữ có thai tăng nguy cơ bị thiếu folic.

Thiếu acid folic ở phụ nữ mang thai làm tăng nguy cơ trẻ bị dị tật ống thần kinh, mẹ bị thiếu máu hồng cầu lớn.

Nhu cầu acid folic hằng ngày của người Việt Nam vẫn chưa được xác định rõ, ước khoảng 3mcg/kg thể trọng cho người lớn, 3,7mcg/kg cho trẻ em. Phụ nữ có thai cần khoảng 400mcg mỗi ngày. Trong viên sắt/folic, hàm lượng của folic là 250mcg; có những viên thuốc chỉ có acid folic với hàm lượng 1mg (mức tối đa mà FDA khuyên dùng hàng ngày).

Acid folic có trong tất cả các loại thực phẩm. Phần lớn thực đơn hằng ngày đạt 200-400mcg folic/ngày. Quá trình nấu nướng có thể làm mất 50-100% folic nếu nấu ở nhiệt độ cao và nhiều nước.

Chúng ta đã biết , thiếu acid folic, hay thiếu vitamin B12 đều dẫn đến bệnh thiếu máu hồng cầu lớn.

Tuy nhiên, nếu chỉ thiếu acid folic, sau khi có đủ acid folic các triệu chứng sẽ biến mất. Trái lại, nếu thiếu vitamin B12 sẽ có nguy cơ bị các tổn thương về thần kinh không chữa được mặc dù đã bổ sung đủ B12. Do vậy chỉ nên bổ sung folic cho phụ nữ có thai, không cần dùng cho đối tượng khác, nhất là người già, vì người già ít có nguy cơ thiếu folic, nhưng lại dễ bị thiếu vitamin B12. Việc dùng folic cho người già sẽ làm che lấp triệu chứng thiếu B12 nên không được chữa sẽ gây các tổn hại về thần kinh.                                                 

BS ĐOÀN VĂN HẢI