Hỏi: Tôi hay bị đau lưng, chụp phim bảo là bị gai cột sống. Vậy gai cột sống là gì, vì sao lại bị gai cột sống, nên điều trị như thế nào, thưa bác sĩ?
(Lê Văn Thừa, xã Hòa Vinh, huyện Đông Hòa)
Trả lời: Gai cột sống là một hiện tượng thường gặp của các đốt sống. Nó thường không phải là nguyên nhân gây đau, nếu các dây thần kinh trong ống sống không bị chèn ép, kích thích.
Thoái hóa cột sống có vai trò quan trọng nhất trong việc gây ra các thoát vị đĩa đệm, từ đó sinh ra gai cột sống. Khi khối thoát vị lồi ra, sẽ kéo theo màng xương cạnh nó và lâu ngày xương sẽ mọc ra theo, tạo thành những vành xương mà trên phim X-quang ta nhìn thấy như những cái gai nên gọi là gai cột sống
Thoái hóa cột sống là một bệnh viêm mạn tính của cột sống. Trong đó biểu hiện chủ yếu là sự thoái hóa các đĩa sụn đệm giữa các đốt sống, đĩa sụn giảm tính đàn hồi, mòn xẹp đi, kèm theo có sự mòn các đầu xương. Thoái hóa đĩa đệm là quá trình tự nhiên, có thể xảy ra rất sớm từ tuổi 30 và tiến triển dần theo tuổi. Sự thoái hóa tự nhiên này thường không có biểu hiện nếu không có lực tác động bên ngoài lên cột sống.
Các trường hợp thường thấy gai xuất hiện là: do làm nặng quá sức; do làm việc trong tư thế sai lâu ngày; do tiến trình thoái hóa cột sống và đĩa đệm xảy ra nơi người có tuổi; do hậu quả chấn thương cột sống cũ, do lao cột sống cũ đã lành từ lâu; do biến dạng cột sống như cong, vẹo cột sống đã phát triển từ lâu.
Phần lớn các trường hợp gai cột sống nhưng không có triệu chứng gì. Ý thức giữ gìn tư thế đúng trong học tập, sinh hoạt, làm việc hằng ngày của mỗi cá nhân rất quan trọng. Không nên làm việc quá sức mình hay làm việc trong tư thế không tốt trong thời gian dài. Nên thay đổi điều kiện làm việc hợp lý hoặc sử dụng các phương tiện máy móc làm thay các việc quá nặng nề để bảo vệ tốt chức năng cột sống cổ, lưng, thắt lưng. Các biện pháp vệ sinh lao động phù hợp với từng nghề nghiệp chuyên môn và hoàn cảnh làm việc khác nhau cần được chú ý thực hiện.
Khi thoái hóa nặng gây gù, vẹo cột sống, thoát vị đĩa đệm thì cần can thiệp phẫu thuật để sửa chữa. Còn lại đa số trường hợp có thể điều trị nội khoa. Thuốc uống chủ yếu là các thuốc giảm viêm, giảm đau thông thường. Ở giai đoạn đầu mới có cơn đau, dùng Paracetamol cũng có hiệu quả. Còn rất nhiều loại thuốc khác có thể uống được tùy sự thích ứng của mỗi người. Bác sĩ điều trị có thể giúp bạn lựa chọn thuốc phù hợp.
Có thể kết hợp các bài tập thể dục, dưỡng sinh, các phương pháp trị liệu khác như chườm nóng, lạnh, đắp bùn…; điều trị các bệnh nguyên nhân; thực hiện chế độ giảm cân nếu thừa cân.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
