Hỏi: Người ta nói ăn nhiều cá có lợi cho sức khỏe, cho tim mạch. Điều đó có đúng không, thưa bác sĩ?
Phạm Văn Thạnh (phường 2, TP Tuy Hòa)
Trả lời: Cá các loại đều giàu chất đạm như các loại thịt (hàm lượng đạm trong 100 gram thực phẩm ăn được của các loại cá từ 15-25g, các loại thịt từ 15-21g). Đạm trong cá có chất lượng tốt với các axit amin cân đối và nhiều chất khoáng, nhiều vitamin hơn thịt, đặc biệt trong gan cá có nhiều vitamin A, D, B12. Hiện nay, nhiều nghiên cứu cho thấy mỡ cá có nhiều axit béo không no cần thiết (axit docosahexaenoic: DHA, axit Eicosapentaenoic: EPA) vừa dễ hấp thu lại có tác dụng phòng ngừa bệnh tim mạch và có vai trò quan trọng đối với sự phát triển hệ thần kinh của trẻ nhỏ. Cá sông, cá đồng chứa ít axit béo không no hơn cá biển, nhưng nói chung cá nào cũng tốt.
Cá chứa ít chất béo hơn thịt và cho dù là cá béo cũng ít mỡ hơn thịt; mỡ của thịt chứa nhiều axit béo no, là loại axit béo cơ thể dùng để tổng hợp cholesterol. Nếu ăn nhiều sẽ dễ gây dư thừa cholesterol, lắng đọng trong các mạch máu gây xơ vữa động mạch, cao huyết áp, nhồi máu cơ tim… Hơn nữa gần đây, các kết quả nghiên cứu cho thấy, ăn nhiều chất đạm từ thịt sẽ làm tăng cường đào thải canxi, như vậy không có lợi cho trẻ em và người lớn tuổi.
Khi ăn cá, nhất là cá nhỏ con như cá cơm, cá nục nhỏ… người ta có thể ăn cả con, sẽ gồm đủ các chất dinh dưỡng toàn phần như chất đạm, chất béo, sinh tố và khoáng chất. Có thể nói cá vụn và bột cá cần thiết cho trẻ em và người già yếu hơn cá lớn và thịt.
Nói như vậy cũng không có nghĩa là chỉ nên ăn cá thay cho thịt, mà nên cân đối có cả cá và thịt. Ngày nay, khi đời sống kinh tế khá hơn, bữa ăn gia đình có nhiều chất đạm hơn thay vì chủ yếu là cơm như trước đây. Nhưng nguồn chất đạm lại chủ yếu từ thịt hơn là cá. Lời khuyên nên ăn cá nhiều hơn thịt là để nhắc mọi người biết cân đối, thay đổi nhiều loại thực phẩm để đảm bảo cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Mỗi tuần nên ăn khoảng 3 bữa cá.
Lưu ý cá chỉ tốt cho tim mạch khi nào được chế biến theo cách kho, nấu, hấp, luộc chứ nếu đem cá đi chiên, rán thì chúng cũng như thịt mà thôi, vì bị hút nhiều chất béo, mà chất béo này (dầu mỡ để chiên rán và mỡ trong cá) đều biến thành các axit béo no như thịt, nên không tốt cho cơ thể nói chung và tim mạch nói riêng.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
