Hỏi: Gần đây em nghe nói nhiều về bệnh nhiễm siêu vi, nhiễm siêu vi gan B, sốt nhiễm siêu vi Vậy những bệnh đó có giống nhau không thưa bác sĩ?
(Huỳnh Đức Toàn, xã Hòa Quang
Trả lời: Siêu vi hay siêu vi trùng, chuyên môn còn gọi là vi rút là những vi sinh vật có kích thước rất nhỏ, chỉ khoảng vài chục nanomét (1nm bằng 1 phần triệu milimét), nhỏ hơn vi trùng (có kích thước bằng một phần ngàn milimét).
Có hàng trăm loài siêu vi trùng có thể gây bệnh ở người, mỗi loài gây một bệnh riêng như sốt xuất huyết, AIDS, dại, viêm gan B, viêm não Nhật Bản B, cúm thường, cúm A H5N1, SARS, sởi, bại liệt, quai bị, thủy đậu, Rotavirus (gây tiêu chảy ở trẻ em)...
Có một chứng bệnh mà ai cũng từng mắc, hoặc mắc ít nhất một lần trong năm, với bệnh cảnh chung: sốt (có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao, có khi chỉ cảm thấy gai gai khó chịu) kèm theo mệt mỏi, nhức mình mẩy, nhức đầu, đôi khi kèm theo ho khúc khắc, rát cổ, sổ mũi. Có hơn 200 loài siêu vi trùng khác nhau có thể gây nên cùng một bệnh cảnh chung như vậy. Khó có thể xét nghiệm để biết loại siêu vi trùng nào gây bệnh nên bác sĩ chỉ chẩn đoán chung là sốt nhiễm siêu vi hay bệnh nhiễm siêu vi.
Bệnh do nhiễm siêu vi thường có thời gian nhất định, ví dụ sởi, cúm, quai bị, sốt xuất huyết thường kéo dài khoảng 1-2 tuần. Sau khi khỏi bệnh, người bệnh sẽ có miễn dịch, không bị mắc lại bệnh đó một thời gian, có khi suốt đời như thủy đậu, quai bị, sởi. Nhiều người bị nhiễm siêu vi nhưng không mắc bệnh gọi là người lành mang trùng, ví dụ người nhiễm siêu vi B lành tính.
Diễn tiến chung của bệnh do siêu vi trùng là tự khỏi. Điều trị chủ yếu chỉ hỗ trợ, nâng cao sức đề kháng bằng các thuốc giảm đau, vitamin, bù dịch, chống suy gan, suy thận,... Một số bệnh có thể để lại di chứng vĩnh viễn như sốt bại liệt gây liệt, viêm não Nhật Bản B gây liệt, động kinh, sa sút trí tuệ; siêu vi gan B gây xơ gan, ung thư gan. Ít có thuốc điều trị đặc hiệu đối với bệnh do siêu vi trùng gây ra, do đó nhiều bệnh gây tử vong 100% như bệnh dại, AIDS; một số chỉ có thể chữa lành khoảng 50% như bệnh viêm gan do siêu vi B…
Nhờ sự tiến bộ của khoa học, ngày nay đã có thể phòng ngừa được nhiều bệnh do nhiễm siêu vi trùng bằng vắc xin như bại liệt, sởi, quai bị, thủy đậu, dại, siêu vi gan B. Nhưng ngày càng có nhiều bệnh do siêu vi trùng mới phát sinh như: HIV, cúm H5N1, SARS, Ebola,.. chưa có vắc xin phòng bệnh. Tuy nhiên cũng có thể phòng ngừa được bệnh nhờ biết rõ đường lây của chúng. Ví dụ diệt muỗi, vệ sinh môi trường để phòng bệnh sốt xuất huyết; thay đổi hành vi: tình dục an toàn, tiêm chích vô khuẩn để phòng nhiễm HIV; xử lý và phòng ngừa tốt bệnh cúm ở gia cầm để phòng lây cho người...
BS ĐOÀN VĂN HẢI
