Có rất nhiều nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm (NĐTP) và thường được phân thành 2 nhóm: Nguyên nhân  sinh học (bao gồm vi trùng, siêu vi trùng (virus), ký sinh trùng, nấm mốc; các loại thực vật, động vật gây độc và các độc tố sinh học biển) và nguyên nhân hóa học (thức ăn nhiễm kim loại nặng là  các loại thức ăn đóng hộp, thức ăn bảo quản có độ acid cao trong các dụng cụ bằng kim loại; thức ăn từ vùng đất, nước bị ô nhiễm kim loại nặng như: chì, đồng, asen, thủy ngân), nhiễm thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, các loại phụ gia thực phẩm, các chất độc tạo ra trong quá trình chế biến, bảo quản thực phẩm.

Lựa chọn kỹ khi mua thịt tươi sống - Ảnh: Minh Nguyệt

Ngộ độc do vi sinh vật cũng rất thường gặp và thường là do việc chế biến và bảo quản thực phẩm chưa đúng cách. Do đó, việc bảo quản thực phẩm đã qua chế biến cũng như chưa chế biến một cách hợp lý sẽ hạn chế NĐTP.

Thực phẩm tươi sống hay nấu chín cần được bảo quản ở nhiệt độ hích hợp để tránh ôi thiu, hư hỏng. Chúng ta nên nhớ nhiệt độ trong tủ lạnh chỉ hạn chế được sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc, chứ không diệt được vi khuẩn. Việc đun sôi chỉ diệt được vi trùng nhưng không diệt được nha bào hoặc không phá hủy được các độc tố chịu nhiệt. Do vậy:

- Thức ăn nấu chín nếu không ăn ngay, không nên để quá 2 giờ ở nhiệt độ bên ngoài. Vì trong điều kiện khí hậu nóng ẩm ở nước ta, các thức ăn giàu dinh dưỡng như: thịt, cá, trứng, sữa… là điều kiện thuận lợi để vi trùng phát triển nhanh chóng, chỉ sau 4 giờ từ 1 con vi trùng chúng có thể sinh sản thành 4.000 con, tùy từng loại. Ở nhiệt độ lạnh, vi trùng sinh sản chậm hơn, và trong điều kiện đóng băng, vi trùng vẫn còn sống nhưng không sinh sản được.

- Đối với thực phẩm sống (thịt, cá, tôm…) cần gói kỹ bằng bao nylon cho từng loại và để trong hộp kín (để tránh thấm nước ra ngoài) cho vào ngăn đá.

- Thức ăn chín cần đậy kín khi để vào tủ lạnh và hâm kỹ lại trước khi ăn. Thức ăn còn dư sau khi ăn nên hâm lại trước khi cất vào tủ lạnh.

- Rau, trái trước khi cất vào ngăn mát, phải rửa sạch, để ráo nước và gói kín để tránh bị khô héo do mất nước.

- Thực phẩm ăn liền (giò, chả, nem…) cần gói kín và giữ ở ngăn dưới ngăn đá, không để quá 3 ngày.

- Vào mùa nóng cần tăng thêm độ lạnh cho tủ lạnh. Không để quá nhiều thực phẩm trong tủ lạnh, cần có những khoảng trống để độ lạnh được tỏa đều ở các ngăn.

BS CHÂU TRỌNG PHÁT

(Trung tâm TTGDSKPY)