Người cao tuổi (NCT) do cơ thể già nhiều thay đổi, bệnh tật thường xuyên, có nhiều diễn biến và tiên lượng xấu. Vì vậy, việc chăm sóc và phòng tránh bệnh cho NCT có tầm quan trọng đặc biệt. Thống kê trên toàn quốc, năm 2018, số NCT là hơn 9 triệu người, chiếm10,45 % dân số. Theo Liên Hợp Quốc, Việt Nam là một trong 10 nước có tốc độ già hóa nhanh nhất.
Dưới đây là một số cách phòng tránh các bệnh thường gặp ở NCT:
1. Bệnh tai biến mạch máu não (đột quỵ): Tai biến mạch máu não là bệnh nguy hiểm, song hoàn toàn có thể giảm được nguy cơ bệnh nếu biết cách phòng ngừa. Có nhiều phương pháp nhưng trước hết cần thay đổi lối sống để kiểm soát bệnh. Huyết áp cao là nguyên nhân chính gây đứt mạch máu não, vì thế bệnh nhân cần được điều trị để ổn định huyết áp và đường huyết có thể tránh nguy cơ bị đột quỵ. Ngoài ra, cần bỏ thuốc lá, giảm uống rượu bởi đây là nguyên nhân chính gây bệnh mạch máu não.
2. Bệnh cao huyết áp khá phổ biến trong xã hội hiện đại, nhưng khi tuổi cao căn bệnh này lại càng phát triển. Những người sống đơn chiếc, cô đơn hoặc luôn có cảm giác cô đơn thường dễ mắc bệnh cao huyết áp, căng thẳng, chất lượng cuộc sống bị suy giảm. NCT nên áp dụng lối sống khoa học, như giảm cân, năng luyện tập, ăn uống cân bằng khoa học, nếu nặng có thể tư vấn bác sĩ dùng thuốc, phẫu thuật hoặc mang thiết bị hỗ trợ hô hấp khi ngủ để giúp dòng không khí thông suốt.
3. Bệnh hô hấp: NCT thường khó thở nhiều cho nên phải giữ người bệnh ở tư thế thuận tiện nhất cho việc thông khí lưu thông. Để ngồi hoặc nửa nằm - nửa ngồi (tư thế Fowler) ở chỗ mát, thoáng khí cho dễ thở. Mặc đủ ấm. Nếu người bệnh ho không khạc đàm ra được, cho uống thuốc long đờm như acetylcysteine, bromhexin. Người bệnh nên khạc nhổ đờm, không được nuốt. Chăm sóc chế độ ăn uống rất quan trọng. Cho NCT mắc bệnh về hô hấp ăn nhiều bữa nhỏ, bảo đảm đủ nước uống. Sau khi khỏi bệnh, cần tập thở dưỡng sinh (thở bụng) hay thở đều, sâu.
4. Bệnh tim mạch - thận: Bệnh nhân cần được nghỉ ngơi về thân thể cũng như tinh thần. Đặt nằm đầu cao, cho ăn nhẹ, dễ tiêu. Tránh táo bón bằng chế độ ăn nhiều chất xơ như rau củ, khoai lang... và uống nhiều nước. Một khi đã bị táo bón có thể dùng thuốc nhuận tràng theo chỉ định của bác sĩ. Dùng thuốc phải đúng quy định, cần có người nhắc nhở để tránh nhầm lẫn.
Đối với bệnh thận, cần giữ cho cơ thể được cân bằng nước, điện giải. Theo dõi nước tiểu về lượng, màu sắc trong đục có máu mủ hay không, mức độ phù, từ đó để có thể cung cấp nước điện giải hợp lý. Nếu người bệnh nôn, cần phải nghiên cứu kỹ về chế độ ăn uống để bù vào lượng nước mất đi, hay xảy ra rối loạn chuyển hóa, đào thải nhiều điện giải làm cho người bệnh suy yếu toàn thân.
5. Bệnh tiêu hóa: Cho ăn đúng giờ, ăn chậm, nhai kỹ, ăn thức ăn còn nóng. Chống táo bón và đi lỏng, khi đi ngoài phân lỏng cần bồi phụ nước - điện giải bằng uống oresol; ăn thức ăn dễ tiêu.
6. Bệnh cơ - xương - khớp: Luyện tập bằng cách vận động là biện pháp hàng đầu. Sử dụng các liệu pháp như hồng nhiệt, bó sáp, điện phân, suối nóng, tắm khoáng, xoa bóp... Do có loãng xương ít nhiều nên có nguy cơ gãy xương như gãy cổ xương đùi, cần phải áp dụng các cách để phòng té ngã. Nếu bị gãy xương, sau giai đoạn liền xương nên tập luyện lại ngay.
Đối với các bệnh lý cơ, cần xoa bóp đều đặn để tránh teo cơ cứng khớp. Nói chung đối với bệnh lý cơ - xương - khớp, cần có chế độ luyện tập phù hợp.
Bệnh lý buộc phải nằm lâu: Nằm lâu rất dễ gây loét ở các nơi tì đè xương. Dùng nệm mềm. Rửa da sạch sẽ, giữ da khô ráo, trở mình mỗi lần nửa giờ.
HOÀNG LÊ (tổng hợp)
