Việt Nam là một trong các nước thuộc khu vực có tỉ lệ lưu hành virus viêm gan B cao nhất thế giới (10-20%). 

Nhân Ngày Viêm gan Thế giới (28/7), phóng viên VietnamPlus có cuộc phỏng vấn với phó giáo sư Đỗ Duy Cường - Trưởng Khoa truyền nhiễm (Bệnh viện Bạch Mai) để hiểu rõ hơn về bệnh này cũng như những gánh nặng về chi phí mà các bệnh nhân phải đối mặt khi mắc bệnh.

90% người bị viêm gan không biết được tình trạng bệnh

* Phó giáo sư có thể nói rõ hơn về tình hình mắc bệnh viêm gan virus ở Việt Nam hiện nay ra sao?

- Viêm gan virus B, C là một trong những căn nguyên hàng đầu gây biến chứng xơ gan và ung thư gan. Các bệnh về gan là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở Việt Nam. Gánh nặng bệnh tật do viêm gan B, C gây ra rất lớn. Ước tính số người bị viêm gan C, B chiếm gần 10% dân số trên thế giới. Có khoảng 170 triệu người trên thế giới bị viêm gan C.

Ở Việt Nam, tỉ lệ nhiễm viêm gan B cao nhất, nhì trong khu vực, với tỉ lệ khoảng 15% dân số nhiễm viêm gan B. Tỉ lệ nhiễm viêm gan C chiếm khoảng 2%. Ước tính dân số Việt Nam 100 triệu người thì có khoảng 15 triệu người nhiễm viêm gan B và khoảng 1 triệu người nhiễm viêm gan C. 

* Trong công tác điều trị bệnh nhân mắc viêm gan, bác sĩ thấy có khó khăn nào đang tồn tại?

- Có một vấn đề cần đặc biệt lưu ý là có tới 90% bệnh nhân mắc cả hai loại viêm gan trên họ không biết được tình trạng bệnh của mình nên không được chẩn đoán sớm.  Vì vậy, khi bệnh nhân phát hiện ra bệnh thường ở giai đoạn muộn nên công tác điều trị có nhiều khó khăn. Do đó, việc bệnh nhân đến khám sàng lọc viêm gan B, C sớm rất quan trọng.

Một khó khăn nữa cũng đang tồn tại đó là nhiều người dân hiện nay đi khám tổng kiểm tra sức khỏe mới chỉ xét nghiệm viêm gan B, còn viêm gan C không để ý hoặc bỏ qua gây bỏ sót. Đây là lỗ hổng mà chúng ta cần phải quản lý. 

Một trong những điều cần lưu ý nữa là người khỏe mạnh bình thường bị viêm gan không biết được, vì bệnh viêm gan ở giai đoạn sớm không có triệu chứng rõ ràng chỉ có cách sàng lọc, đi xét nghiệm máu để phát hiện bệnh.

Trong một gia đình, một người bị viêm gan B thì những người khác cần phải đi xét nghiệm sàng lọc. Nếu như ai đã bị viêm gan rồi cần vào diện quản lý điều trị, vì bệnh viêm gan B ủ bệnh rất lâu dài không phát hiện ra dễ lây lan cho người khác.

* Công tác điều trị các bệnh nhân viêm gan virus B, C tại Bệnh viện Bạch Mai hiện nay ra sao?

- Tại Bệnh viện Bạch Mai quản lý bệnh nhân nội trú viêm gan B và viêm gan C, trong đó bệnh nhân mắc viêm gan C chiếm khoảng 20% các bệnh nhân. Bệnh nhân điều trị ngoại trú cũng rất nhiều.

Tại Bệnh viện Bạch Mai, số bệnh nhân đến điều trị với con số rất khiêm tốn, dưới 1.000 bệnh nhân trong khoảng mấy năm qua. Trong khi đó, trên thực tế số lượng bệnh nhân cần được điều trị rất cao, có hàng chục ngàn người cần được điều trị. 

Ở Việt Nam có hàng triệu người viêm gan C cần được điều trị nhưng số người điều trị thực tế chỉ hàng chục ngàn. Chính vì vậy, chúng ta cần tăng cường việc phát hiện, sàng lọc, tiếp cận với thuốc mới, không chỉ với nhân viên y tế mà vấn đề hoạch định chính sách. Vì những trường hợp phát hiện bệnh muộn sẽ dẫn tới ung thư gan với chi phí rất cao như ghép gan.

Kẻ sát thủ thầm lặng

* Phó giáo sư có thể phân tích rõ hơn virus viêm gan B, C tác động lên cơ thể bệnh nhân gây những nguy hiểm như thế nào?

- Virus viêm gan là virus gây diễn biến chậm, kể cả thời gian ủ bệnh cũng kéo dài. Viêm gan B, C trung bình 1-3 tháng mới phát bệnh, trong quá trình tiến triển mãn tính và âm thầm, trừ viêm gan B cấp thì rầm rộ hơn, với bệnh viêm gan C còn âm thầm hơn nhiều.

Chính vì vậy, nên người ta gọi bệnh viêm gan là kẻ sát thủ thầm lặng. Có người nhiễm virus viêm gan không biết tình trạng bệnh của mình, đến 10-20 năm sau tự nhiên tình cờ đi xét nghiệm phát hiện ra thì bệnh đã ở giai đoạn muộn, nhiều người trong tình trạng đã bị xơ gan, ung thư gan. 

Biến chứng của bệnh viêm gan C gây xơ gan, ung thư gan, suy gan cấp. Việc cần thiết hiện nay là người dân nên tầm soát để phát hiện sớm bệnh với các xét nghiệm khá đơn giản. Xét nghiệm máu có thể ra bệnh. Với những bệnh nhân sau khi phát hiện ra bệnh cần đưa vào chương trình điều trị để quản lý tốt hơn.

Gánh nặng chi phí điều trị nếu không có bảo hiểm y tế

* Là người điều trị và gắn bó với các bệnh nhân mắc viêm gan B, C trong nhiều năm, bác sĩ có thể cho biết gánh nặng kinh tế với một người mắc viêm gan B và viêm gan C như thế nào?

- Một người mắc viêm gan B phải đối mặt đó là việc điều trị lâu dài và suốt đời. Bệnh nhân phải chịu gánh nặng chi phí điều trị. 

Với bệnh nhân viêm gan B điều trị mỗi tháng phải dùng thuốc kháng virus để điều trị. Việc điều trị bây giờ có thể điều trị lâu dài, suốt đời. Mỗi tháng bệnh nhân mất tiền triệu dành cho thuốc kháng virus, chưa kể tiền xét nghiệm tải lượng virus chi phí cũng khá cao. 

Bảo hiểm y tế hiện nay đã chi trả cho những người mắc viêm gan B, vì vậy chúng tôi khuyên người bệnh phát hiện ra mình có bệnh viêm gan B nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để theo dõi, nhận được thuốc bảo hiểm và tuân thủ tốt sức khỏe cải thiện, khi uống thuốc vào không còn virus trong máu sẽ hạn chế lây lan trong cộng đồng. 

* Còn với các bệnh nhân viêm gan C thì sao thưa phó giáo sư?

- Với bệnh viêm gan C, đây là bệnh vẫn chưa có vắcxin phòng bệnh. 4 năm trở về trước, điều trị bằng thuốc cổ điển rất đắt tiền, chi phí có thể lên tới hàng trăm triệu đồng bởi việc tiêm và điều trị kéo dài hàng năm, có nhiều tác dụng phụ và hiệu quả điều trị chỉ 30-40%. 

Khoảng 4 năm gần đây với sự ra đời của các thuốc kháng virus tác động trực tiếp (DAAs) điều trị viêm gan C với phác đồ đơn giản, không có tác dụng phụ và giá thành rẻ hơn so với chi phí trước đây nhiều. Thời gian điều trị cho bệnh nhân rút ngắn với tỉ lệ điều trị khỏi bệnh cao (trên 95%) đã đem lại sự sống cho nhiều người bệnh. 

Tuy nhiên, thuốc điều trị viêm gan C hiện nay vẫn chưa được bảo hiểm y tế chi trả. Một đợt điều trị với chi phí khoảng 30-40 triệu là gánh nặng rất lớn đối với nhiều người. Với bệnh viêm gan C, chúng tôi mong muốn nhiều người được phát hiện vì bệnh tiến triển rất âm thầm, nguy cơ dẫn tới xơ gan, ung thư gan cao. 

Chúng tôi mong muốn, viêm gan B đã được đưa vào chương trình bảo hiểm y tế chi trả thì viêm gan C chỉ điều trị trong 12 tuần, khoảng 3 tháng, điều trị tỉ lệ khỏi cao cần được đưa vào bảo hiểm y tế chi trả. 

Tiêm phòng là cách hiệu quả nhất

* Bác sĩ có khuyến cáo gì với người dân để phòng bệnh viêm gan B, C?

- Viêm gan B, Chính phủ và nhà nước đã đưa chương trình tiêm vắcxin phòng chống viêm gan B cho trẻ em và người dân trong tiêm chủng mở rộng. Vì vậy, người dân cần tiêm phòng Những người nào nguy cơ mắc viêm gan B cần đi xét nghiệm sàng lọc, nếu chưa có kháng thể cần đi tiêm phòng vắc xin Viêm gan B. 

Hiện nay vắcxin viêm gan B rất an toàn và hiệu quả. Đây là cách duy nhất để phòng ngừa các biến chứng của bệnh viêm gan B gây ra. Bệnh viêm gan C rất nguy hiểm và chưa có vắcxin phòng bệnh. Bệnh viêm gan B tỉ lệ mắc cao và mức độ lây truyền của nó nhiều hơn virus viêm gan C và HIV.

Hiện nay, bệnh viêm gan B đã có vắcxin phòng bệnh, nếu như chúng ta không đi tiêm phòng thì rất đáng tiếc. Vì vậy, người dân và cán bộ y tế cần nhận thức được việc này cần nên tiêm phòng. Việc tiêm phòng vắcxin viêm gan B phải tiêm 3 mũi với hiệu quả rất tốt. Đó là vắcxin Engerix B 10mcg/0.5ml dành cho trẻ em, Engerix B 20mcg/1ml dành cho ngƣời lớn. Liệu trình 3 mũi tiêm, mỗi mũi cách nhau 01 tháng, nhắc lại sau 4 năm.

* Xin trân trọng cảm ơn phó giáo sư Đỗ Duy Cường!.

Theo TTXVN, Vietnam+