Trong sinh hoạt hàng ngày, nhiều người có những thói quen gây hại cho xương khớp nhưng không hề hay biết. Từ chuyện ngồi làm việc quá lâu với một tư thế đến thói quen nằm võng, ngồi xổm, bước gấp lên cầu thang…, tất cả đều “thử thách” quá mức xương khớp, đặc biệt là ở người lớn tuổi.
Báo Phú Yên phỏng vấn bác sĩ Châu Văn Đính (chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình - cột sống), Phó Giám đốc Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP Hồ Chí Minh về việc làm thế nào để xương khớp chắc khỏe.
* Qua những chuyến đi khám chữa bệnh thiện nguyện ở các địa phương, theo bác sĩ, đâu là những vấn đề về xương khớp mà bà con thường mắc phải liên quan đến thói quen sinh hoạt hàng ngày?
- Hay gặp nhất là chứng đau lưng do sinh hoạt sai tư thế, làm cho các khớp mau bị hư. Ví dụ khi làm việc, người ta ngồi suốt luôn. Không phải như vậy! Mỗi lần ngồi hay làm gì đó một tư thế chừng 45, 50 phút thì đổi sang tư thế khác, vì nếu giữ lâu trong một tư thế thì sẽ làm cho các cơ, khớp bị đau. Phải dạy cho trẻ con biết được điều này để hình thành thói quen tốt cho sức khỏe. Nhiều người không biết điều đó, hoặc là biết nhưng do đặc thù công việc, người ta cứ làm hoài không thay đổi tư thế.
Có một thói quen không tốt cho xương khớp, thường gặp ở những người sống dưới quê, đó là thói quen ngồi chồm hổm. Thói quen này làm cho cột sống của họ không còn độ cong sinh lý; thường thì cột sống phải ra phía trước nhiều hơn, nhưng ngồi như vậy thì nó cong ra phía sau. Và ngồi như vậy thì tạo áp lực lớn lên các khớp, sẽ làm đau các khớp.
Việc đi lên xuống cầu thang cũng phải chú ý. Có quan niệm sai lầm rằng khi khớp bị gai, chạy lên chạy xuống cầu thang thì gai sẽ… mòn (?!). Đó là suy nghĩ sai lầm! Khi đi lên cầu thang, các khớp chịu lực gấp hai, gấp ba lần so với bình thường. Vì vậy, khi lên cầu thang, người cao tuổi nên bước lần lượt hai chân lên một bậc, chớ đừng bước từng bậc như người trẻ. Những điều đó nếu không để ý thì sẽ dẫn đến nguy cơ đau khớp. Thêm nữa, ở dưới quê bà con hay nằm võng. Nằm võng là một, nằm ghế bố là hai làm cho cột sống lúc nào cũng bị cong, nằm suốt đêm như vậy thì sẽ bị mỏi và đau. Những người cao tuổi, và cả người trẻ cũng vậy, nên nằm nệm cứng.
Nhiều người có thói quen làm cho hết công chuyện với một tư thế là không nên. Phải chia nhỏ thời gian ra để nghỉ ngơi hoặc đổi tư thế. Khoảng 45, 50 phút là phải đổi tư thế một chút.
* Những người làm việc ở văn phòng thường bị mỏi, đau vai gáy. Cách khắc phục cũng là đổi tư thế, thưa bác sĩ?
- Đúng, thứ nhất là đổi tư thế, thứ hai là đứng lên tập những động tác thể dục nhẹ nhàng thì sẽ đỡ hơn. 80% những người bị mỏi, đau vai gáy là do ngồi sai tư thế, 20% còn lại là do bệnh lý. Trong số 20% đau do bệnh lý thì chỉ có 20% là phải mổ, chớ không phải trường hợp nào cũng mổ. Đau vai gáy là một trong những “bệnh văn phòng”, cũng như ngồi lâu và thường xuyên trong phòng có máy lạnh thì dễ bị viêm họng, viêm xoang…
* Theo bác sĩ, những loại thực phẩm nào tốt cho xương khớp, đặc biệt là đối với người cao tuổi, khi khớp đã bị thoái hóa?
- Khi khớp đã thoái hóa, đã hư thì không gì có thể “đắp” vô được, những thứ như sụn cá mập cũng chỉ là một trong những thực phẩm bổ sung thôi chứ không phải thuốc để điều trị.
Điều quan trọng đối với xương khớp của người già là điều chỉnh chế độ ăn, đừng để lên cân, tránh những tư thế không tốt cho sức khỏe như tôi đã nói, tập thể dục nhẹ nhàng, đều đặn. Những loại thức ăn như cá, trứng… nên bổ sung thường xuyên vào khẩu phần của người già.
Muốn có xương khớp chắc khỏe thì phải “đầu tư” từ nhỏ, chớ đến khi già thì không gì có thể “đắp” vô được. Những năm đầu đời và giai đoạn dậy thì là vô cùng quan trọng. Các chuyên gia dinh dưỡng có tháp dinh dưỡng, mình dựa vào đó mà chăm sóc xương khớp.
Nên tập cho trẻ thói quen vận động. Rồi khi lớn tuổi thì càng nên tránh bia rượu, thuốc lá… - những thứ làm ảnh hưởng đến sức khỏe, như vậy mới mong kéo dài tuổi thọ của xương khớp, qua đó nâng cao chất lượng cuộc sống. Nhiều người đang hưởng ứng cuộc vận động “10.000 bước chân - Thay đổi cuộc sống”. Phải tăng cường hoạt động thể lực hàng ngày để nâng cao chất lượng cuộc sống.
* Xin cảm ơn bác sĩ!
YÊN LAN (thực hiện)
