Hỏi: Bé trai 5 tuổi nặng 30kg, đã bị béo phì chưa, có cần kiểm tra mỡ trong máu cho bé? Bé thích ăn đồ ngọt, đồ béo, làm sao biết bé cần ăn bao nhiêu chất béo mỗi ngày là vừa, thực phẩm nào chứa chất béo loại “tốt”.

Lê Thị Bích Hà

(phường Phú Lâm, TP Tuy Hòa)

Trả lời:

30kg ở trẻ 5 tuổi là đã mức bắt đầu thừa cân. Trẻ thừa cân là do lượng thức ăn ăn vào mỗi ngày vượt quá nhu cầu phát triển. Ăn thừa bao gồm cả chất bột, đường và chất béo. Riêng chất béo, bao gồm dầu và mỡ, mặc dù có vai trò quan trọng đối với cơ thể như: Là dung môi hòa tan nhiều vitamin: A, D, F, K, E; là thành phần cấu tạo của màng tế bào, thành mạch máu; giúp cơ thể tổng hợp các nội tiết tố sinh dục; là nguồn dự trữ năng lượng chính của cơ thể. Nhưng nếu thừa, sẽ tích lũy nhiều trong các nội tạng nhất là gan, mạch máu, không có lợi cho sức khỏe (nguy cơ cao bệnh tim mạch, tiểu đường sau này).

Mỡ thừa ở trẻ thường tích lũy nhiều trong các mô mỡ, ít tăng trong máu, nên cũng chưa cần kiểm tra mỡ máu. Cần chú ý, ăn nhiều chất bột, đường, cũng chuyển hóa thành mỡ thừa.

Theo khuyến cáo về dinh dưỡng cho người Việt, lượng chất béo ăn hàng ngày (người lớn) nên chiếm khoảng 20% năng lượng, không nên quá 30% (400-500kcal trong số 2200kcal/người/ngày), tương đương khoảng 40-50g dầu hoặc mỡ/ngày. Thực tế trong các món ăn thịt, cá hàng ngày đã có sẵn một lượng chất béo, như vậy chỉ cần thêm khoảng 1-2 muỗng canh dầu (mỡ), tương đương 20-30g, dùng chế biến món ăn là đủ cho nhu cầu.

Trẻ em đang phát triển, nhu cầu về chất béo cần nhiều hơn, có thể chiếm 30-40% nhu cầu năng lượng hàng ngày. Trẻ dưới 1 tuổi, năng lượng do chất béo chiếm đến 50% tổng năng lượng.

Chất béo ăn vào hàng ngày nên chiếm phần lớn là loại chất béo “tốt”, chứa nhiều axit béo không no thiết yếu, có lợi cho chuyển hóa. Chất béo “tốt” có nhiều trong cá, các loại dầu thực vật, đậu, mè. Chất béo bão hòa, có nhiều trong mỡ động vật (thịt gia súc, gia cầm), dầu dừa, dầu cọ, ca cao, pho mát chỉ nên chiếm lượng ít trong khẩu phần ăn hà̀ng ngày. Các loại thức ăn chế biến sẵn như bánh quy, khoai tây chiên, snack… chứa nhiều chất béo đã chuyển hóa, không tốt cho sức khỏe.

Thực tế khó tính toán được sự cân đối trong khẩu phần ăn của trẻ, đối với trẻ có nguy cơ hoặc thừa cân, cần giảm lượng thức ăn ăn vào nói chung, giảm ăn vặt (thường là đồ chiên rán, bánh kẹo); hạn chế đồ ngọt, các món ăn chế biến sẵn, đồ chiên rán; khuyến khích trẻ ăn thêm rau, trái cây; tạo điều kiện cho trẻ vui chơi vận động, không để trẻ ngồi nhiều trước ti vi, máy tính giúp tăng tiêu hao năng lượng, giảm tích mỡ thừa.

BS ĐOÀN VĂN HẢI