Vi chất dinh dưỡng là các chất mà cơ thể chúng ta chỉ cần với một lượng rất nhỏ nhưng nếu thiếu hụt sẽ gây nên những hậu quả rất nghiêm trọng đối với sức khỏe. Có khoảng 90 vi chất dinh dưỡng, có thể chia chúng thành các nhóm sau:
- Nhóm thứ nhất: Các acid amin, đặc biệt là 8 acid amin (lơ-xin, ly-zin, va-lin…) mà cơ thể không thể tự tổng hợp được.
- Nhóm thứ 2: Các acid béo dòng Omega 6 và Omega 3.
- Nhóm thứ 3: Các vitamin như B1, B6, B2, B12, C, A, D, E, K…
- Nhóm thứ 4: Các chất khoáng như Na, Ca, K, Cl, P, Mg, Fe, F, Cu, Zn, Al…
- Nhóm thứ 5: Các chất xơ.
Vi chất dinh dưỡng có vai trò như thế nào đối với cơ thể con người?
Vi chất dinh dưỡng có rất nhiều vai trò đối với cơ thể con người: Tham gia vào việc xây dựng nên các tế bào, các mô; tham gia vào các hoạt động như hô hấp, chuyển hóa, bài tiết của tế bào; tham gia xây dựng nên hệ thống miễn dịch của cơ thể; tham gia vào nhiều cơ chế hoạt động của nhiều cơ quan trong cơ thể. Bên cạnh đó, vi chất dinh dưỡng có tác dụng duy trì sự cân bằng của hệ thống nội môi, giúp phục hồi các tế bào, các mô bị tổn thương…
Vi chất dinh dưỡng có ở đâu?
Vi chất dinh dưỡng có trong thực phẩm hàng ngày như: thịt, cá, trứng, sữa, rau, củ quả, dầu động vật, thực vật; tinh bột, các loại vitamin, khoáng chất.
Vi chất dinh dưỡng có trong thuốc có thể dưới dạng đơn chất (như: vitamin A, viên sắt…) hoặc dưới dạng hợp chất (như viên đa vitamin tổng hợp).
Ngoài ra, một số thực phẩm có bổ sung vi chất dinh dưỡng (như sữa, nước mắm, bột canh…).
Sử dụng thực phẩm hàng ngày như thế nào để cung cấp cho trẻ vi chất dinh dưỡng hợp lý, đầy đủ nhất?
Để cung cấp đủ vi chất dinh dưỡng cho trẻ thì cần biết cách sử dụng hợp lý các thức ăn hàng ngày.
Trong mỗi bữa ăn của trẻ nên chế biến có đủ 4 nhóm thực phẩm: Tinh bột (như gạo, mì, khoai sắn...); đạm (như thịt, cá trứng, tôm, cua...); dầu động vật, thực vật; các loại vitamin, khoáng chất, chất xơ từ nhiều loại thực phẩm đa dạng khác nhau.
Đối với trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ đang trong độ tuổi phát triển, trẻ bị ốm đau bệnh tật…, nhu cầu về chất dinh dưỡng nói chung và vi chất dinh dưỡng nói riêng sẽ tăng cao hơn so với bình thường.
Để phòng thiếu vi chất dinh dưỡng cần:
- Cho trẻ bú hoàn toàn trong sáu tháng đầu. Cho trẻ ăn bổ sung hợp lý bằng các thực phẩm có sẵn tại địa phương.
- Không bắt trẻ ăn kiêng khi bị bệnh.
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình lựa chọn, chế biến và bảo quản thức ăn cho trẻ.
- Cho trẻ trong độ tuổi uống vitamin A một năm hai lần. Bà mẹ cần được uống vitamin A trong vòng một tháng sau sinh.
- Tẩy giun hai lần trong một năm cho trẻ từ 24-60 tháng tuổi, giữ gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh ăn uống để phòng chống nhiễm giun sán.
- Thường xuyên theo dõi cân nặng và chiều cao của trẻ để phát hiện sớm suy dinh dưỡng và thừa cân béo phì.
- Phụ nữ mới kết hôn, bà mẹ trước và trong khi mang thai cần ăn, uống đầy đủ và uống thêm viên sắt/acid folic hoặc viên đa vi chất theo hướng dẫn.
- Sử dụng muối, bột canh Iốt trong chế biến thức ăn.
BS CK1 ĐOÀN HÙNG ÁNH
Giám đốc Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa
