Thuốc kháng vi rút (ARV) là giải pháp hiệu quả trong việc bảo vệ sức khỏe người nhiễm HIV và bảo vệ cộng đồng khỏi sự lây lan của dịch. Lợi ích của thuốc ARV là rất lớn, do vậy Việt Nam đã và đang mở rộng điều trị bằng thuốc ARV cho người nhiễm HIV. Theo thống kê đến cuối tháng 10/2015, cả nước đã có hơn 100.000 bệnh nhân được điều trị bằng thuốc ARV, tất cả là miễn phí và chủ yếu từ nguồn thuốc viện trợ. Tuy nhiên trong thời gian tới, khi không còn viện trợ thì BHYT đang được xác định là giải pháp chủ yếu đảm bảo sự bền vững cho người nhiễm HIV được điều trị.

LỢI ÍCH CỦA VIỆC ĐIỀU TRỊ BẰNG ARV

ARV là loại thuốc kháng vi rút nhằm làm giảm sự sinh sôi của HIV trong cơ thể. Thuốc ARV được Việt Nam áp dụng rộng rãi từ năm 2004, được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo sử dụng trong điều trị HIV/AIDS từ những năm 90 và được đánh giá là giải pháp hiệu quả bảo vệ sức khỏe cho người nhiễm HIV/AIDS, giúp kiểm soát sự bùng phát của đại dịch. Theo báo cáo của chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về AIDS (UNAIDS), điều trị ARV sớm có thể làm giảm 41% nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội, do đó có thể giảm nguy cơ tử vong, giảm 96% nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục và giảm tỉ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con xuống dưới 2%; giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình và ngành Y tế trong hoạt động điều trị và dự phòng. Người nhiễm HIV được điều trị bằng ARV có thể phục hồi sức khỏe, tiếp tục sống, học tập và lao động, không còn là gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Mặc dù điều trị bằng ARV sớm có lợi ích rất lớn như vậy nhưng hiện nay mới chỉ khoảng 45% số người nhiễm HIV được chẩn đoán tham gia chương trình điều trị ARV (khoảng 102.000 người). 95% nguồn thuốc ARV được tài trợ bởi các tổ chức quốc tế. Họ đang thực hiện lộ trình cắt giảm và sẽ tiến tới kết thúc hoàn toàn vào cuối năm 2017. Vậy đâu là giải pháp cho việc đảm bảo nguồn thuốc ARV trong thời gian tới?

BẢO HIỂM Y TẾ - NHỮNG LỢI ÍCH MÀ NGƯỜI NHIỄM HIV CẦN BIẾT

Năm 2015, Chính phủ đã bổ sung 60 tỉ đồng để mua thuốc ARV, nâng tỉ trọng kinh phí từ 5% lên 15%, nhưng đây vẫn là con số khiêm tốn trước bối cảnh tài trợ rút đi. Bộ Y tế đã xác định giải pháp trước mắt trình Chính phủ bổ sung kinh phí bù đắp sự thiếu hụt nguồn kinh phí cho mua thuốc ARV khi các tổ chức quốc tế rút dần tài trợ. Tuy nhiên, giải pháp lâu dài và bền vững để điều trị ARV là sẽ thanh toán việc điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS bao gồm cả ARV thông qua BHYT. Bất kỳ ai khi tham gia BHYT đều được chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí khám chữa bệnh. Đối với người nhiễm HIV, thuốc ARV đã nằm trong danh mục thuốc được bảo hiểm chi trả.

Theo quy định hiện hành, trẻ em dưới 6 tuổi nhiễm HIV, người nhiễm HIV là người nghèo, người dân tộc thiểu số... được bảo hiểm chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh. Mức chi trả cho người cận nghèo, người đã nghỉ hưu là 95% và cho các đối tượng khác là 80%. Như vậy, người nhiễm HIV chỉ phải chi trả tối đa là 20% tiền chữa bệnh. Tham gia BHYT, người nhiễm HIV/AIDS sẽ được hưởng rất nhiều lợi ích trong nhiều dịch vụ y tế như khám bệnh, làm xét nghiệm HIV, mua thuốc ARV, điều trị dự phòng cho phụ nữ nhiễm HIV mang thai, điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội... Dự kiến từ tháng 6/2016, việc điều trị bằng thuốc ARV sẽ được chi trả qua BHYT.

Như vậy, nếu với những người không nhiễm HIV, BHYT đã rất quan trọng trong bảo vệ sức khỏe thì với người nhiễm HIV, BHYT còn quan trọng hơn nhiều. BHYT giúp người nhiễm HIV được tiếp tục điều trị ARV khi không còn nguồn tài trợ quốc tế, nhất là khi điều trị ARV là liên tục và suốt đời.

(VAAC)